Meerdere Europese fondsen zijn de afgelopen jaren religieuze principes gaan gebruiken als basis voor hun investeringsbeslissingen. Impactcriteria, uitsluitingen en ESG-factoren (Environmental, Social and Governance) spelen een dominante rol bij het bepalen van de inhoud van deze portefeuilles, net als directe instructies van kerken.
De Duitse orde van Franciscanen heeft dit jaar bijvoorbeeld het TerrAssisi Fonds opgedragen een aantal van zijn beleggingen te verkopen. Apple werd ongewenst nadat een onderzoek van de Columbia University liet zien dat diens producten sociale uitsluiting in stand houden. Het Nederlands-Zwitserse biosciences-concern DSM-Firmenich, een veel gehouden duurzaamheidsaandeel, moest worden verkocht vanwege zijn dierproeven.
Het TerrAssisi Fonds, met 988 miljoen euro volledig belegd in zo’n 80 bedrijven, is een van de grotere Europese beleggingsfondsen met religieuze principes. Sinds 2009 wordt het fonds namens de Franciscaanse Orde beheerd door de in Keulen gevestigde vermogensbeheerder Ampega, die in totaal ongeveer 170 miljard euro aan vermogen beheert.
Andere fondsen die op een vergelijkbare basis opereren, zijn het 27 miljoen euro kostende fonds Labor et Caritas, dat in België wordt aangeboden door de Nederlandse investeringsbank Kempen Van Lanschot. Amundi, de grootste vermogensbeheerder van Europa, beheert een Catholic Principles ETF van 28 miljoen dollar. Franklin Templeton en Invesco bieden vergelijkbare ETFs aan, met respectievelijk 60 miljoen euro en 29 miljoen euro aan activa, geleid door “uitsluitingen van breed overleg met de katholieke kerk”, zoals beleggingsdocumenten zeggen.
En in het Verenigd Koninkrijk staat de Church of England bekend als een grote institutionele belegger die een beleggingsfonds van 11,8 miljard euro op ethische en verantwoorde wijze beheert. “Kritische focus moet liggen op de impact in de echte wereld”, zegt de chief investment officer Tom Joy op zijn website.
Onderbuikgevoel
Het beheer van het TerrAssisi Fonds gaat ook af op “verbeelding en intuïtie, of “onderbuikgevoel zo je wilt”, zoals Franciscaner broeder Johannes Freyer OFM schrijft op de website van het fonds.
Ampega’s manager van het TerrAssisi Fonds, Sebastien Riefe, legt uit dat beleggingen in het fonds niet alleen “absolute best-in-class” moeten zijn, maar ook moeten voldoen aan strenge uitsluitingscriteria op basis van de ethische principes van de Franciscaanse Orde.
De orde stak dit jaar een rode vlag op bij vier beleggingen, vertelde Riefe tijdens een recent webinar voor Duitse beleggers. Naast Apple en DSM ging het om Daikin Industries, een Japanse industriële groep en wapenproducent die nu een grote rol speelt in de uitbreiding van het leger van het land, en het Amerikaanse gezondheidszorgbedrijf United Health, wiens producten worden gebruikt voor euthanasie.
Zonden worden vergeven
Op de zwarte lijst geplaatst worden door de Franciscaanse Orde betekent niet dat een bedrijf voor altijd als ongewenst wordt beschouwd. Zoals gebruikelijk in de katholieke kerk kunnen zonden worden vergeven. Zodra een bedrijf berouw toont, kan het opnieuw in overweging worden genomen.
Het Duitse softwareconcern SAP kreeg in 2017 bijvoorbeeld een rode vlag na corruptiepraktijken in Afrika. In 2022 had het bedrijf deze problemen aangepakt en een nieuw management aangesteld. In 2023 werd het opnieuw toegevoegd aan het TerAssissi Fonds.
Dit fonds past een barbell-strategie toe waarbij offensieve investeringen in technologie worden afgewogen tegen defensieve investeringen in gezondheidszorg. Er worden ook consistente dividenden en criteria voor kwaliteitsgroei toegepast. In 2023 bedroeg het rendement van het fonds iets meer dan 20 procent. In de afgelopen vijf jaar was het rendement gemiddeld 13,8 procent.
Nvidia als ster
Technologie was de ster van het resultaat in 2023, dankzij aandelen als Nvidia, AMD, Salesforce en Adobe. De positie in Nvidia die sinds 2017 werd aangehouden, werd dit jaar gehalveerd, zei Riefe, maar de relatieve weging van het aandeel in de TerrAssisi-portefeuille is nu groter dan begin dit jaar, nadat het aandeel met meer dan 200 procent was gestegen. Sinds 2017 leverde de investering in Nvidia meer dan 850 procent op, of een gemiddelde van 45 procent per jaar.
In de financiële sector belegt TerrAssisi in Europese verzekeraars Munich Re en Swiss Life. Materialen vormen de derde categorie van het fonds, met belangen in gasproducenten Linde en Air Liquide.
Underperformers in TerrAssisi dit jaar waren Orsted, een Deens bedrijf in de gezondheidszorg dat te maken kreeg met een onverwachte afschrijving in de Verenigde Staten; biofarmaconcern Bristol Myers Squibb, dat te lijden had onder een slechte productpijplijn; en drankengigant Diageo, dat zijn verwachtingen moest bijstellen na slechte prestaties in Latijns-Amerika.
Riefe zei dat hij overweegt om Orsted weer aan het fonds toe te voegen en blijft erop vertrouwen dat zowel Bristol Myers als Diageo hun dividendbeleid zullen handhaven.
Inditex
In totaal zijn er dit jaar negen nieuwe bedrijven aan het fonds toegevoegd. Daaronder is het Spaanse modeconcern Inditex, bekend van populaire merken als Zara en Massimo Duti. Inditex is toonaangevend in zijn sector, zei Riefe, verwijzend naar de toppositie van het bedrijf op het gebied van duurzaamheid onder 127 textielbedrijven. Afzien van het gebruik van gevaarlijke chemicaliën, regelmatige watertests en een sociaal arbeidsbeleid behoren tot de duurzaamheidsacties van Inditex. Bovendien heeft het bedrijf zeer korte productiecycli, houdt het niet veel voorraden aan en kan het dus snel inspelen op veranderingen in de modevraag.
Hoewel TerrAssisi historisch gezien zo’n 12 procent per jaar heeft opgeleverd, verwacht Riefe voor 2024 een rendement tussen de 2 en 10 procent. ‘We gaan ervan uit dat het economisch een moeilijk jaar wordt, met een zwakke economie in Europa en de VS’, zei Riefe. ‘De euforie van de eindejaarsrally zal afnemen. De winstverwachtingen voor volgend jaar zijn nog steeds te hoog. De rentetarieven blijven hoog en dat zal de winsten drukken tot een ééncijferige groei.’
‘Leefbare toekomst’
Op het gebied van religieuze begeleiding heeft de Franciscaanse broeder professor Johannes Freyer duidelijk gemaakt dat beleggen niet alleen over verstand en intuïtie moet gaan. Op de website van het fonds schrijft hij dat deze eigenschappen “gecombineerd moeten worden met een sociaal geweten en liefde voor de wereld om ons heen”.
“Het gaat om meer dan alleen economische groei; het gaat om het vormgeven van een leefbare toekomst voor alle mensen, ongeacht op welk continent ze wonen, en voor de natuur als gedeelde omgeving,” aldus pater Freyer.