Een nieuwe ronde van omstreden kortingen op de pensioenen is niet langer uitgesloten nu de grootste fondsen massaal in onderdekking zijn geraakt door een dalende rente en slechte beurzen. Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) zegt de deelnemers alvast te willen voorbereiden op slecht nieuws.
De mogelijkheid van korten, waarover gisteren werd gerept bij de presentatie van de jaarcijfers, is een forse tegenvaller voor de pensioenwereld. Bij de invoering van nieuwe regels twee jaar geleden was het idee dat fondsen bijna nooit meer zouden hoeven korten.
Vergeleken met de oude regels moet een pensioenfonds tegenwoordig veel dieper in de put zitten voordat de omstreden maatregel wordt toegepast, maar inmiddels is die grens voor veel fondsen niet ver weg meer.
Dekkingsgraad
De grote fondsen zagen hun dekkingsgraad sterk dalen in het afgelopen jaar en zitten bijna allemaal onder de 100 procent. Het grootste fonds, ABP, zat eind december op 97,2 procent. Zorg en Welzijn was gezakt tot 95 procent. Het metaalfonds PME bereikte 96,4 procent en het fonds voor de bouw zit zoals altijd fors hoger, op bijna 109 procent.
Een fonds moet pas korten als de zogeheten kritische dekkingsgraad is doorbroken. Het percentage verschilt per fonds; bij de meeste zit het rond de 90 procent. Bepalend is de stand per 31 december. Dat betekent dat eventuele kortingen pas volgend jaar beginnen.
Realistisch communiceren
Door de onrust op de markten wereldwijd en de lagere rente is de dekkingsgraad van veel fondsen nog verder gedaald dan de toch al lage eindejaarscijfers. Een woordvoerder van PME zegt ‘kortingen in 2017 niet te kunnen uitsluiten’.
Directeur Peter Borgdorff van Zorg en Welzijn komt met dezelfde boodschap. ‘Het verschil tussen de 95 procent waar we het jaar mee uitgingen en onze kritische dekkingsgraad van 87 procent is niet groot meer. Ik hoop dat we kortingen niet hoeven mee te maken, maar ik wil realistisch communiceren richting deelnemers. Ik wil waarschuwen dat het zou kunnen dat verlagingen op de loer liggen.’ In januari is de dekking bij zijn fonds verder gedaald, maar het is nog niet onder de 90 procent gekomen.
Niet paraat
Aan zulke communicatie heeft het grootste fonds van Nederland en een van de grootste ter wereld, het ABP, geen behoefte. Een woordvoerster zegt dat het grote fonds ‘niet paraat heeft’ wat momenteel de kritische dekkingsgraad is, en evenmin wat de invloed van de beursmalaise in januari is op de cijfers.
Indexatie van de uitkeringen is al helemaal buiten beeld bij de meeste fondsen. ‘Ik heb eerder gezegd dat er de komende vijf jaar geen indexatie komt. We houden er nu rekening mee dat het meer dan vijf jaar gaat duren, en ik heb geen einddatum’, aldus Borgdorff.
Vorig jaar hadden de pensioenfondsen last van een paar aanpassingen bij de regels om de dekkingsgraad te berekenen. Dat, plus de ontwikkelingen bij rentes en beurzen, maakte dat de grote fondsen hun dekkingsgraad in een jaar tijd met 4 tot 7 procentpunt zagen dalen. Grootste daler was Zorg en Welzijn, dat hard werd geraakt door de lagere olieprijzen.
Geen garanties
Volgens Borgdorff moeten de pensioenen op een andere leest geschoeid worden. Hij onderschreef bij de presentatie van de cijfers de visie die directeur Gerard Riemen van de Pensioenfederatie vorige week in deze krant gaf. Riemen wil af van het systeem waarbij mensen geld inleggen en daar geen pot kapitaal voor terugkrijgen, maar papieren rechten op een toekomstige uitkering.
Dit soort uitkeringsgaranties lukt niet meer, zegt de federatie en zegt ook Borgdorff. ‘Er zijn geen garanties. Niet in pensioenen, en eigenlijk ook niet in het leven. Met allerlei onzekerheden kunnen mensen omgaan, maar bij pensioenen willen ze garantie. Maar ik geloof er niet meer in.’
Copyright: Het Financieele Dagblad, 28 januari 2016.