Toezichthouder AFM geeft de grootste onlinebroker van Nederland een keiharde veeg uit de pan. Particuliere beleggers liepen bij DeGiro jarenlang meer risico dan hun werd verteld. De broker kreeg daarvoor al een boete van 300.000 euro. Maandag publiceerde de Autoriteit Financiële Markten een vernietigend onderzoeksverslag over de gang van zaken bij de snelgroeiende broker.
Prijsvechter DeGiro begon in 2012 met het aanbieden van beleggingsrekeningen aan particulieren en veroverde met lage prijzen en agressieve marketing al snel terrein op gevestigde concurrenten. Met ruim 630.000 rekeninghouders is het bedrijf inmiddels de grootste onlinebroker van Nederland.
Ingewikkeld spel
Nu blijkt dat de eigenaren van het succesvolle beleggersplatform achter de schermen een ingewikkeld spel speelden. Daarbij liepen de particuliere klanten van DeGiro het gevaar op te draaien voor de risico’s van een groot beleggingsfonds met gedeeltelijk dezelfde bestuurders én aandeelhouders als het handelsplatform: HiQ Invest.
DeGiro stond garant voor de handelsrisico’s die HiQ aanging, concludeert de AFM in het rapport, dat in april 2018 werd afgerond. Bovendien handhaafde DeGiro de risiconormen die wel voor particuliere klanten golden, niet bij HiQ. Uit interne mailwisselingen blijkt dat de DeGiro dit wist, maar niet ingreep.
Bovendien kreeg HiQ Invest voor een miljoenenbedrag een lening zonder onderpand van DeGiro. Het precieze bedrag is in het AFM-rapport zwartgelakt. De lening diende als buffer voor de momenten dat HiQ niet aan zijn margeverplichtingen kon of wilde voldoen. Juist dat gebeurde in het voorjaar van 2017 geregeld. Op het hoogtepunt liep het tekort op tot ruim 38 procent boven de officieel opgelegde risicomarge. Als HiQ op dat moment in de problemen was gekomen, dan zouden volgens het rapport ‘de gelden van andere cliënten van DeGiro aangesproken worden om aan de verplichtingen te voldoen’.
Was DeGiro of HiQ omgevallen, dan was in beide gevallen de rekening ook bij de particuliere klanten beland, omdat de vermogens zich onder één dak bevonden, concludeert de AFM. Zo zaten de beleggers die via DeGiro voor een dubbeltje op de eerste rij wilden zitten, buiten hun medeweten op de tweede rij.
Margeverplichting
Beleggingsinstellingen zijn juist verplicht om bij alle klanten in de gaten te houden of de verliezen niet te hoog oplopen en waar nodig extra geld te vragen als buffer. Deze margeverplichting of saldibewakingsplicht moet voorkomen dat tekorten ongedekt blijven, en mogelijk ten laste komen van andere beleggers.
Adam Rose, ceo van FundShare (de nieuwe naam van HiQ) zegt dat na het rapport van AFM in 2018 direct is opgetreden. ‘Ik ben toen als ceo aangesteld, door het bestuur van de holding boven DeGiro en HiQ. Het eerste wat we hebben gedaan is het betrokken hedgefonds sluiten. Ook hebben we de naam veranderd naar FundShare. Vervolgens hebben we ervoor gezorgd dat ons fonds voldoet aan de regels voor geldmarktfondsen. Sinds april van dit jaar valt FundShare ook niet meer onder dezelfde holding als DeGiro.’
Jarenlange juridische strijd
DeGiro en de AFM vechten al jaren een juridische strijd uit. Dit slepende conflict heeft er mede toe geleid dat DeGiro in handen komt van de Duitse concurrent Flatex. Die is al begonnen met het overzetten van portefeuilles van Nederlandse klanten naar Duitse bankrekeningen.
Vorige week bepaalde de rechter dat de toezichthouder DeGiro terecht op de vingers tikte voor het onzorgvuldig omgaan met klantenbelangen. De broker had beroep aangetekend, maar kreeg van de rechter op alle fronten ongelijk. Hierna volgde maandag de publicatie van een honderden pagina’s tellend onderzoeksrapport van de AFM.
Uit het rapport blijkt ook dat HiQ Invest in 12.000 verschillende effecten handelde. In heel veel gevallen gebeurde dat direct via DeGiro met particuliere klanten van DeGiro.
De zaak zelf draaide om de vraag of de broker gelden van beleggers in geldmarktfondsen mocht aanhouden of niet. Strikt genomen is dat niet verboden, maar dan dienen de gebruikte fondsen wel aan strenge eisen te voldoen. En dat deden ze volgens de rechter niet.
Volgens een woordvoerder van DeGiro beschrijft het AFM-rapport slechts dingen uit het verleden. ‘We hebben altijd de aanbevelingen van de AFM opgevolgd. Als we het er niet mee eens waren, hebben we ze voorgelegd aan de rechter, met het inmiddels bekende resultaat. Nu worden de portefeuilles van onze klanten overgezet op bankrekeningen en kunnen we dit afsluiten.’
De AFM zegt nog vast te moeten stellen of de geconstateerde overtredingen zijn hersteld.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 28 juli 2020.