Pensioenfonds PFZW wil in 2020 ten minste 20 miljard euro belegd hebben in oplossingen op het gebied van klimaat, voedsel, gezondheid en water. ASN Bank werkt toe naar een klimaatpositief beleggingsbeleid. Hoe gaan ze dat realiseren?
Pensioenfonds PFZW, dat zo’n 200 miljard euro beheert voor de zorgsector, is een van de voorlopers bij maatschappelijk verantwoord beleggen. Het fonds, dat de beleggingen heeft uitbesteed aan PGGM, scoort al jaren hoog op lijsten van duurzame pensioenbeleggers. Zo was het het eerste fonds met een concrete CO2-doelstelling en nam het al jaren geleden afscheid van sigarettenmakers.
Het fonds wil in 2020 circa 20 miljard hebben belegd in oplossingen op het gebied van klimaat, voedsel, gezondheid en water. Daarbij kijkt de belegger naar de impact van de producten die een bedrijf maakt. De vraag is of die bijdragen aan het oplossen van bijvoorbeeld het voedseltekort. Zaadveredelaar Monsanto is volgens PGGM een bedrijf die dat bewerkstelligt door de ontwikkeling van zaden met een hoge opbrengst per vierkante meter. PFZW stelt aan de beleggingen de voorwaarde dat het rendement niet achterblijft bij de overige beleggingen.
‘Bij de selectie van impactbedrijven maken we onderscheid tussen ondernemingen die meer of minder dan 50 procent van de omzet halen uit de oplossing. Die noemen we meerderheids- of minderheidsspelers’, zegt Piet Klop, senior adviseur verantwoord beleggen bij PGGM. Shimano (fietsonderdelen) is een voorbeeld van een meerderheidsspeler. Daarna zijn er concerns met een groot marktaandeel (decisive players) die in aanmerking komen voor selectie. Ahold-Delhaize is volgens PGGM een decisive player omdat het supermarktconcern een groot marktaandeel heeft en het aandeel gezonde voeding wil opvoeren naar een kwart.
In 2020 wil PFZW ruim 13 miljard euro hebben belegd in beursgenoteerde impactbedrijven. De rest van de 20 miljard gaat naar private equity en infrastructuur. ‘We hebben nu circa 3 miljard euro in deze bedrijven gestoken. Het gaat doorgaans om een vergroting van ons belang, omdat we als passieve belegger al in de meeste grote genoteerde ondernemingen beleggen’, zegt Klop. ‘Denk aan de verdubbeling van ons belang tot zo’n 200 miljoen euro. We verwachten onze doelstelling te behalen.’
Impact
Het grote verschil tussen impactbeleggen en de traditionele ESG-benadering is dat de impact van het product van een bedrijf centraal staat. Bij ESG letten beleggers scherp op risico’s van de onderneming zelf. Is de governance in orde? Is het bedrijf een grote vervuiler? En is het een werkgever die het personeel goed behandelt?
Impactbeleggen en kritiek op het ESG-gehalte van een bedrijf hoeven elkaar niet te bijten, meent PGGM. ‘Uiteindelijk is er geen enkel bedrijf waar niks op valt af te dingen. Ook beleggingen in “oplossingen” hebben vaak een keerzijde in de vorm van milieu, sociale of bestuursrisico’s. Die proberen we met engagement te verkleinen’, aldus Maurice Versaevel, beleggingsstrateeg bij PGGM.
PGGM ververst jaarlijks de lijst met impactbedrijven. Doorgaans komen er ondernemingen bij, omdat het doel is meer geld in oplossingen te steken. Maar er vallen ook namen af. Dat gebeurt op financiële gronden. ‘We meten wel de impact, maar sturen er niet op. Dat kunnen we niet omdat het belangrijkste doel is en blijft: het behalen van een marktconform financieel rendement. Een aandeel wordt verkocht als dat rendement te laag is of een ESG-risico te groot is’, aldus Klop.
Klimaatpositief
Ook ASN Bank behoort tot de voorhoede onder duurzame beleggers. ‘Toen we in 1993 de ASN Beleggingsfondsen oprichtten en niet belegden in fossiele brandstoffen, moest iedereen lachen’, zegt Bas-Jan Blom, directeur van ASN Beleggingsfondsen. ‘Nu zie je veel meer beleggers die kritisch naar die sector kijken. Ook ons streven om klimaatneutraal te beleggen werd in het begin niet serieus genomen.’
Klimaatneutraal houdt in dat de beleggingen per saldo geen CO2 uitstoten. ‘Als je geld steekt in een maakbedrijf dat meer CO2 uitstoot dan het duurzaam opwekt, moet je ook beleggen in hernieuwbare energie als wind en zon. Zo kan het totaal van je beleggingen klimaatneutraal uitpakken. Het is een hele klus dat te bereiken. Op dit moment is de totale portefeuille voor 40 procent klimaatneutraal’, aldus Blom.
Klimaatneutraal is mooi, maar niet voldoende, stelt Blom. ‘Als het lukt, wordt er voor de opwekking van energie geen CO2 meer uitgestoten, maar we moeten in het 2-gradenscenario ook CO2 uit de atmosfeer halen. We hebben immers anderhalve eeuw lang broeikasgassen in de lucht gebracht.’
Vandaar dat de beleggingen van ASN in 2030 klimaatpositief moeten zijn. ‘Dat is een nieuwe doelstelling. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe we die kunnen realiseren. We moeten op zoek naar bedrijven die technieken ontwikkelen om CO2 uit de lucht te halen en activiteiten die daadwerkelijk CO2 kunnen opslaan’, zegt Blom.
Bosbouw is kansrijk
De zoektocht naar CO2-opslurpers leidt de ASN-beleggers naar projecten die nog niet eerder op de radar stonden. Blom: ‘Bosbouw is kansrijk. Als je investeert in bomenplantages wordt CO2 opgeslagen. Het hout dat in de bouw wordt gebruikt, houdt de CO2 vervolgens tientallen tot honderden jaren vast.’
Een ander onontgonnen gebied is veengrond. In veen, dat bestaat uit plantenresten, zit veel koolstof opgeslagen. Als water wordt onttrokken aan veengebieden om ze geschikt te maken voor de landbouw, stoot veen koolstof uit in de vorm van methaan. Dit speelt niet alleen in Nederland. Rusland heeft bijvoorbeeld ook enorme veengebieden.
‘We moeten dus anders omgaan met die veengebieden’, zegt Blom. ‘Het huidige beheer leidt tot een verhoging van de koolstofemissie. We onderzoeken of het mogelijk is te beleggen in duurzaam beheer van veengebieden om onze portefeuille klimaatpositiever te maken.’
Blom verwacht niet dat het lukt elk afzonderlijk beleggingsfonds klimaatpositief te maken. ‘Een aandelenfonds belegt nu eenmaal in bedrijven die CO2 uitstoten. Daarom trachten we de beleggingen op het niveau van de totale portefeuille klimaatpositief te maken.
Consequentie is dat ASN fondsen moet introduceren die bijvoorbeeld beleggen in bosbouw en veengebieden. ‘Dit staat nog in de kinderschoenen. Maar we verwachten dat onze klanten belangstelling hebben. De reactie op onze plannen tijdens de aandeelhoudersvergadering van de fondsen was positief. De bezoekers applaudisseerden zelfs’, zegt Blom.
Dit artikel is gepubliceerd in het Fondsnieuws-magazine dat 27 juni is verschenen.