De beleggingsdienstverlening krijgt in zijn verzet tegen de nieuwe vermogensrendementsheffing van het kabinet, steun uit onverwachte hoek: de Autoriteit Financiële Markten schrijft dat het kabinetsplan beleggers zal aanzetten tot risicovoller beleggen dan gewenst is.
De AFM uit haar bezorgdheid in een brief aan het ministerie van Financiën dat werkt aan een wetsontwerp om box 3 te hervormen met ingang van 2022. Als gevolg van dat ontwerp gaan mensen tot 440.000 euro spaargeld geen belasting meer betalen. Dat raakt 1,35 miljoen mensen.
Dat komt omdat wordt uitgaan van een vooraf vastgestelde rente, die zoveel mogelijk aansluit bij de werkelijke - huidge lage - spaarrente. Tegelijkertijd wordt bij beleggen uitgegaan van een rendement van 5,33 procent, dat belast zal worden een tarief van 33 procent.
Dat ingeschatte rendement is veel te hoog voor een defensieve belegger, zodat de AFM vreest dat de balans tussen rendement en risico zoek is. ‘De AFM denkt dat particuliere beleggers daardoor sneller geneigd zijn onverantwoorde risico’s te nemen met hun beleggingen’, zo schrijft de toezichthouder aan minister Hoekstra van Financiën.
AFM komt sector te hulp
Al langere tijd lopen belangenverenigingen als NVB, FFP en Dufas, namens banken, financieel planners en asset managers, te hoop tegen de voorgenomen kabinetsplannen. Daarin krijgen ze nu dus steun van de AFM. De toezichthouder schrijft: ‘De AFM begrijpt de politieke wens om deze heffing te wijzigen, maar ziet in het voorstel ook belangrijke nadelen. De AFM ziet namelijk risico’s voor onwenselijke gedragsveranderingen door (potentiële) beleggers.’
De AFM neemt daarmee de kritiek van de beleggingsdienstverlening over. ‘De portefeuillesamenstelling van beleggers kent een grote spreiding. Het rendement op de werkelijke portefeuilles kan dus flink afwijken van het gehanteerde rendement over de gemiddelde portefeuille. Daarmee geeft het belastingstelsel een prikkel om de beleggingsportefeuille aan te passen.’
‘De keuze voor een defensieve belegging wordt zo uiterst onaantrekkelijk, zo niet zinloos. Beleggers worden dan mogelijk aangezet risicovoller te beleggen, bijvoorbeeld in hefboomproducten of buiten AFM-toezicht. Anderzijds kunnen beleggers ontmoedigd raken om te (beginnen met) beleggen.’
Rendementen lopen sterk uiteen
‘De AFM twijfelt over het gebruik van een forfaitair rendement voor beleggen, met als doel dit te laten aansluiten bij daadwerkelijk gerealiseerde rendementen. De werkelijke verdeling over beleggingscategorieën wijkt voor de meeste beleggers immers (sterk) af van de gemiddelde verdeling en rendementen kunnen van jaar op jaar fors fluctueren. Ook de risicohouding, kosten en het beleggingsgedrag hebben veel invloed op het uiteindelijke rendement van een belegger.’
‘Daardoor lopen de werkelijke rendementen van particuliere beleggers sterk uiteen. Een forfaitair rendement sluit daarom per definitie niet aan bij een grote groep beleggers. Dat is anders bij sparen, waar de werkelijke rentes dichter bij elkaar liggen. Vooral defensievere beleggers zullen waarschijnlijk een werkelijke belastingdruk hebben van ruim boven de 33 procent. Een probleem dat u met uw voorstel voor spaarders juist wilt oplossen’, aldus de AFM.
Beleggingskosten
De toezichthouder houdt Financiën verder voor dat het niet juist is om het brutorendement als uitgangspunt te nemen voor de heffing, zonder rekening te houden met de beleggingskosten. ‘Het nettorendement is een logischer uitgangspunt. Een belegger kan de beleggingsresultaten immers niet behalen zonder hiervoor kosten te maken. De AFM schat de gemiddelde beleggingskosten in Nederland op meer dan 1 procxent per jaar. Dit heeft veel invloed op het nettorendement.’
Het risico is dat burgers hierdoor risicovoller gaan beleggen dan ze feitelijk wensen, bij voorbeeld door in offensieve portefeuilles te stappen, of zelfs in hefboomproducten. Ook maken de voorstellen het gesprek voor beleggingsadviseurs met klanten moeilijker. De risicorendementsverhoudingen van defensievere portefeuilles gaan verder uit balans raken. Beleggingsondernemingen kunnen dan besluiten – om te voldoen aan hun zorgplicht – defensievere profielen niet meer aan te bieden.
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
- Dufas: tunnelvisie MinFin bij wet vermogensbelasting
- Kabinet ontziet spaarder, maar pakt belegger hard aan
- Column: Het risico van niet beleggen