Het kabinet gaat de speelruimte van private equityfirma’s verder aan banden leggen. De wetgeving wordt aangescherpt zodat het minder aantrekkelijk wordt om opgekochte bedrijven met veel vreemd vermogen te financieren.
Dit blijkt uit een brief die minister Dijsselbloem van Financiën maandag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
De bewindsman reageert daarmee op een oproep van de PvdA-parlementariërs Henk Nijboer en Ed Groot om een einde te maken aan, wat zij noemen, de schadelijke praktijken van durfinvesteerders. Volgens de Kamerleden zadelen private-equityhuizen bedrijven op met veel schuld en hebben de geldschieters alleen hun eigen gewin voor ogen. De hoge renteverplichtingen zouden de bedrijven kwetsbaar maken voor tegenslagen.
Renteaftrek
Het kabinet toont zich tot op zekere hoogte gevoelig voor deze kritiek. De bestaande wetgeving die voorziet in beperking van renteaftrek is niet waterdicht. In een beperkt aantal gevallen wordt getracht die bepaling te ontlopen, constateert de belastingdienst. Dit druist volgens Dijsselbloem in tegen de geest van de wet, reden om de bepaling tegen excessieve financiering met vreemd vermogen aan te scherpen.
Hoewel er niet op grote schaal gebruik wordt gemaakt van de mazen in de wet, wil de minister toch tot reparatie overgaan omdat hij hiervan een preventieve werking verwacht.
Tegemoetkoming
De aanpassing van de wet is een tegemoetkoming aan een initiatiefnota van de twee parlementariërs waarin wordt gepleit de touwtjes verder aan te halen. Zij vinden dat daarvoor alle aanleiding is en wijzen op ‘excessen’ in de sector. Dijsselbloem is voorzichtiger in zijn formulering. ‘Het kabinet heeft niet de indruk dat de hele sector door ‘excessen’ wordt gekenmerkt,’ aldus de bewindsman. Wel wordt in de brief aan de Kamer onafhankelijk onderzoek aangekondigd naar de situatie rond private-equity investeringen in Nederland.
Dijsselbloem laat in zijn brief uitkomen dat mogelijk nog meer maatregelen zullen volgen. De belastingdienst zal zich daarover buigen. Drie jaar geleden was al een stap gezet met het ontmoedigen van excessieve schuldfinanciering. De fiscale aftrekbaarheid van rente op bovenmatige financiering met leningen is sindsdien beperkt. Doel is te voorkomen dat de rente op leningen, ter financiering van een overname, ten laste van de winst van het overgenomen bedrijf wordt gebracht. Die bepaling heeft effect gehad: de schuldfinanciering bij overnames door private-equityfondsen is in opvallende mate afgenomen.
Ondernemingsraden
Durfinvesteerders moeten er verder rekening mee houden dat ondernemingsraden een sterkere positie krijgen bij de overname van een bedrijf. Het kabinet constateert dat de or niet altijd in staat is effectief op te treden. Dat kan te maken hebben met gebrek aan wettelijke mogelijkheden. De vraag of versterking van de positie nodig is, zal nader worden onderzocht.
Ook heeft het kabinet er wel oren naar om de or de bevoegdheid te geven zelfstandig informatie in te winnen bij de accountant die de jaarrekening van de onderneming controleert. De personeelsvertegenwoordigers hebben dat recht nu niet. De accountant mag volgens de wet alleen informatie verstrekken aan zijn opdrachtgever. Op dit punt komt eveneens nader onderzoek.
Maatschappelijke kritiek
Private-equityhuizen staan regelmatig bloot aan maatschappelijke kritiek vanwege hun handelwijze. Zij zouden streven naar winstmaximalisatie op korte termijn ten koste van het langetermijnbelang van de onderneming. Het kabinet nuanceert dit beeld. Een klein deel van de bedrijven waarin durfinvesteerders hebben geïnvesteerd, is de afgelopen jaren in financiële moeilijkheden gekomen of heeft harde saneringen doorgevoerd. Voor zover bedrijven in de knel zijn gekomen, hoeft dat niet veroorzaakt te zijn door deze investeerders.
Dat dit beeld toch bestaat, is volgens het kabinet te verklaren door het feit dat enkele gespecialiseerde private-equityfondsen relatief vaak investeren in ondernemingen die reeds in een moeilijke financiële situatie verkeren. Dijsselbloem wijst in dit verband op de recente overname van diverse onderdelen van het failliete Imtech door durfkapitalisten.
In dergelijke gevallen zijn pijnlijke maatregelen door het bestuur vaak noodzakelijk om een ommekeer te bereiken, aldus de minister. ‘Een private-equityinvesteerder zal hier op aansturen, maar ook zonder de betrokkenheid van een private-equitypartij hadden dergelijke bedrijven waarschijnlijk moeilijke keuzes moeten maken om te kunnen overleven.’
Belangrijke rol
Met het aanbieden van risicokapitaal vervullen durfinvesteerders een belangrijke rol in de financiering van het Nederlandse bedrijfsleven naast bancair krediet, zo stelt het kabinet. Gezamenlijk waren deze geldschieters in 2014 goed voor investeringen van ruim 3 miljard euro.
De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) die de belangen van private equity behartigt, kon vanmiddag nog niet reageren op het schrijven van Dijsselbloem. ‘We zijn de brief nog aan het bestuderen’, aldus NVP-directeur Tjarda Molenaar.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 22 december 2015.