'Klantconcept Rabo is uitdaging voor beleggingsfonds'

De nieuwe inrichting van Beheerd Beleggen bij de Rabobank, met een ‘koepelfondsbeheerder’ die de mandaatfondsen beheert, en waarin meerdere sub-managers een deel van de asset allocatie managen, is een aanpak die goed te exporteren valt naar de rest van Europa.

‘Ja, wij denken inderdaad dat het een interessante optie is voor grootbanken in Europa. Daarmee kunnen ze de regie over het klantvermogen weer volledig terugpakken.’ 

Dat zegt Peter Dom (foto) in gesprek met Fondsnieuws. Hij is mede-oprichter en partner van AF Advisors, één van de leidende consultancybedrijven in de financiële dienstverlening. Dom reageert op de vraag of de centrale rol van beleggingsfondsen onder druk kan komen te staan en op termijn zelfs uitgespeeld kan raken, omdat zowel grootbanken als pensioenfondsen voor de inrichting van hun portefeuilles gaandeweg overstappen van klassieke beleggingsfondsen naar mandaatoplossingen. 

Wake-up call

Het voordeel van deze architectuur is dat de (private) bank weer echt de regie kan voeren over het klantvermogen en het beleggings- en het ESG-beleid, wat bij een retailfonds van de asset manager zelf niet het geval is. Voorts krijgt de bank real time inzicht in de onderliggende beleggingen. Ook zijn de kosten van een mandaat substantieel lager dan van een beleggingsfonds. Die voordelen geeft de coöperatieve Rabobank één op één door aan de klant. 

‘Nu Nederlandse banken over een breed front gebruik zijn gaan maken van mandaatoplossingen, is er sprake van een institutionalisering van de wholesale sector. Voor de account managers van fondshuizen in dit deel van de markt is dat een compleet ander spel geworden. Als je als asset manager dan een mandaat in de wacht wilt slepen, dan moet je de beprijzing en je overige diensten daar echt op instellen. In die zin is de geïnstitutionaliseerde structuur waar Rabobank nu voor gekozen heeft echt een “wake up call” ’ voor de markt’, zegt Dom. Niet één Nederlandse partij is als beheerder in de mandaatfondsen opgenomen.

Op de vraag of dat betekent dat Nederlandse marktpartijen voor dat spel te klein zijn geworden, antwoordt Dom ontkennend. ‘Nee, dat geloof ik niet. Er is voldoende specialistische kennis en kunde voor handen bij de Nederlandse partijen’, zegt Dom. Maar hij is het met Rishma Moennassing van Rabobank eens als zij zegt dat Nederlandse partijen meer focus moeten aanbrengen. “Wat is je core business als asset manager? Waarin ben je echt onderscheidend? Die vraag klemt des te meer nu er sprake is van een consolidatieslag in de industrie”, stelde Moennassing eerder in een gesprek met Fondsnieuws. 

De lange aanval op beleggingsfondsen

Op de vraag of beleggingsfondsen gaandeweg in de beleggingsdienstverlening uit de mode raken, antwoordt Peter Dom met een aantal trends die hij ziet. ‘Een beleggingsfonds is best wel prijzig om in de lucht te houden. Dus logisch dat de markt naar alternatieven zoekt. Zo is in de VS ooit Folio Investing opgezet, wat een mandje van individuele aandelen is. Maar dat is niet echt van de grond gekomen.’

Een ander voorbeeld van een ‘aanval’ op beleggingsfondsen waren gestructureerde producten, met een garantie, maar ook dat kent een volatiele populariteit en breekt toch niet echt door. Een ander alternatief dat geboren is, is crowd funding. Maar wat echt een serieuze aanval was, dat zijn institutionele beleggers die zich van beleggingsfondsen afkeren. ‘Die fondsen herbergen vanuit hun optiek teveel nadelen van het samen beleggen. Je moet rekening houden met andere participanten en dat willen en kunnen pensioenfondsen soms niet en het gaat bovendien gepaard met een zekere mate van tijd en geld’, stelt Dom. In reactie op die ontwikkelingen zijn mandaten opgekomen en die worden inmiddels - voor wie het qua grootte kan veroorloven - breed omarmd. 

Zo is het aandeel van beleggingsfondsen in het totaal beheerde vermogen onder de Nederlandse pensioenfondsen gedaald van 51 procent in 2017 naar 45 procent in 2020. Trend: dalend. Deels heeft dat te maken met de nadelen van dat “samen beleggen”, namelijk dat je rekening met anderen moet houden.

En nu komen daar dan de banken overheen, waarvan de investment offices op hun beurt bezig zijn met een institutionalisering van hun strategie en van hun verdienmodel. Alle Nederlandse grootbanken werken inmiddels aan kostenbesparingen, met mandaatoplossingen tot gevolg. 

‘Niet de vorm, maar de inhoud verandert’

Peter Dom denkt dat de gekozen aanpak van Rabobank tot voorbeeld strekt. ‘Het beleggingsfonds als Fonds voor Gemene Rekening blijft bestaan, dus de vorm verandert niet wezenlijk, wel de inhoud. Er wordt namelijk een mandaatfonds opgezet, waarover je strak de regie kan voeren, maar in dat fonds zijn asset managers opgenomen die bepaalde delen van de portefeuille voor jou beheren.’ Niet-presterende beleggingsteams kunnen in een dergelijke structuur relatief eenvoudig worden verwijderd.

Voor andere banken in Europa is dat ook een aanlokkelijke optie, denkt Dom van AF Advisors - al erkent hij wel dat Nederland een zeer geïnstitutionaliseerde markt is waarin sterk vanuit inkoopkracht en service wordt gedacht, en hoe dat alles zo efficiënt mogelijk gedaan kan worden. In andere landen zal daar volgens Dom toch meer vanuit het belang van de distributeur (over) worden gedacht. 

Toch ziet hij het Nederlandse antwoord op schaalvergroting en dalende fees, in de vorm van mandaatfondsoplossingen, als een volwaardig ‘Nederlands exportproduct’. 

Echt anders wordt het volgens Peter Dom als blockchain tot volle wasdom komt. Dan houden asset managers het met hun beleggingsfondsen wellicht ook niet meer droog. ‘Maar voor dat het zo ver is, zijn we tien jaar verder’, stelt de consultant. 

Meer achtergronden op Fondsnieuws: 

• Rabo Beheerd Beleggen is een revolutie zonder weerga 
• De 22 geselecteerden van Rabo’s 1895 mandaatfondsen