Modelportefeuilles banken: een zwaar jaar voor actief beheer

De “smalle” aandelenmarkt was in 2024 een plaag voor de neutrale beleggingsportefeuilles van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen. Na kosten boekte ING het hoogste absolute rendement.

Het was ‘een zwaar jaar voor actief beheer’, meldt Van Lanschot Kempen in een toelichting bij de rendementen van de neutrale modelportefeuille in 2024. Hoe zwaar? ING rapporteert dat het selectie-effect binnen de categorie aandelen het totale rendement met 2,0 procentpunt verlaagde. En elk van de vijf banken stelt dat “de onderweging van Amerikaanse aandelen” - die ze praktisch het hele jaar handhaafden - op zijn minst een flinke hap uit het (relatieve) rendement nam.

De (half)jaarlijkse vergelijking van de neutrale portefeuilles van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen levert mede daarom (weer) niet de torenhoge rendementen op waar Amerikaanse beurzen vorig jaar in leken te grossieren. Overigens is dat ook niet de doelstelling van die portefeuilles, zo moet daarbij meteen worden vermeld. Zie de rijke schakering aan benchmarks die de banken hanteren om hun beleggingsprestaties aan te spiegelen. En zie ook de karakterisering “neutraal”. Het gaat om beheerportefeuilles, uitgaande van een fictieve klant met een te beleggen vermogen van 1,5 miljoen euro, met grofweg een spreiding van 50 procent aandelen en 50 procent obligaties. Een vergelijking met alleen de koersontwikkeling van een stuk of zeven Amerikaanse tech-ondernemingen is dan om te beginnen al niet aan de orde.

Bovendien blijkt ook binnen deze grenzen dat de Nederlandse banken verschillende keuzes maken - actief beheer, immers - en die blijven natuurlijk niet zonder gevolgen. Zo schuift ABN Amro voor deze vergelijking al enkele jaren het ESG Fondsen Mandaat naar voren en dat betekent onder meer dat men niet zomaar afscheid zal nemen van beleggingen in de duurzame energiesector. Maar die sector zit al een tijdje in het slop, en dat was in 2024 niet anders, mede door de oplopende rente. Daarnaast belegt ABN Amro om duurzaamheidsredenen ‘veel minder’ in Amerikaanse tech-bedrijven en worden Tesla en Meta zelfs uitgesloten, aldus senior fund advisor Peter Pauw (foto) in een toelichting.

Een tweede voorbeeld van keuzes: InsingerGilissen koos in 2024 twee keer voor bescherming, zo schrijft de bank in een toelichting op de verstrekte cijfers. Aan het einde van het eerste kwartaal deed InsingerGilissen dat al voor de aandelenportefeuille. Toen werd een klein deel van de geboekte rendementen afgeroomd en van de opbrengsten werd een beschermingsconstructie gekocht. Dat kostte per saldo 0,25 procent rendement. Halverwege het jaar nam de bank ook winst op obligatieposities in investment grade en EMD. De opbrengst ging naar staatsobligaties, die ‘een beschermende rol vervullen als de economische groei achterblijft bij de verwachtingen’, aldus InsingerGilissen.

 Rendementen modelportefeuilles vijf grootste private banken 2024

ING haalde zowel relatief als absoluut het hoogste rendement in 2024. Rabobank is runner-up in beide opzichten. Beide banken begonnen het jaar neutraal in zowel aandelen als obligaties en verhoogden al snel - in februari - de weging in aandelen naar overwogen, zo blijkt uit de toelichting die ze geven. Het verschil: in oktober nam ING ‘wat winst’ en ging terug naar licht overwogen in aandelen, om in november de weging nog iets te verlagen naar neutraal, zo schrijft investment manager Nathan Levy (foto) in de toelichting van ING. Het positieve asset-allocatie-effect hiervan was 0,7 procent.

Rabobank daarentegen handhaafde de overweging gedurende het hele jaar en verhoogde de portie Amerikaanse aandelen naar bijna neutraal, na de verkiezing van Donald Trump als president. Hetzelfde gewicht als de benchmark dus. Een overweging is echter niet aan de orde, zo stelt hoofd beleggingsstrategie Taoufik Boussebaa (foto): ‘Nog sterker inzetten op de VS vinden we risicovol vanwege de hoge waardering van Amerikaanse aandelen in verhouding tot andere regio’s.’

ABN Amro had van de banken relatief de grootste positie in Europese aandelen (45 procent van de aandelenportefeuille), maar dat heeft het rendement van de portefeuille dus weinig goeds gebracht.

Strategische (SAA) en tactische (TAA) asset allocatie ultimo 2024

‘Een paar grote tech-bedrijven zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de stijging van de beurzen in 2024’, schrijft Maarten Kneepkens, fiduciair beheerder van Van Lanschot Kempen (foto) in een toelichting op de prestaties van de beheerportefeuilles. Het is de reden dat de actieve variant van de portefeuille het moest afleggen tegen de smart- en de index-variant. Zo pakte het besluit om in maart de weging in Europese aandelen te verhogen niet goed uit. De Europese economie bleef kwakkelen en in oktober moest de overweging weer worden teruggebracht naar neutraal. 

Beter verging het Van Lanschot Kempen met een Japans avontuur: aan het begin van het jaar werden Japanse aandelen verkocht en daar werd eind maart een keurige winst op genomen. Overigens heeft Van Lanschot Kempen Europa niet opgegeven. De bank is 2025 ingegaan met een overweging in Amerikaanse aandelen, maar, aldus Kneepkens: ‘We zien ruimte voor Europese aandelen om te stijgen.’

Aandelenbeleggingen naar regio, ultimo 2024 

InsingerGilissen laat in een toelichting door senior portfoliomanagers Gerwin Griffioen en Walter Leering weten dat het in het begin van het jaar ‘voorzichtig’ gepositioneerd was, met meer defensieve aandelen in portefeuille. Gaandeweg het jaar breidde de private bank de weging in aandelen in enkele stappen uit, maar dat kon niet voorkomen dat de prestaties per saldo achterbleven bij de doelstelling. De voorzichtige start van het jaar was daar debet aan, aldus Griffioen (foto), maar ook ‘enkele tegenvallers bij producenten van luxe goederen en sportkleding met een grote afzet in China’.   

Momenteel is InsingerGilissen overwogen in aandelen, met een voorkeur voor de Amerikaanse markt. Overigens heeft de bank de naam van deze beheerstrategie gewijzigd. Die was “Duurzaam Gebalanceerd” maar is omgedoopt in “Bewust Gebalanceerd”. Als reden noemt de bank de aangepaste Esma-richtlijnen voor het gebruik van de term duurzaam in fondsnamen.

Obligaties

Voor obligaties was 2024 een mager jaar, vindt Boussebaa (Rabobank). De bank realiseerde wel een kleine outperformance, vooral door de beleggingen in de wat risicovollere categorieën zoals hybride bedrijfsobligaties en coco’s (meer dan 10 procent rendement). Over de hele linie was het echter geen vetpot. 

Daar sluit Van Lanschot Kempen zich bij aan. ‘Het rendement van de totale portefeuille werd vrijwel geheel gedragen door aandelen’, aldus Kneepkens. Toen de bank de weging in Europese aandelen verhoogde, ging dat ten koste van Amerikaanse bedrijfsobligaties. Van Lanschot Kempen heeft nog steeds een voorkeur voor staatsobligaties, ook al zal het rendement vooral uit de couponrentes moeten komen, zo is de verwachting. Maar Amerikaanse bedrijfsobligaties vindt de bank nog steeds geen goed idee, ‘de risico-opslagen zijn te laag, net zoals in high yield’. Ongeveer halverwege het jaar verlengde Van Lanschot Kempen de gemiddelde looptijd van de Europese staatsobligaties in de portefeuille van ongeveer vier naar zeven jaar.

ABN Amro verlengde ook de looptijden van Europese staatsobligaties, en ook die van high yield bonds en EMD. Met Frankrijk greep de bank echter mis. ABN Amro was overwogen in Franse staatsobligaties, maar die deden het vanaf juni slechter dan die van andere Europese landen. Aan het einde van het jaar verlaagde ABN de weging, ten gunste van die in Spaanse en Italiaanse staatsobligaties.

ING verlaagde in februari (bij de verhoging van de weging in aandelen) de weging van obligaties van neutraal naar onderwogen. In oktober werd de positie in met name staatsobligaties weer wat opgehoogd en in november werd voor de hele categorie de neutrale weging in ere hersteld. De bank heeft al langer een voorkeur voor investment grade bedrijfsobligaties, en hanteert een onderweging voor eurostaatsobligaties. Wat betreft EMD had ING sinds eind 2022 een overwogen positie in obligaties in harde valuate, en een onderweging in lokale valuta. Deze wegingen zijn echter september 2024 beiden teruggebracht naar neutraal. Deze tactische allocatie heeft  een kleine bijdrage van 0,1 procent aan het rendement opgeleverd ten opzichte van de benchmark.

De voorkeuren van InsingerGilissen, tot slot, verschoven in de loop van het jaar dus (zie hierboven) van bedrijfsobligaties en EMD naar staatsobligaties, vanwege de geboden veiligheid door deze laatste categorie. De bank koos daarbij wel voor kortere looptijden, schrijft Leering (foto). Van de inflatiegekoppelde obligaties verlengden de beleggers juist wél de looptijden, met het oog op de verwachting dat het economische beleid van Donald Trump de inflatie op de lange termijn zal aanwakkeren. 

Benchmarks modelportefeuilles banken