Of de depositorente van de Europese Centrale Bank (ECB) verder omlaag gaat dan de huidige -0,2 procent is geen vraag meer. Iets minder zou als een teleurstelling gelden. Het besluit zal helpen om de euro verder te verzwakken, zeker als de Amerikaanse Federal Reserve de rente midden december verhoogt.
Beleggers kunnen dus rekening houden met een daling van de euro en stijgende obligatiekoersen, omdat de verlaging van de depositorente vermoedelijk gepaard gaat met een uitbreiding van het opkoopprogramma (QE).
Nu al moeten banken 0,2 procent betalen als zij overtollig kasgeld in Frankfurt op deposito willen stallen. Economen en marktpartijen rekenen er in grote meerderheid op dat dit vanaf 3 december 0,3 procent zal zijn.
Ingeprijsd
Vorige week hintte ECB-directielid Peter Praet er nog maar eens op dat de maatregel eraan zit te komen. ‘Onze eigen ervaringen met een negatieve depositorente zijn gunstiger dan we aanvankelijk hadden gedacht’, aldus Praet tegenover persbureau Bloomberg.
Waarom zou je er dan niet meer van maken, lijkt de boodschap. De interbancaire geldmarkt heeft de verlaging van de depositorente inmiddels ingeprijsd. ECB-president Mario Draghi benadrukte vrijdag bovendien dat het niveau van de depositorente het effect van het opkoopprogramma versterkt.
ING-econoom Teunis Brosens denkt ook dat de ECB de depositorente met tien basispunten verlaagt. ‘Minder zal de renteverlaging niet zijn, omdat het stevige taalgebruik van de ECB ook stevige verwachtingen heeft gecreëerd. Maar meer dan tien ook niet. Nog negatiever is onontgonnen terrein, en er is dus angst voor het onbekende.’
Drie doelen
De ECB heeft volgens Brosens drie doelen voor ogen met de verlaging van de depositorente. Door de rente verder onder nul te drukken, vergroot Frankfurt de voorraad obligaties die opgekocht kunnen worden. Nu mag de ECB geen staatsobligaties kopen met een rendement dat lager is dan de huidige depositorente.
Door die rente verder te verlagen, komt een deel van de obligaties die nu te duur zijn weer in beeld. Ten tweede is er een effect op de wisselkoers van de euro. Als de rente hier lager is, kan het aantrekkelijker worden om euro’s voor bijvoorbeeld dollars te verruilen, zeker als in de VS de rente in december juist omhooggaat.
Ten slotte wil de theorie dat individuele banken worden geprikkeld leningen te verstrekken. Zo boeken ze nog wat rendement, in tegenstelling tot de strafrente die bij de ECB moet worden betaald. Dat laatste argument ziet Brosens niet zo. Voor de kredietverlening — die inmiddels toeneemt — weegt volgens hem het aantrekken van de economie zwaarder.
Het technische argument dat er met een verlaging van de depositorente meer obligaties binnen bereik van QE komen, gaat volgens hem wel ten dele op. Het belangrijkste kanaal dat de ECB lijkt na te streven met de maatregel is volgens de ING-econoom echter de wisselkoers, ook al is dat officieel geen doelstelling.
Euro-zwakte
Een zwakkere euro kan de importprijzen en de inflatie wat opkrikken en verbetert de concurrentiepositie van de eurozone. Brosens: ‘Het is toch moeilijk om je aan die indruk te onttrekken.
De zorgen die Draghi uit over de inflatie, staan redelijk haaks op de ontwikkeling van de kerninflatie (geschoond van energieen voedselprijzen). Als ik iets niet zie, is het een verzwakking van de kerninflatie, die is dit jaar juist wat opgelopen.
De wisselkoers is een concreet instrument om de economie te stimuleren. Voor de ingrepen van de ECB stond de euro op bijna 1,40 dollar, nu is dat 1,07 dollar. Dat ondersteunt echt de export. Binnenskamers is de ECB niet ongelukkig met het het feit dat de wisselkoers zo sterk reageert op het beleid.’
Econoom Nick Kounis van ABN Amro stelt dat de signalen van de ECB nu al effect hebben. De rentes zijn gedaald en de euro is verzwakt. Kounis rekent na de duidelijke taal van Draghi van vrijdag op daadkracht, schrijft hij in een notitie. Hij voorziet dat het opkoopprogramma met 20 miljard euro per maand wordt uitgebreid en wordt verlengd tot na september 2016. Ook zullen obligaties van regionale overheden opgekocht gaan worden.
‘We rekenen ook op een verlaging van de depositorente met tien basispunten, en op het signaal dat deze rente nog verder verlaagd kan worden.’
Copyright: Het Financieele Dagblad, 23 november 2015.