Met een donderslag viel donderdagochtend Het Financieele Dagblad in huize van Lotringen op de mat: ‘Vete tussen vader en zoon drukt op zakenreisimperium BCD’, kopte de krant. Inzet: wie heeft de controle over het bedrijf. Maar er woekert ook een andere, principiële kwestie, namelijk bestrijding van criminaliteit versus de veiligheid van één van de rijkste en meest succesvolle ondernemersfamilies van Nederland.
De strijd zoals die nu in de familie van Fentener van Vlissingen woedt, werd al jaren geleden voorspeld, namelijk in 2016 toen het wetsvoorstel aangaande het UBO-register werd klaargestoomd voor behandeling in het parlement. Hans Wilton van het gelijknamige family office Wilton verklaarde toen dat niemand moeite heeft met de strijd tegen criminaliteit en terrorismebestrijding, maar ‘wel met het onbedoelde effect van deze richtlijn, namelijk dat de privacy van gefortuneerde families letterlijk op straat komt te liggen.’
Angst voor veiligheid
Wilton voegde eraan toe dat ‘gefortuneerde families bang zijn dat door het UBO-register hun privacy, maar in het verlengde daarvan ook hun persoonlijke vrijheid en veiligheid gevaar loopt. Vermogende cliënten vrezen dat zij hierdoor kwetsbaar worden voor ontvoering, afpersing en ongewenste publiciteit.’
Ziehier de lont die het kruitvat van het familieconcern heeft doen exploderen. Hoofdrolspelers zijn zoon Robert-Jan (54) en vader John Fentener van Vlissingen (82). De zoon, zo meldt het FD, wil volgens zijn vader ‘zonder geldige reden’ zijn paspoort- en adresgegevens achterhouden, met als gevolg dat reisgigant BCD Travel - dat door vader John is opgezet - mogelijk een economisch delict begaat.
Zoon Robert-Jan houdt vol dat hij ‘om veiligheidsredenen’ weigert zich te identificeren en neemt daarmee het risico dat BCD de steun verliest van de banken waarmee het werkt en/of dat dat het betalingsverkeer stil gelegd kan worden. In een podcast op BNR Nieuwsradio vertelt een van de FD-journalisten dat Robert-Jan Fentener van Vlissingen vooral gek werd van het feit dat hij tientallen keren, soms wel wekelijks, bij allemaal uiteenlopende (financiële) dienstverleners uitgebreide informatie over zijn identiteit en achtergrond moest geven.
Ook trusts opgenomen in UBO-register
Door Fondsnieuws geraadpleegde bronnen stellen dat het UBO-register inmiddels door vermogend Nederland wel min of meer ‘geaccepteerd en verwerkt is’, maar dat de aanscherping van het beleid waarvan nu sprake is vooral berust op de Europese vierde anti-witwasrichtlijn, waarvan het UBO-register deel uitmaakt. Zo wordt verlangd dat dit register informatie over de ultimate benificial owner (UBO) in 2022 óók van kracht wordt voor trusts en soortgelijke juridische constructies, zoals Fondsen voor Gemene Rekening (FGR).
Zo hebben banken en vermogensbeheerders de rol opgelegd gekregen van poortwachter in het kader van die anti-witwasrichtlijn en vragen ze hun klanten het hemd van het lijf. ‘Een jaar geleden deed ik er nog lacherig over. Ik vond dat het tegen privacy en AVG in ging. Zo heb ik bij voorbeeld meegemaakt dat we moesten beantwoorden wat de hobbies waren van de administrateur van het administratiekantoor dat boven onze holding hangt. Ik zei bij die vragen: waar is de redelijkheid en de billijkheid? Maar nu besef ik dat aan die poortwachtersrol niet te ontkomen is en dat mijn cliënten er ook vol in mee moeten’, zegt een partij die zeer vermogende klanten - zoals ondernemers - bedient.
“Source of wealth” in kaart brengen
Bronnen wijzen erop dat marktpartijen zoals banken en vermogensbeheerders massief bezig zijn om de data van klanten op orde te krijgen. ‘Klanten moeten zelfs de “source of wealth” in kaart kunnen brengen. Dus hoe heb je van 100 euro 1.000 euro gemaakt? Dat terug-in-de-tijd met (ver)koopaktes en bankafschriften etc in beeld te brengen is bijzonder moeilijk, zo blijkt uit de praktijk’, zegt een van hen.
Inmiddels zijn de banken in Nederland er wel van doordrongen dat het menens is, nadat zowel ING als ABN Amro hoge boetes is opgelegd. Bij een enkele marktpartij wordt zelfs met forsende blik door toezichthouders, zoals DNB, AFM én Esma, direct meegekeken hoe de klantgegevens op orde worden gebracht.
Robert-Jan Fentener van Vlissingen staat in zijn principiële afwijzing van het delen van paspoorten en dergelijke in het kader van de vierde Europese antiwasrichtlijn dan ook niet alleen. Het is een substantieel aantal vermogende Nederlanders dat er kritisch tegenover staat. Sommige families hebben zelfs de wijk genomen naar ver afgelegen oorden in Azië.
BCD, het door vader John opgerichte zakenreisconcern, erkent in een reactie in het FD: ‘alhoewel wij achter de beginselen van antiwitwaswetgeving staan, ondervinden wij als als internationaal opererend familiebedrijf veel druk van deze wetgeving. Richtlijnen reiken steeds verder en wij begrijpen dat de familieleden hier moeite mee hebben.’
In een tweede artikel wordt ingegaan op het feit dat het kabinet een Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden van trusts en soortgelijke juridische constructies in voorbereiding heeft. De asset management industrie loopt hier tegen te hoop, vooral omdat het (ook) vergaande gevolgen heeft voor de onder asset managers populaire Fondsen voor Gemene Rekening (FGR).
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
- Beleggingssector één hamerslag af van concurrentieverlies
- Rijkenregister UBO wordt voor iedereen inzichtelijk