Beleggers voelen zich aangetrokken tot duurzame beleggingen. Duurzaam investeren is hip. Recent publiceerde de AFM een rapport met onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat beleggers meer risico én een lager rendement accepteren om duurzaam te kunnen beleggen. Oftewel: “sustainability sells”.
Maar welke verplichtingen op het gebied van duurzaamheid komen op financiële instellingen af en op welke termijn? Hieronder een Top 10 aan concrete verplichtingen waar onder meer vermogensbeheerders en beleggingsadviseurs aan moeten voldoen:
1. Per 10 maart 2021: beleid en informatieverschaffing aan klanten
Financiële instellingen die zich bezighouden met beleggen (zoals vermogensbeheerders, maar ook ontwikkelaars van pensioenproducten en beheerders van beleggingsinstellingen) moeten per 10 maart 2021 voldoen aan de Europese Informatieverschaffingsverordening.
Deze verordening kent vier hoofdverplichtingen:
(i) Er moet beleid komen hoe duurzaamheidsrisico’s worden gewogen bij beleggingsbeslissingen of beleggingsadvies;
(ii) Dit beleid moet op de website worden gepubliceerd;
(iii) Aan klanten moet van te voren worden uitgelegd hoe rekening wordt gehouden met duurzaamheidsrisico’s (en hoe dit het verwachte rendement beïnvloedt); en
(iv) aan klanten moet informatie over de duurzaamheid van de beleggingen worden verschaft, zoals informatie over een gehanteerde index of benchmark.
2. Per 10 maart 2021: een nieuwe productindeling
De Informatieverschaffingsverordening introduceert ook een nieuwe classificatie van financiële producten. Het betreft een driedeling:
1. financiële producten die duurzame beleggingen ten doel hebben;
2. financiële producten met duurzame kenmerken; en
3. producten die niet als duurzaam worden gepromoot.
De AFM verwacht dat financiële instellingen nagaan welke producten uit hun bestaande assortiment in welke van de bovenstaande drie categorieën vallen. Dit kan betekenen dat voor bepaalde producten een wijzing in naam, doel of kenmerken moet worden doorgevoerd. Ook kan het betekenen dat een financieel product niet meer als duurzaam mag worden gepresenteerd.
3. Per 10 maart 2021: integratie duurzaamheidsrisico’s in de bedrijfsvoering
Financiële instellingen moeten gedragslijnen opstellen hoe duurzaamheidsrisico’s geïntegreerd worden in hun beleggingsbeslissingsprocedure (en informatie hierover op hun website publiceren). Let op! Ook als u niet van plan bent om in uw bedrijfsvoering duurzame financiële producten te promoten, moeten bepaalde verplichtingen – zoals deze – uit de Informatieverschaffingsverordening worden nageleefd.
4. Per 10 maart 2021: verantwoording over duurzame doelen en kenmerken
Verantwoording moet worden afgelegd aan klanten, als een product als ‘duurzaam’ wordt gepresenteerd. Dit kan door informatie te verstrekken over de wijze waarop aan duurzaamheidskenmerken wordt voldaan, of – indien een index als referentiebenchmark is aangewezen – over de vraag of en hoe deze index consistent is met die kenmerken.
5. Per 10 maart 2021: voldoende beschikbaarheid van (niet-financiële) data
Financiële instellingen moeten een gap-analyse uitvoeren. Om te kunnen voldoen aan bepaalde verplichtingen – bijvoorbeeld de identificatie en integratie van duurzaamheidsrisico’s of het meten van negatieve gevolgen van beleggingsbeslissingen – heeft een instelling financiële en niet-financiële data nodig. Uit marktonderzoek verricht door AFM, blijkt dat financiële instellingen niet (of niet eenvoudig) over deze data kunnen beschikken. De AFM verwacht dat financiële instellingen hiermee rekening houden en tijdig vaststellen hoe zij een mogelijk data gap kunt opvullen.
6. Per 10 maart 2021: kennis en expertise
Binnen uw organisatie moet voldoende kennis en expertise aanwezig te zijn om te zorgen dat duurzaamheidsrisico’s effectief worden geïntegreerd in de bedrijfsvoering.
7. Per 10 maart 2021: verantwoordelijkheid voor senior management
De verantwoordelijkheid voor de integratie van duurzaamheidsrisico’s (en de eventuele promotie van duurzame financiële producten) moet op senior management niveau in de organisatie worden belegd. Bij de meeste vermogensbeheerders en beleggingsadviseurs zal dit het bestuur zijn.
8. Per 10 maart 2021: verschaffen inzicht hogere kosten
De kosten van dienstverlening kunnen stijgen omdat aan al deze duurzaamheidsverplichtingen moet worden voldaan. De AFM verwacht inzicht in de impact van deze kosten en hoe deze worden doorberekend aan klanten. De AFM verwacht ook dat beleggers hierover duidelijk en vroegtijdig worden geïnformeerd.
9. Per 30 juni 2021: meten en communiceren over ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen
Niet iedere belegging is duurzaam. Sommige beleggingen hebben zelfs een negatief effect. U moet aan klanten informatie verstrekken over ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen.
Dit betekent dat u belangrijke ongunstig effecten aan een reeks van duurzaamheidsfactoren moet gaan meten en hierover met klanten dient te communiceren.
10. Per 31 december 2021: voldoen aan Taxonomie-regelgeving
Last but not least, is er nog de Taxonomieverordening. Deze Europese verordening creëert een raamwerk op basis waarvan kan worden bepaald of een economische activiteit daadwerkelijk kwalificeert als ‘duurzaam’. De verordening treedt vanaf 31 december 2021 in werking en is onder andere erop gericht om greenwashing tegen te gaan.
Met greenwashing wordt bedoeld het behalen van oneerlijk concurrentievoordeel door een financieel product als ‘duurzaam’ op de markt te brengen, terwijl het in feite niet voldoet aan de normen die hieraan worden gesteld. Overigens kan greenwashing betiteld worden als het verspreiden van misleidende informatie. Beleggers maar ook de AFM kunnen financiële instellingen daar nu al op aanspreken.
De AFM heeft dit onderwerp hoog op haar toezichtsagenda. Greenwashing benoemt de toezichthouder als één van de risico’s die centraal staan in dit toezicht. Dit aandachtspunt volgt uit de stimulans die financiële instellingen ervaren om zich als ‘groen’ te afficheren, nu beleggers zich aangetrokken voelen tot duurzame beleggingsproducten en er – vooralsnog – een gebrek is aan een eenduidige definitie van wat nu duurzaam beleggen is.
Mocht u besluiten ‘duurzaam te gaan’, fundeer dan voldoende waarom de door uw onderneming aangeboden producten kwalificeren als duurzaam en communiceer dit ook aan klanten om te voorkomen dat u beticht wordt van “groenwassen”.
Laura Stortelder is advocaat financieel recht bij Hart Advocaten in Amsterdam, dat zich richt zich op de financiële markt. Cliënten zijn banken, verzekeraars, beleggingsinstellingen, beursfondsen, pensioenuitvoerders en trustkantoren.
Hart Advocaten is met ingang van vandaag één van de kennispartners van Fondsnieuws en schrijft maandelijks een bijdrage over uiteenlopende thema’s. De andere kennispartners zijn AF Advisors, Ortec Finance en Willis Towers Watson.