Bij de een na de andere private bank in Nederland gaat het vermogensbeheer op de schop. Door het gebruik van mandaatfondsen zullen kleine fondshuizen zonder duidelijke focus achterblijven met lege handen.
Hoewel vermogensbeheer bij de private banks sterk is gegroeid, maakten ze tot voor kort nog onvoldoende gebruik van hun schaalgrootte om de margedruk te lijf te gaan. Daar is inmiddels verandering in gekomen. Zowel Rabobank, InsingerGilissen als Van Lanschot doet het nu anders.
Gemene deler van het vermogensbeheer-nieuwe-stijl is het gebruik van mandaatfondsen. Dit zijn eigen fondsen waarbij het beheer is uitbesteed aan gespecialiseerde assetmanagers. Ze volgen daarmee marktleider ABN Amro dat jaren geleden al voor deze aanpak koos.
De voordelen van mandaatfondsen zijn legio, zoals lagere beheerkosten en meer grip op het duurzaam beleggingsbeleid van externe beheerders. Ook krijgen ze daarmee toegang tot managers die nu geen fondsen aanbieden voor de Nederlandse markt. De ‘open architectuur’-strategie van banken gaat daarmee een nieuwe fase is. Fondshuizen is er alles aan gelegen deze mandaten binnen te halen, omdat het om grote volumes gaat. Grote fondshuizen met een ‘seperate account framework’ lijken daar het best voor gepositioneerd, waardoor verschraling van het aanbod dreigt.
Gevolg van provisieverbod
Het gebruik van mandaatfondsen komt mede voort uit het provisieverbod van 2013. Sinds de jaren negentig betaalden assetmanagers een vergoeding aan distributeurs als banken om zo in het assortiment opgenomen te worden. Daardoor stegen de beheerfees van beleggingsfondsen. Bij klanten was dit fenomeen amper bekend.
De AFM besloot in de nasleep van de kredietcrisis van 2008 tot een provisieverbod. Bijeffect was dat dit verbod het verdienmodel van banken onder druk zette. Naast toenemende regeldruk werden ze geconfronteerd met de opkomst van passief beleggen en hoge ICT-investeringen. Mandaatfondsen bieden de mogelijkheid om de winstmarge te verhogen. Voor de grootste private banks zijn deze maatwerkoplossingen soms ook pure noodzaak. Doordat ze de afgelopen jaren veel hebben gestandaardiseerd werden hun modelportefeuilles zo groot en log, dat klassieke beleggingsfondsen niet meer voldeden. Veel fondsen zijn qua omvang gewoonweg te klein voor deze banken, wat liquiditeitsrisico’s met zich meebrengt.
Revolutie bij Rabobank
De recente veranderingen bij Rabobank zijn het grootst. De bank heeft als eerste in Europa een fiduciair manager in de arm genomen, het Amerikaanse BlackRock. Dit fondshuis gaat meer dan tien mandaatfondsen ontwikkelen die stapsgewijs in de plaats komen van traditionele beleggingsfondsen in de beheerportefeuilles van de bank. Het eerste mandaat is vergeven aan Amundi.
Rabobank blijft wel verantwoordelijk voor de portefeuilleconstructie, de economische visie, het duurzaamheidsbeleid en de eisen die aan de mandaten worden gesteld. Wat dat eerste betreft houdt men vast aan de core-factor-satellite-benadering voor het aandelengedeelte. Deze nieuwe aanpak is te vergelijken met een bestuursbureau bij een pensioenfonds. De bank kiest er bewust voor niet zelf een assetmanagementpoot op te zetten, om onafhankelijk te blijven, indachtig het provisieverbod.
Insinger Gilissen en Van Lanschot hebben net als ABN Amro wel elk een eigen assetmanager. Bij Van Lanschot is dat Kempen, dat de externe managers selecteert en dat de mandaatfondsen opzet. Het heeft daarvoor nu een apart platform: BestSelect. Bij de recente lancering daarvan werden de eerste drie managers aangekondigd: AllianceBernstein, Robeco-zusterbedrijf Boston Partners en Hermes. Van Lanschot belegde al in de standaardfondsen van deze managers, dus ‘nieuw’ zijn ze niet. Dat is wel het geval als het platform met andere mandaatfondsen wordt uitgebreid. De bank ziet de mandaatfondsen als aanvulling op het totale aanbod oplossingen waarmee portefeuilles samengesteld kunnen worden. De mandaatfondsen zullen de beheerportefeuilles dan ook niet domineren.
Datzelfde geldt voor Insinger Gilissen dat dit jaar besloot alle portefeuilles van vermogensbeheerklanten te bundelen in zogeheten ‘wrapper’ fondsen. Dit is volgens deze bank efficiënter en goedkoper en biedt diversificatiemogelijkheden. Zo werd aan verschillende wrappers een Nederlands hypothekenfonds toegevoegd en zijn er binnen de aandelenbeleggingen twee mandaatfondsen opgezet. Beleggingen in derivaten en illiquide beleggingen zoals private equity behoren ook tot de mogelijkheden.
ABN Amro heeft al meer dan veertig mandaatfondsen die gretig aftrek vinden in de beheer- en sinds korte tijd ook in de adviesportefeuilles. ING is de enige van de grote private banks die nog niet met mandaatfondsen werkt.
Meer achtergronden op Fondsnieuws: