Marcia De Wachter (MeDirect) moest als vrouw vechten voor een toppositie bij de Nationale Bank. ‘Ik werd regelmatig tegengewerkt door mensen die vonden dat ik geen succes verdiende of dat enkel te danken had aan mijn uiterlijk.’
Ze was de eerste vrouw die vice-gouverneur werd van de Nationale Bank, ze prijkte meermaals in de Trends-lijst met de 25 machtigste vrouwen van Vlaanderen en in 2011 werd ze door de federale regering geëerd als uitzonderlijke vrouw. Vandaag is ze ook voorzitster van de raad van bestuur van MeDirect Bank. ‘Toen ik begon als jonge werkende vrouw voelde ik geen belemmeringen. Ik dacht zelfs dat feminisme enigszins overdreven was. Maar geleidelijk ontdekte ik de vele verborgen vormen van discriminatie tegen vrouwen. Naarmate je hogerop komt, wordt de discriminatie steeds duidelijker. Als vrouw in een topfunctie heb je de mogelijkheid om andere vrouwen omhoog te trekken. In de directiecomités waar ik deel van uitmaakte, merkte ik dat vrouwen sneller promotie maakten in de afdelingen geleid door vrouwen dan in die onder mannelijke leiding. Ik heb zelf ook constant moeten strijden en heb tegenwerking gekregen van mensen die vonden dat ik mijn succes niet verdiende of het te danken had aan mijn uiterlijk. Wat je doet om aan de top te komen, wordt vaak ontkend of gebagatelliseerd. Ik heb zelfs te maken gehad met grof seksisme, inclusief anonieme brieven en telefoontjes met ongepaste inhoud.’
Interne zweep
De Wachter groeide op in een warm gezin met vijf kinderen. ‘Mijn vader was een kind van de oorlog. Tijdens de bezetting zat hij in het leger, waardoor hij niet had kunnen studeren. Zijn onvervulde ambities wilde hij via zijn kinderen verwezenlijken. Mijn vader zei tegen mij, als het vierde kind in de rij: ‘Verdubbel je talenten en mik je pijlen hoog, je kan evenveel bereiken als jongens.’ Het vervullen van de onvervulde ambities van mijn vader en het willen voldoen aan zijn verwachtingen waren een drijfveer in mijn leven. Ik noem dat mijn ‘interne zweep’. Soms vraag ik me af wie mij drijft. Ben ik dat zelf, of is het nog steeds dat verlangen om in een goed daglicht te staan bij mijn vader en te doen wat hij hoopte dat ik zou doen? Dat kan soms behoorlijk dwingend zijn.’
Vice-gouverneur
Marcia De Wachter werkte dertig jaar voor de Nationale Bank. Ze ging er in 1988 aan de slag na een academische carrière aan Universiteit Antwerpen, Amsterdam en Boston University. Als econome werkte ze op het kabinet van Wilfried Martens, waar Fons Verplaetse kabinetschef was. Marcia De Wachter begon er als woordvoerster en later als kabinetschef van Fons Verplaetse, om op te klimmen tot vicegouverneur en directeur. Daarmee was ze lange tijd een van de hoogst gerangschikte vrouwen in de financiële wereld.
Tegelijkertijd was ze ook de eerste vice-gouverneur die haar mandaat weer moest neerleggen. ‘Na de introductie van de euro verloor de Nationale Bank aan belang. Dit gaf de politiek de kans om de functie van vice-gouverneur te politiseren en na mij is de functie van vice-gouverneur regelmatig gewisseld, wat in strijd is met de onafhankelijkheid die de wetgeving voorschrijft. Ik had op dat moment twee keuzes: weggaan, wat zou neerkomen op desertie, of blijven en wachten tot de tijd mijn gelijk zou bewijzen. Ik koos voor het laatste, wat mijn veerkracht aanzienlijk heeft versterkt. Maar ik moest wel doorheen een soort rouwproces, omdat mijn werk en internationale netwerk van de ene dag op de andere waren afgesneden. Daardoor heb ik wel geleerd hoe belangrijk het is om je lot in eigen handen te nemen en je waardigheid te behouden, zelfs als je afstevent op een burn-out of een depressie. Ik heb me toen meteen gestort op een nieuw project: de aankoop en renovatie van een tweede verblijf in de Provence. Dat gaf me het gevoel dat ik toch iets waardevols kon creëren dat volledig in mijn controle lag.’
Vrouwen in de financiële sector
De Wachter maakt zich sterk dat vrouwen al veel beter vertegenwoordigd zijn in de financiële sector. Maar er is nog een lange weg af te leggen. ‘Er is zeker vooruitgang geboekt, met een groter maatschappelijk bewustzijn dat de aanwezigheid van vrouwen op hogere niveaus verrijkend is voor zowel bedrijven als het bedrijfsleven in het algemeen. Toch zijn in de bancaire sector, vooral in België, de meeste CEO’s nog steeds mannen. Hoewel er onder CFO’s en Chief Risk Officers meer vrouwen zijn, worden vrouwen nog te vaak in relatief ondergeschikte of ondersteunende rollen geplaatst. Er zijn nu meer vrouwen in raden van bestuur, maar sommige financiële instellingen voldoen nog steeds niet aan wetgeving die al meer dan tien jaar oud is. Het is overigens niet genoeg om alleen niet-uitvoerende vrouwelijke bestuursleden te hebben; we hebben ook vrouwelijke uitvoerende leden nodig die inzicht hebben in carrièremogelijkheden en de planning van opvolging van opkomend talent. Maar het is moeilijk voor vrouwen om door te breken, en ik merk vaak dat vrouwen rond de leeftijd van veertig afhaken vanwege de moeilijke balans tussen werk en gezin.’
Heilige momenten
Ook voor De Wachter was de combinatie werk-privé een uitdaging. ‘Mijn man en ik kozen vanaf het begin voor een dubbele carrière, wat betekende dat ik een groot deel van mijn salaris spendeerde aan een huishoudster die zorgde voor de kinderen en het huishouden. Wij compenseerden dit door buiten het werk alle activiteiten samen te doen. Ik heb nooit werkgerelateerde uitnodigingen in het weekend zonder de kinderen geaccepteerd. We creëerden ‘heilige momenten’ zoals het samen maken van pannenkoeken op zaterdagochtend en het eten na de scouts, om te compenseren dat ik als moeder soms minder beschikbaar was.’
Een familie van wereldburgers
Beide zonen van De Wachter werken eveneens in de financiële sector en allebei wonen en werken ze in Londen. ‘Ik zie mijn kinderen en kleinkinderen relatief weinig omdat ze samen met hun gezinnen ver van mij wonen. Mijn oudste zoon woont al bijna twintig jaar in Londen, en mijn andere zoon woont er ongeveer vijftien jaar samen met hun gezinnen. Dit betekent dat we afstanden moeten overbruggen om elkaar te kunnen zien. Ik heb hen daartoe ook altijd gestimuleerd. Tijdens de schoolvakanties nam ik hen altijd mee op mijn zakenreizen en werkte ik voor hen een alternatief programma uit. Mijn jongste zoon was er bijvoorbeeld trots op dat hij al in vele landen geweest was. De liefde voor reizen heb ik op mijn beurt doorgekregen van mijn vader. Hij las me altijd voor uit National Geographic. Ik herinner me nog altijd de geur van die bladzijden.’
Betekenisvol leven
Op haar 70ste neemt De Wachter nog geen gas terug. Na haar afscheid bij de Nationale Bank volgde ze nog een masteropleiding aan businesschool INSEAD en ze richtte met BrainatTrust haar eigen onderneming op. ‘Het leven is een aaneenschakeling van veranderingen. Ouder worden betekent dat je mentale en fysieke veerkracht afneemt, maar je ervaring en het vermogen om strategisch te denken nemen toe. Technische ontwikkelingen bijhouden wordt lastiger, maar ik probeer wel op de hoogte te blijven van nieuwe evoluties, zoals kunstmatige intelligentie. Ouder worden houdt ook in dat je betekenisvol wil blijven leven. We weten allemaal dat we uiteindelijk zullen sterven, hetzij aan dementie, kanker, diabetes, hart- en vaatziekten, of simpelweg omdat onze biologische klok afloopt. Zo lang mogelijk betekenisvol leven is voor mij een uitdaging, en daarom kan ik niet zeggen dat ik bang ben voor de dood; ik geloof dat vredig sterven niet zo moeilijk is.’