Goudreserves naar hoogste niveau in bijna 50 jaar

De goudreserves van centrale banken zijn gestegen naar het hoogste niveau in bijna vijftig jaar tijd. Vooral centrale banken van opkomende markten kochten het edelmetaal dit jaar groots in, onder invloed van de dollar en sancties tegen Rusland.

36.782 ton goud. Zoveel van het edelmetaal houden centrale banken samen aan, volgens de meest recente gegevens van World Gold Council. De Britse belangenbehartiger van goudproducenten baseert zich hiervoor op IMF-data, aangevuld met aan- en verkoopcijfers van de centrale banken zelf. 

In oktober voegden centrale banken bovendien 31 ton goud aan de mondiale reserves, volgens het WGC, waarbij vooral de centrale banken van de Verenigde Arabische Emiraten, Oezbekistan en Turkije het edelmetaal kochten. Eerder was al sprake van een record-kwartaal, met 400 ton aan goud-aankopen door centrale banken. Een hoeveelheid die volgens Bloomberg grofweg overeenkomt met wat centrale banken normaalgesproken in een heel jaar kopen. 

Turkije staat dit jaar overtuigend vooraan in de goud-rij. De centrale bank kocht tot nu toe meer dan 100 ton goud, waarmee haar voorraad op bijna 500 ton goud komt. Ook Egypte en India hebben dit jaar flink gekocht, met ongeveer 44 en 31 ton. 

Safe haven

Historisch gezien wordt goud gezien als safe haven, zeker in volatiele tijden. Goud levert geen dividend of rendement, is het veelgenoemde argument. Daarbij is de inflatie dit jaar gierend hoog, terwijl goud wordt geacht relatief waardevast te zijn. Hoewel de goudprijs dit jaar tussen 2043 dollar en 1633 dollar bewoog, staat deze inmiddels weer rond hetzelfde niveau als in januari, met 1805 dollar per troy ounce (31,1 gram). ABN Amro schreef vorige week in haar outlook dat het rekent op een prijs richting de 1900 dollar eind volgend jaar. 

Waar goud op de korte termijn tegenwicht biedt aan een onrustige markt, is het op de lange termijn meer een opslagplaats voor waarde. Iets wat een centrale bank bovendien onafhankelijk maakt van de politiek, zo verwoordde Aerdt Houben van De Nederlandsche Bank het ooit in een interview met Het Financieele Dagblad. ‘En om onafhankelijk te kunnen zijn, moeten we solvabel zijn’, aldus de directeur financiële markten. ‘Daarnaast speelt goud een functie in tijden van crisis. Dat is het moment waarop mensen naar de centrale bank kijken, om te weten of ze ons fiduciair geldstelsel kunnen blijven vertrouwen. In een situatie van een armageddon moeten we in staat zijn om vanuit het niets een nieuwe geldeenheid op te zetten.’

Dollar

Toch lijken de volatiliteit en de crisis-functie nu niet de (enige) reden voor de aankopen, daar de aankopen voornamelijk door een groepje centrale banken zijn gedaan, die uit opkomende markten. The Economist wijst om die reden naar de dollar, aangezien opkomende markten import en externe schulden veelal in dollars afrekenen. ‘In plaats van dollars, hebben ze Amerikaans staatspapier in hun reserves. Nu dat schatkistpapier in waarde is gedaald door de renteverhogingen door de Amerikaanse Federal Reserve, hebben vooral kleinere centrale banken een deel van dat staatspapier geruild voor goud.’ 

Bloomberg-columnist David Fickling schetste onlangs in een column een gemeenschappelijkheid tussen de kopers: de ernstige problemen waarin ze zich bevinden, met scherp gedaalde eigen valuta. En in tegenstelling tot obligaties, argumenteert Fickling, ‘voorziet de aankoop van goud niet in een relatie met een onbetrouwbare tegenpartij’. De verdamping van bijna 500 miljard dollars aan staatsschuld op de balans van de Russische centrale bank als onderdeel van de Westerse sancties, heeft andere landen doen beseffen dat Amerikaanse overheidsschuld misschien niet zo risicovrij is als eerder werd aangenomen. 

Alternatief ruilmiddel

‘Turkije en Egypte zijn belangrijke bondgenoten van de VS, maar hun betrekkingen zijn in het afgelopen decennium aanzienlijk verslechterd doordat hun regeringen zich meer op één lijn hebben geplaatst met opkomende autoritaire machten. De internationale betrekkingen zijn nu onzekerder dan in decennia. In die wereld is het zinvol dat de reserves van de centrale banken niet te zeer worden gebonden aan banden met één land.’

Ook The Economist ziet een verband met ontwikkelingen rond Rusland, maar legt de nadruk op het feit dat goud grotendeels buiten het bereik van de sancties is gebleven. ‘Goud is een manier om de westerse sancties tegen Rusland te omzeilen, waarvan een groot deel van de reserves sinds maart is bevroren en waarvan de banken grotendeels zijn losgekoppeld van het op de dollar gebaseerde internationale betalingssysteem. Voor landen die traditioneel veel zaken doen met het Kremlin, zoals Turkije, biedt goud een alternatief ruilmiddel.’

Populair bij particulieren

Het aantal goudtransacties onder particulieren is eveneens sterk gestegen dit jaar. De verkoop van goud is in het afgelopen kwartaal verdrievoudigd (+227 procent) in vergelijking met het derde kwartaal van 2021, blijkt uit data van het Goudwisselkantoor. Een vergelijking tussen de eerste drie kwartalen dit jaar en dezelfde periode vorig jaar, leert dat de verkoop van goud en andere edelmetalen zelfs vervijfvoudigd (+403 procent) is.

Vooral in september was sprake van een drukke maand, volgens het Goudwisselkantoor. ‘Het totale aantal verkooptransacties bereikte een niveau dat bijna vier keer zo hoog was dan in het derde kwartaal van 2021’, staat in een persbericht van het familiebedrijf dat ruim 100 vestigingen heeft in Nederland, België en Duitsland.