In september vorig jaar had ik het hier op de website van Investment Officer over de ‘Marshallian K’. Het is een indicator die de monetaire liquiditeit (aanbod van geld door de centrale banken, gereflecteerd in de balans van de centrale banken) afzet tegenover de economische groei.
Als het aanbod van geld sneller toeneemt dan de economische groei, dan krijg je ‘excess liquidity’ en dat is heel goed voor de financiële markten. Je krijgt dan een inflatie (lees waardestijging) van de prijzen/koersen van aandelen en obligaties. Het omgekeerde kan natuurlijk ook en biedt minder leuke vooruitzichten. En dat was mijn vrees toen.
Gemakkelijkheidshalve richt ik mijn aandacht vooral op de evolutie van de balans van de centrale banken. Zo was het balanstotaal van de Amerikaanse centrale bank, de FED, van een top van bijna 9.000 miljard USD eind maart 2022, gedaald naar iets minder dan 8.800 miljard USD in september 2022 om verder te dalen naar minder dan 8.400 miljard USD in februari 2023. Dergelijke afbouw van de balans kan niet zonder externe schokken. En ja, in maart 2023 kregen we dan zo’n externe schok te verwerken, met name de problemen bij de Amerikaanse Silicon Valley Bank.
En hoe loste de Fed dat probleem op? Ja, inderdaad, opnieuw met de injectie van financiële liquiditeiten in de markt. Zo nam de balans van de Fed toe van 8.340 miljard USD midden maart 2023 naar 8.730 miljard USD eind maart 2023. De impact van deze nieuwe golf van geldcreatie was niet min: in de periode van eind maart tot eind juli steeg de NASDAQ met meer dan 20 procent!
Maar sinds die geldinjectie in maart, is de Fed terug overgeschakeld naar een krimpmodus, het balanstotaal van de FED is gedaald van 8.730 miljard USD naar 8.140 miljard USD vorige week. In theorie, en natuurlijk ook in de praktijk zouden we ons weer mogen verwachten aan ‘financieel onweer’. Of dat morgen, overmorgen of binnen enkele maanden zal zijn, dat weet niemand.
Ondertussen is ook de ECB op die ‘krimptrein’ gesprongen. De top van de ECB-balans situeert zich eind juli 2022 met een bedrag van 8.770 miljard euro, vorige week was dat maar 7.150 miljard euro meer. Een blik op het detail van die afbouw leert dat vooral de LTRO’s (long term refinancing operations), de spotgoedkope leningen die aan de commerciële banken in de eurozone verstrekt zijn geweest, een sterke daling lieten optekenen. Een andere component die de staatsobligaties omvat die de ECB opgekocht heeft in de voorbije jaren, bleef relatief stabiel. M.a.w. de commerciële banken betalen veel van hun leningen terug aan de ECB. Maar dat geld moet van ergens komen, voornamelijk van de klanten van die banken die op hun beurt kredieten aflossen, ten dele of volledig. Of dit zonder ongelukken zal kunnen gebeuren, is nog maar de vraag.
Jullie zijn allemaal vrij om mijn commentaren naar eigen goeddunken te interpreteren en er al dan niet iets mee aan te vangen. Om af te sluiten verwijs ik nog graag naar een grafiek van Franklin Templeton Institute. Die illustreerde de hoge correlatie tussen de evolutie van het balanstotaal van de FED en deze van de S&P in de periode 2009-23!
Gert De Mesure is onafhankelijk analist en Investment Officer kennisexpert.
Gerelateerde artikelen op Investment Officer: