Mario Draghi zal ongetwijfeld vooral herinnerd worden om zijn beroemde uitspraak “whatever it takes”. Hij zei aan de financiële markten dat de eurozone niet op het punt stond in te storten en maakte duidelijk dat de ECB de banken en de soevereine perifere landen van Europa zou redden. Dat zegt Jim Leaviss, Head of M&G Wholesale Fixed Income aan Investment Officer.
Maar het is interessanter om na te gaan hoe Draghi in een positie kwam om QE te kunnen uitvoeren en andere uitzonderlijke monetaire beleidsmaatregelen te nemen, ondanks de vrij hevige tegenstand, vooral van landen als Duitsland.
‘Op het ogenblik van de crisis in de eurozone was de euro zelf toen al iets meer dan tien jaar oud. De eerste twee presidenten van de ECB, Wim Duisenberg en Jean-Claude Trichet, hadden met hun Noord-Europese mentaliteit de geloofwaardigheid van de eurozone als muntgebied gevestigd. Wat Trichet betreft, leidde deze fixatie op inflatie ertoe dat de ECB de grootste beleidsfout uit haar jonge geschiedenis had gemaakt, namelijk het optrekken van de rente te midden van de wereldwijde financiële crisis.’
Toen Draghi met zijn Zuid-Europese mentaliteit de leiding nam, was de eurozone dus al een geloofwaardige munteenheid. Nog belangrijker is dat de eurozone al eerder te maken had gekregen met havikachtige beleidsfouten. Indien de crisis in de eurozone kort na 1999 was uitgebroken, dan denk ik dat het muntblok zou zijn uiteengevallen. De mislukkingen van Trichet hebben Draghi dus in staat gesteld om te experimenteren. En bij gebrek aan coördinatie van het begrotingsbeleid en omdat de markten verkwistende kredietnemers bestraften, werd het volledig aan het monetaire beleid overgelaten om belangrijke economische beslissingen te nemen.
Leaviss: ‘De ECB en Draghi hebben de eurozone dus wel gered, maar tegen welke prijs? Wel, In Europa hebben we nu te veel “zombie”-banken en -bedrijven die gewend zijn aan goedkoop geld, en dat zal de groei in de toekomst drukken. En we weten ook dat het rendement van QE vermindert naarmate de centrale banken er meer van doen. Dus zal de nieuwe voorzitter Christine Lagarde ontdekken dat nog meer obligaties aankopen minder zal opleveren.’
Maar de geschiedenis zal mild zijn voor Mario Draghi. In een wereld waarin politici weigerden de eurozone te redden door middel van fiscale herverdeling, deed hij “whatever it took”. Het was niet perfect, maar het was het beste dat we hadden.