Beleggers kunnen uitzien naar een geringe opleving van de wereldwijde economische groei. ‘Het wordt allemaal wat cyclischer’, zegt Bob Homan tijdens zijn key-note presentatie op het door Fondsnieuws georganiseerde event Investment Outlook 2017.
De wereldeconomie zit sinds de financiële crisis op een lager groeipad. Het IMF heeft de laatste jaren zijn groeiramingen keer op keer moeten verlagen.
‘Ook voor 2017 zijn wij iets negatiever dan het IMF’, zegt Homan (foto), hoofd van het ING Investment Office, voor een zaal van circa 100 beleggingsprofessionals in Amsterdam.
Kleine opleving
De bank voorziet na een groei van 2,4 procent in 2016, 2,8 procent voor 2017 en 3,0 procent voor 2018. Dat houdt in de woorden van Homan een ‘kleine opleving’ in. In de Verenigde Staten trekt de economie verder aan en Europa volgt. Ook de groei in opkomende landen steekt weer wat beter af ten opzichte van die in ontwikkelde landen.
De groei is ondertussen minder afhankelijk van monetaire stimulering door centrale banken, wijst de beleggingsstrateeg. Nu de Amerikaanse verkiezingen voorbij zijn, ligt een grotere rol voor fiscale stimulering in het verschiet. Ook in Europa is er ruimte voor kernlanden als Nederland, Duitsland en Frankrijk om de fiscale teugels wat te laten vieren.
‘Het wordt dus allemaal wat cyclischer’, aldus Homan. ‘Maar of je daar blij van moet worden, moet je je afvragen. Met dit soort stimulering komt een boom-bust scenario dichterbij. De VS zitten al jaren op een groei van 2 a 3 procent en als je dat opjaagt en de rente loopt op, krijg je straks ook weer een tik terug.’
Homan ziet in de verkiezing van Donald Trump tot komende president van de VS een ‘katalysator’ in een proces dat al had ingezet. ‘Ook de ECB wil dit. De centrale bank neemt geen genoegen met lage groei en inflatie.’
Minder handel
Hetzelfde geldt voor de anti-globalistische retoriek van de nieuwe wereldleider. ‘Importen zijn al moeilijker gemaakt, door heffingen of door middel van administratieve eisen bijvoorbeeld aan verpakkingen’, wijst Homan.
Daarnaast zij er verschillende trends die leiden tot minder handel, vervolgt hij. Economieën worden steeds verder gedigitaliseerd. En elektronisch verkeer laat zich moeilijk vatten in handelsstatistieken. Ook is China ‘redelijk succesvol’ in het kweken van een interne markt. Producenten hier zijn daarom minder afhankelijk van export. En ook buitenlandse bedrijven produceren steeds meer lokaal – dichtbij de consument.
De trend naar digitalisering en robotisering ziet Homan ook als boosdoener als het gaat om de achterblijvende loonontwikkeling voor lagere en middeninkomens. Het gevoel van groeiende ongelijkheid die het gevolg is, is voedingsbodem voor protectionisme.
Homan: ‘Het lijkt erop dat de wal het schip aan het keren is. De politiek zal iets moeten doen, maar het is moeilijk te zeggen wat.’ Betere scholing en inkomens(her)verdeling zijn suggesties.
Goede afloop
‘Maar als het doorslaat is dat angstig’, zegt Homan. ‘Het is afwachten hoe Trump en Brexit uitspelen.’ Nieuwe potentiële politieke omwentelingen dienen zich al weer aan. Over de tombola aan verkiezingen die komend jaar in Europa afgewerkt zal worden, toont de ING-strateeg zich optimistisch. ‘We denken dat het net goed afloopt.’ De Europese Unie en de euro blijven voorlopig intact.
Allereerst zullen de ogen op het referendum over staatkundige hervormingen in Italië gericht zijn. Als de voorstellen worden afgestemd, zal de zittende premier Matteo Renzi opstappen, waarschuwen analisten. ‘Een ja-stem betekent meer macht in handen van een partij, dus zou ook een probleem kunnen worden als later een anti-EU partij de grootste wordt’, geeft Homan een voorkeur voor een nee-stem aan.
Dat de Nederlandse verkiezingen een gevaar vormen – zoals The Wall Street Journal schreef – noemt hij ‘onzin’. De noodzaak tot het vormen van een coalitieregering maakt dat extreme partijen altijd ingebed zullen worden. Ook een overwinning van Marine Le Pen in Frankrijk lijkt hem onwaarschijnlijk. Het Duitse bestel vertoond grote gelijkenis met Nederland, dus ook hier zal extremisme weinig kans hebben om het beleid volledig naar de hand te zetten.
Hoge schulden
Schulden zijn een andere zorg waarop veel gewezen wordt. Voor de VS lijkt een verslechtering van de staatsbalans onvermijdelijk. ‘Onder Trump kan het begrotingstekort flink oplopen’, aldus Homan. Volgens schatting van ING kan de overheidsschuld de komende 10 jaar met meer dan 10.000 miljard dollar oplopen. ‘In the end zal dit moeten worden terugbetaald. En dan wordt het bezuinigen terwijl je in recessie zit.’
Voor China – het land waarvoor waarschijnlijk het meest gewaarschuwd wordt – ziet Homan het zonniger in. ‘Het land draait op volle toeren’, concludeerde hij na een recent bezoek. Tegenover hoge kredietgroei staat dat jonge Chinezen meer verdienen dan de oudere generatie – iets dat in het westen andersom is. ‘Ze kunnen de hogere kredieten dan ook weer aflossen.’ Het deel van het krediet waarvoor dit niet geldt zal wel worden overgeheveld naar de overheid, maar dat is elders ook gebeurd.
Andere opkomende markten hebben nu al te lijden onder de hernieuwde dollarsterkte, vooral die met hoge externe schulden. Veel voor deze landen zal er daarbij van afhangen hoe serieus Trump is in het invoeren van importheffingen. Maar als hij inbindt, liggen hier bij uitstek kansen. ‘Neem bijvoorbeeld de Mexicaanse peso, die is ingestort. Als het meevalt, dan heb je een lage munt en een schitterende exportpositie.’
Negatief voor obligaties
ING verwacht het meest van hoogrentende obligaties in Amerikaanse dollars, gevolgd door obligaties in opkomende landen en wereldwijde aandelen. Ook vastgoed zal het goed blijven doen. Met de oplopende rente zullen obligaties het moeilijk houden. Europese staatsobligaties zullen naar verwachting van ING een negatief rendement van 3 procent boeken.
Voor de langere termijn adviseert Homan toch vooral een gespreide portefeuille aan te houden. ‘Op de korte termijn zou je kunnen denken: Ik zet alles op de Amerikaanse aandelen. Maar gelukkig houden veel beleggers hun blik op de horizon.’ Er is naar zijn mening al veel positief nieuws ingeprijsd en elke portefeuille zou ook bestendig moeten zijn tegen een minder rooskleurig scenario.