Net als de Chinese centrale bank kijkt ook de ECB naar een digitale munt als alternatief betaalmiddel. Medio 2021 wordt de knoop doorgehakt en besluit de ECB of de digitale euro er moet komen. Het belangrijkste verschil tussen een door de centrale bank uitgegeven digitale munt en een cryptomunt wordt bepaald door het machtsmonopolie van de overheid.
Een cryptomunt wordt decentraal gevalideerd en daarmee staat de waarde gelijk aan wat de gek er voor geeft. Een digitale munt moet altijd via de centrale bank die de taak heeft om de prijsstabiliteit te bewaken en daarmee dus ook de waarde van de munt kan bepalen. De centrale bank is onderdeel van de overheid die andere (crypto)munten kan verbieden, maar ook mensen kan dwingen om belasting te betalen in de eigen digitale munt. Aan een digitale euro zitten zoveel voordelen dat ze bij elkaar als een groot nadeel kan worden gezien.
Voordelen van een digitale euro
De kosten van het huidige betalingsverkeer zijn hoog. In een digitale omgeving zijn er geen commerciële banken meer vereist, want dat is de belangrijkste reden dat mensen nog een rekening hebben bij een commerciële bank. Elke particulier en elk bedrijf heeft een account bij de centrale bank. Witwassen is onmogelijk en daarmee is een digitale munt een effectief middel in de strijd tegen misdaad, diefstal, corruptie, illegale drugs, gokken, mensensmokkel, terrorisme en afpersing. Nu moeten commerciële banken nog veel investeren om alle transacties in de economie te bewaken en riskeren ze hoge boetes als ze niet voldoen aan de strengste eisen.
Straks valideert de centrale bank samen met de belastingdienst elke transactie. De Illegale immigratie zal fors teruglopen, want zonder officiële papieren hebben illegalen geen inkomen. Zwart werken behoort voorgoed tot het verleden. Belastingontduiking is onmogelijk geworden, waarmee niet alleen veel kosten worden bespaard om belastingontduiking op te sporen, maar ook komt er veel meer belastinggeld binnen waardoor belastingtarieven fors omlaag kunnen. Digitaal geld is ook goed voor de economie. Nu is mogelijk om bij een negatieve rente het geld van de bank te halen en in een oude sok te stoppen.
Bij een digitale euro is dat onmogelijk, waardoor de rente nog veel negatiever kan worden om het doel te bereiken. Alternatief is om aan digitaal geld een beperkte houdbaarheid mee te geven, waarmee mensen gedwongen worden om het geld voor een bepaalde datum om te zetten in consumptie. Bezitters van de digitale euro niet meer bang te zijn dat hun bank omvalt, einde van het depositogarantiestelsel. Gelet op de biljoenen die alleen al nodig waren om het financiële systeem weer op orde te krijgen na de Grote Financiële Crisis, komt daarbovenop een nog forsere besparing.
Nadelen van een digitale euro
De voordelen zijn groot, maar zo ingrijpend dat het een nadeel is geworden. Er is geen enkele anonimiteit meer rondom betalen. Alles is traceerbaar. De overheid krijgt via het betalingsverkeer veel inzicht in zaken die mensen nu nog zien als privé. Vandaag de dag kunnen commerciële banken dat ook, maar er is vrijwel altijd de mogelijkheid om contant te betalen. De introductie van de digitale euro zal dus gekoppeld moeten worden aan goede afspraken over de bescherming van de privacy. Verder is een nog negatievere rente niet goed voor het spaargedrag van mensen.
Mensen geven digitaal geld bovendien makkelijker uit dan contant geld, maar worden met een negatieve rente nog zwaarder gestraft voor hun spaargedrag. Als mensen niet meer sparen bij een commerciële bank dan moet die bank een andere manier verzinnen om aan geld te komen, waarschijnlijk in de vorm van een hogere rentevergoeding. Tot slot is er nog het risico van en cyberaanval, dan zou al het digitale geld kunnen verdwijnen. Toch zijn dit in de praktijk nogal gezochte bezwaren. Een groot deel van het betalingsverkeer gaat immers al digitaal. Alleen het grijze en zwarte circuit zal bepaald niet gelukkig zijn met de digitale euro.
Conclusie
Voor beleggers betekent de introductie van digitale munten een verdere verlaging van de kosten. Die lagere kosten zorgen voor een hogere economische groei en ook de directe beleggingskosten dalen. Het aan- en verkopen van effecten wordt eenvoudiger en alles kan een stuk sneller. Bovendien neemt het potentieel belegbare vermogen toe door het verdwijnen van het grijze en zwarte circuit.
Er zal meer concurrentie ontstaan tussen commerciële banken die tegen een aantrekkelijke rentevergoeding vermogen willen aantrekken. Nu digitaal betalen in snel tempo de norm is geworden als gevolg van de coronacrisis, komt ook de digitale euro dichterbij. Die kan dan bijdrage aan een super-V-vormig herstel.
Han Dieperink is zelfstandig belegger en consultant. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Hij geeft op Fondsnieuws zijn analyse en commentaar op de gevolgen van de coronacrisis voor economie en markten. Zijn bijdragen verschijnen op dinsdag en donderdag.