Maken robotica- en kunstmatige-intelligentie-aandelen zich op voor dezelfde snoekduik als internetbedrijven rond de eeuwwisseling? Chief investment officer Han Dieperink van Rabobank sluit het niet uit.
Sinds Dieperink robotica als thema begin 2016 in de aandelenportefeuille heeft opgenomen, zijn de koersen met 50 procent gestegen. Eerder dit jaar is de positie verdubbeld ten koste van Fang-aandelen, waarvoor volgens hem de wetten van de grote getallen gelden.
‘Als Apple een miljard klanten heeft, is het dan voorstelbaar dat twee miljard mensen een iPhone kopen van duizend dollar? Dergelijke grote ondernemingen hebben veel marktmacht, mogelijk monopolies, waartegen dan opgetreden moet worden zoals de Europese Commissie bijvoorbeeld doet. Google, Facebook, Amazon, Netflix en ook Apple missen bovendien de boot in China, de belangrijkste e-commercemarkt ter wereld,’ zegt Dieperink.
Stevige waarderingen
Dit jaar gaat het hard met aandelen gelinkt aan robotica en kunstmatige intelligentie. De iStoxx FactSet Automation & Robotics Index staat begin oktober op een jaarwinst van 36 procent. Dat zorgt voor soms stevige waarderingen bij robotica-aandelen. Voor het aandeel iRobot, producent van robotstofzuigers, en Nvidia wordt begin oktober circa vijftig keer de winst betaald. De koers-winstverhouding van de technologiesector was 44 ten tijde van de techbubbel in 2000.
Zowel de waarderingen als het koersverloop van robotica-aandelen roepen bij Dieperink herinneringen op aan een bubbel die veel beleggers nog vers in het geheugen staat: de dotcomhype. Toch baren ze hem vooralsnog weinig zorgen. De lichte discount van begin vorig jaar is weliswaar omgeslagen in een kleine premie, maar die doet geen recht aan de groeivooruitzichten van het thema.
‘Het is moeilijk alle trends aan de productiezijde over een kam te scheren, maar te duur zijn deze aandelen nog niet. We staan aan het begin van de hypecyclus, wat betekent dat analisten het omzet- en winstpotentieel vaak onderschatten. Dat laat onverlet dat deze aandelen geraakt kunnen worden door een IT-correctie, maar dat is bijna niet te voorspellen.’
Hier wordt wél winst gemaakt
Een belangrijk verschil met het uiteenspatten van de dotcomzeepbel is dat robotica- en kunstmatige-intelligentiebedrijven winst maken, in tegenstelling tot IT-bedrijven destijds, zegt Richard Lightbound. Hij is de topman van Robo Global, de bedenker van de eerste wereldwijde benchmark voor de robot- en automatiseringsmarkt.
Vier vijfde van de bedrijven opgenomen in de index heeft in het afgelopen kwartaal de winstverwachting verslagen. Robotica, kunstmatige intelligentie (AI) en automatisering zijn volgens hem onderdeel van een langetermijngroeitrend, die losstaat van de richting van de economie. ‘Het gaat niet over waarderingen op korte termijn, maar over fundamentele veranderingen in de wijze waarop wij leven.’
Alles wordt een robot
‘Alles wordt een robot, en de mens wordt misschien zelfs onsterfelijk,’ zei hoogleraar Maarten Steinbuch van de TU Eindhoven recent tijdens een congres voor verzekeraars. Hij is gefascineerd door de ontwikkeling van robotica en kunstmatige intelligentie die na stoom, massaproductie en elektronica weleens de vierde industriële revolutie genoemd wordt.
De wet van Moore (de rekenkracht van computers verdubbelt elke twee jaar) zorgt volgens de hoogleraar voor een grote versnelling in technologie en kunstmatige intelligentie. Hij verwacht dat robots de mens uiteindelijk in slimheid zullen overtreffen. ‘iPhones hebben nu de intelligentie van een muis, maar over twintig jaar zijn ze net zo slim als de negen miljard mensen die dan op de wereld rondlopen. We kunnen ons bijna niet voorstellen hoe snel dat gaat, bizar hè?,’ aldus Steinbuch.
Robots zijn niet van gisteren, maar worden al sinds de jaren zestig gebruikt door onder meer autofabrikanten. De grote belofte is het huwelijk tussen mechanica en artificiële intelligentie waardoor robots in staat zijn zichzelf dingen aan te leren. Daarmee dringen steeds meer toepassingen door in de samenleving.
Thuis bedienen slimme assistenten de thermostaat en houden robotgrasmaaiers het gazon glad, in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam heeft de Da Vinci-robot al geassisteerd bij ruim 2500 ingrepen en in de transportsector ontketent zich een revolutie van zelfrijdende auto’s.
Volgens Bank of America Merill Lynch leveren robots en automatisering op termijn een besparing op aan arbeidskosten van 9000 miljard dollar. De Boston Consulting Group verwacht voor de sector tot 2025 10 tot 15 procent groei. Dat is vier tot zes keer hoger dan de wereldeconomie volgens het IMF laat zien. Deloitte gaat uit van een omzetstijging van 300 procent tot 100 miljard euro in de komende vijf jaar voor de markt voor robotisering.
‘We adviseren u de snelle paden te gebruiken binnen het traag bewegende verkeer,’ zei topman Takumi Shibata van Nikko AM recent tegenover zakenmensen in Singapore. De Japanse assetmanager lanceerde in augustus 2015 het Global Robotics Equity Fund, dat met 6 miljard dollar aan beheerd vermogen de grootste is in zijn soort. Drie maanden na introductie van het fonds stond de teller al op 2,7 miljard dollar. ‘Wat we nu zien in robotica kan gezien worden als de industriële beleggingsportefeuille van over tien jaar,’ zei Shibata.
De instroom in robotica- en artificiële-intelligentiefondsen neemt hype-achtige vormen aan, ondanks dat het volgens Dieperink gaat om ‘een grote belofte in de verre toekomst, waarvan de impact en waarde lastig zijn in te schatten’. Een substantieel deel van de instroom is institutioneel geld. Dat komt doordat het belang van themabeleggen toeneemt in de assetallocatie.
Dieperink noemt de aandacht voor het thema zowel een kans als een risico. ‘Als gevolg van storytelling stijgen koersen, waardoor robotica-aandelen veel te duur worden. Het duurt nog wel vijf jaar voordat de hypecyclus zijn piek bereikt. Want het potentiele aandelenuniversum is breder. Het betreft niet alleen informatietechnologie, maar ook industriële ontwikkelingen zoals de robotisering van de logistiek.
Cyclisch zit het ook mee. Het wordt aantrekkelijk om mensen te vervangen door machines, terwijl er jarenlang te weinig is geïnvesteerd in bedrijfsapparatuur. En dan weten we nog niet eens hoe kunstmatige intelligentie en big data de wereld zullen veranderen.’