‘Automatisering mag de ziel van het beheer niet wegnemen: kunstmatige intelligentie moet de naleving ondersteunen, niet de menselijke expertise vervangen’, zei Luke Varley, General Counsel bij Park Square Capital LLP, vorige week tijdens de ALFI-conferentie Synergies for Asset Management in Londen. Die uitspraak vat goed samen waar de sector vandaag de dag voor staat: de menselijke waarde van het beheer behouden, terwijl het bedrijfsmodel steeds sterker onder druk komt te staan.
Het centrale thema van de ALFI London Conference 2025 was duidelijk: synergieën vinden om competitief te blijven. In een omgeving van stijgende kosten, krimpende marges en toenemende concurrentie proberen vermogensbeheerders hun operaties te industrialiseren zonder hun kernfunctie uit het oog te verliezen. Dat gebeurt via het delen van bepaalde functies, de invoering van automatiseringstechnologieën en een herbezinning op de toenadering tussen actief en passief beheer.
De opmars van actief beheerde ETF’s illustreert die trend. Deze hybride producten, die de structuur van een ETF combineren met discretionair beheer, breiden zich snel uit in Europa. Volgens het PwC-rapport ETFs 2029: The path to USD 30 trillion, gepubliceerd in maart 2025, verwacht 60 procent van de marktdeelnemers dat het wereldwijde ETF-vermogen tegen 2029 minstens 26.000 miljard dollar zal bedragen, terwijl bijna een derde rekent op een overschrijding van de 30.000 miljard dollar. De studie voorspelt bovendien dat actief beheerde ETF’s in 2029 goed kunnen zijn voor 3.000 miljard dollar aan beheerd vermogen, tegenover ongeveer 1.000 miljard dollar in 2024. Voor Europa wordt een jaarlijkse groei van 15,5 procent voorzien, wat tegen het einde van het decennium zou neerkomen op een totaal vermogen van meer dan 4.000 miljard dollar.
De European Fund and Asset Management Association (EFAMA) wijst er intussen op dat actief beheerde ETF’s in 2024 al 16 miljard euro aan netto-instromen hebben aangetrokken, waarmee hun totale vermogen is gestegen tot bijna 49 miljard euro – tegenover minder dan 10 miljard vijf jaar geleden. Die ontwikkeling weerspiegelt de zoektocht naar een evenwicht tussen flexibiliteit, transparantie en rendement, op een moment dat de marges van traditionele fondsen blijven afkalven.
Maar die groei gaat niet zonder afwegingen. ‘De liquiditeit van een ETF blijft afhankelijk van de liquiditeit van de onderliggende activa’, benoemde Pravin Bagree, hoofd ETF-markt bij UBS Asset Management. Vooral in tijden van verhoogde volatiliteit blijft liquiditeit een punt van aandacht voor zowel beheerders als toezichthouders. Een ander belangrijk vraagstuk betreft de rendabiliteit. ‘Beleggers zullen zich nu moeten concentreren op oplossingen om hun kasmiddelen beter te laten renderen’, verklaarde Michael John Lytle, CEO van ETF-specialist Tabula Investment Management. Door de druk op de vergoedingen zoeken beheerders naar producten die inspelen op de groeiende vraag naar kortetermijnrendement, terwijl de infrastructuurkosten beheersbaar blijven.
AI in dienst van de mens
Kunstmatige intelligentie ontwikkelt zich geleidelijk tot een instrument om processen te stroomlijnen. De toepassingen beperken zich niet tot portefeuillebeheer, maar breiden zich uit naar compliance, transactiemonitoring, rapportering en klantenservice. Verschillende sprekers op de ALFI London Conference benadrukten dat AI niet bedoeld is om menselijk kapitaal te vervangen, maar om het te ondersteunen.
‘Het gebruik van kunstmatige intelligentie moet onder toezicht blijven: je kunt geen portefeuille beheren zonder verantwoording af te leggen’, aldus Luke Varley. De boodschap is duidelijk: automatisering kan naleving en dataverificatie versnellen, maar menselijk toezicht blijft onmisbaar. Zowel in controlefuncties als in portefeuillebeheer kan de uiteindelijke verantwoordelijkheid niet aan een algoritme worden overgelaten.
Luxemburg als strategisch centrum
Voor het Luxemburgse ecosysteem betekent deze evolutie zowel een uitdaging als een kans. Het groothertogdom, het grootste Europese centrum voor UCITS-fondsen, wil zijn rol versterken als technologisch en regelgevend knooppunt. De industrialisering van het vermogensbeheer vergroot het belang van een platform waar infrastructuur, expertise en toezicht samenkomen. De ALFI rekent op die complementariteiten om Luxemburg een centrale plaats te laten behouden in de toekomst van het Europese assetmanagement. Terwijl de sector evolueert richting ‘verstandige automatisering’, zal de volgende groeifase afhangen van het vermogen om innovatie, regelgevende strengheid en menselijke deskundigheid met elkaar te verbinden.