Pakweg één op de zeven banken in de geindustrialiseerde wereld is niet levensvatbaar op de langere termijn zonder rigoreuze aanpassingen. Dat schrijft het IMF vandaag in het Global Financial Stability Report.
In dit jaarlijkse rapport over de staat van het financiële systeem in de wereld schetst het Internationaal Monetair Systeem een somber beeld voor de sector. In de eurozone is de toekomst voor een derde van de banken onzeker als men vasthoudt aan het bestaande klant- en verdienmodel.
‘Banken zullen zich moeten aanpassen aan een realiteit die de winstgevendheid sterk onder druk zet’, zegt directeur José Viñals van de kapitaalmarktdivisie van het IMF in een toelichting.
Hij denkt dat veel banken tot deze aanpassingen niet in staat zijn. ‘Geleidelijk aan zal het teveel aan bancaire capaciteit – lees: een te veel aan banken – moeten worden opgelost.’
Volgens het IMF is er vooral in Europa een omvangrijke consolidatie nodig, of zelfs een reductie van het bankenstelsel. De partijen die overblijven krijgen dan meer ruimte om economie en bedrijfsleven van kapitaal te voorzien.
In de eerste weken van dit jaar hadden vooral Griekse, Italiaanse, Portugese en enkele grote Duitse banken het zwaar te verduren. De aandelenkoersen daalden zeer fors, omdat beleggers zich afvragen of de sector de crisis wel echt verwerkt heeft en of er nog niet veel lijken in de kast te vinden zijn.
De zorg van beleggers richt zich vooral op banken met probleemleningen; die banken zouden bij een nieuwe crisis weinig buffers hebben. Alleen al in de eurozone wordt de omvang van de oninbare leningen geschat op 900 miljard dollar. Ook speelt traditionele banken de lage rente parten. Dat geldt met name voor banken die veelvuldig van een variabele rente gebruik maken op hun hypotheekleningen. Dat is het geval in Spanje, waardoor de lage rentestand zeer snel doorwerkt in de winstgevendheid.
Niet-rendabele activiteiten maken dat de winst op vermogen in de eurozone vaak niet meer is dan tussen de 0,25 en 0,5 procent, tegen 1 procent in de VS. Ook hebben banken veel last van de regelgeving, die met grote kosten gepaard gaat - een argument dat Theodoor Gilissen en Insinger de Beaufort deze week noemden bij hun toelichting op de voorgenomen fusie.
IMF-econoom Viñals raadt beleidsmakers aan de problemen in de bancaire hoek niet te veronachtzamen. Zo moeten probleemleningen worden weggewerkt en dienen toezichthouders vooral oog te hebben voor hervormingen in de sector. Ook bepleit het Fonds een consolidatie in de bankensector en een gemeenschappelijk depositogarantiestelsel in de eurozone.
Als deze beleidsadviezen worden overgenomen, zal de groei over vijf jaar 1,7 procent hoger uitkomen.