Na een spoedvergadering van de raad van bestuur heeft de Europese Centrale Bank woensdag verklaard dat zij versneld een nieuw instrument gaat creëren om de renteverschillen tussen eurolanden niet uit de hand te laten lopen. Tegelijkertijd werd woensdagavond door de Federal Reserve bekend gemaakt dat zij de basisrente verhoogt met 0,75 procent - de grooste rentestap in 28 jaar.
De ECB verklaarde dat de Covid-19 pandemie ‘blijvende kwetsbaarheden in de economie van de eurozone heeft achtergelaten’ die nu bijdragen aan een ‘ongelijke transmissie van de normalisering van ons monetaire beleid’ in de verschillende rechtsgebieden. Daarmee zinspeelde de ECB op de toenemende spreads tussen de rendementen op staatsobligaties van zwakkere en sterkere eurozonelanden, met name het verschil tussen Italië en Duitsland.
‘Op basis van deze beoordeling heeft de Raad van Bestuur besloten flexibiliteit te betrachten bij het herbeleggen van de komende aflossingen in de PEPP-portefeuille, teneinde de werking van het transmissiemechanisme van het monetaire beleid in stand te houden, een eerste vereiste voor de ECB om haar mandaat inzake prijsstabiliteit te kunnen vervullen’, aldus de ECB.
‘Daarnaast heeft de Raad van Bestuur besloten de relevante comités van het Eurosysteem samen met de diensten van de ECB opdracht te geven het ontwerp van een nieuw anti-fragmentatie-instrument versneld af te ronden, zodat het door de Raad van Bestuur kan worden overwogen.’
De Amerikaanse Fed verhoogde de rente met 75 basispunten. Deze zeer forse renteverhoging, die door de markt al werd ingeschat, is bedoeld om de inflatie te beteugelen. Het is de derde renteverhoging in de VS dit jaar. Fed-president Jerome Powell maakte woensdag duidelijk dat hij bestrijding van de inflatie belangrijker vindt dan het voorkomen van dalende werkgelegenheid en een mogelijke recessie. Powell stelde een nieuwe renteverhoging in het vooruitzicht in juli van 50 of zelfs 75 basispunten.
De Amerikaanse beurzen reageerden positief op de heldere boodschap van de Fed. De S&P schreef na forse verliezen in de afgelopen dagen 2,26 procent bij. De Nasdaq eindigde de handelsdag 2,69 procent hoger.
Sprong van de euro
De aankondiging dat de ECB een spoedvergadering belegde, veroorzaakte woensdagochtend een sprong van de euro ten opzichte van de dollar. Omstreeks 9 uur handelde de euro op 1,049 dollar, tegen 1,042 bij het Europese slot op dinsdag. In de Europese handel waren de spreads tussen de eurozone dinsdag verder opgelopen. Het verschil tussen de 10-jaars rente op Duitse Bunds en Italiaanse BTP’s stond woensdagochtend op 250 basispunten, vergeleken met 215 vorige week toen de bestuursraad van de ECB in Amsterdam bijeenkwam.
De toenemende spreads weerspiegelen de bezorgdheid in de markt over de staatsschuld van enkele van de zwakkere landen van de eurozone. Met een schuld van ongeveer 160 procent van het BBP wordt Italië gezien als een groot risico voor de stabiliteit van de eurozone. Ook Spanje en Griekenland zijn een bron van zorgen.
Hoewel ECB-president Christine Lagarde eerder heeft gezegd dat de ECB ‘niet in de business zit van het managen van spreads’, heeft de centrale bank voor de eurozone aangegeven dat ze een nieuw mechanisme overweegt dat het voor zwakkere eurolanden makkelijker zou maken om de gevolgen van stijgende rentes op te vangen.
Federal Reserve
De aankondiging van de vergadering volgde woensdagochtend na een sterke stijging van de dollar ten opzichte van de euro, in aanloop naar de beleidsvergadering van de Federal Reserve. Dit temidden van de groeiende verwachting dat de Fed haar rente met 75 basispunten zal verhogen. Vorige week ging de markt nog uit van een verhoging met 50 basispunten.
Portefeuillebeheerder fixed income Dave Chappell van Columbia Threadneedle Investments: ‘Het lijkt erop dat de CPI-verrassing van vrijdag groot genoeg was om in te grijpen, en maandag werd er steeds meer gespeculeerd dat de kans groot was dat de rente met 75 basispunten zou worden verhoogd. Hoewel er geen Fed-functionaris werd genoemd, leek het duidelijk op een boodschap van de top.’
Senior-analist Ipek Ozkardeskaya van Swissquote schreef vanochtend in een marktcommentaar over de Fed-vergadering dat ‘het besluit eigenlijk al is genomen’. ‘Beleggers weten dat de Fed agressiever zal willen worden, tegen een achtergrond van een moeilijk te temperen inflatie, en de producentendata van gisteren kwamen als een nieuwe bevestiging dat de inflatie in de komende maanden nog meer aan te wakkeren heeft. Op dit moment is de beslissing van een 75 basispunten bijna genomen, de Fed moet alleen het marktoordeel bevestigen.’
Als de Fed verrast met een verhoging van 50 bp, zal de markt volgens Ozkardeskaya ‘zeker opveren van opluchting’, terwijl Chappell in dat geval spreekt van ‘een verrassing’. Ozkardeskaya: ‘Maar het hoofddoel van de Fed is nu om de inflatie te beteugelen, en niet om de aandelenmarkten te stimuleren. En depressieve marktomstandigheden lijken noodzakelijk om dat doel te bereiken. ‘