Beleggen in individuele effecten, een pure focus op de lange termijn en volledige transparantie, onder meer over de kosten. Met deze uitgangspunten zette Jolmer Gerritse eind 2005 Laaken Asset Management op.
De man die ooit een van de oprichters was van SNS Securities wilde daarmee ‘terug naar de basis’, vertelt Sem Ongering (op de foto onder, tweede van links), sinds 2011 partner bij de onafhankelijke vermogensbeheerder uit Amsterdam.
‘Hij wilde in een omgeving waar het steeds meer leek te gaan om de verkoop van fondsen en andere beleggingsproducten, weer eigenhandig beleggen in goede aandelen, obligaties, vastgoedondernemingen en edelmetalen.’
Nu precies tien jaar verder laat Ongering trots de behaalde resultaten zien van het beleggingsteam waar hij zelf ook deel van uitmaakt: de twee modelportefeuilles van Laaken hebben hun samengestelde benchmarks sinds 2007 (toen met beleggen van start werd gegaan) duidelijk weten te verslaan.
De defensieve portefeuille behaalde een gemiddeld rendement van 6,5 procent per jaar, tegen 5,1 procent voor de index. Voor de neutrale portefeuille bedraagt de outperformance bijna 3 procent (8,4 procent per jaar tegen 5,6 procent voor de index).
Totale verwachte kosten
Van dit rendement gaan nog wel de kosten af, waarvan de beheervergoeding met 0,25 procent per kwartaal exclusief btw voor individuele portefeuilles tot 5 miljoen euro de belangrijkste is. Klanten met nog grotere vermogens betalen over het bedrag boven de 5 miljoen de helft. Als gevolg hiervan komen de verwachte totale kosten (inclusief btw, transactiekosten etc.) tot onder de 1 procent bij vermogens vanaf zo’n 20 miljoen euro.
Voor zowel de defensieve als neutrale portefeuilles geldt overigens dat de resultaten werden behaald bij een licht hogere standaarddeviatie.
In de presentatie voor klanten staat in het overzicht van de rendementen ook dat beleggers de komende jaren met flink lagere rendementen rekening moeten houden. Voor beleggers met een defensieve portefeuille is dat gemiddeld slechts 3 procent per jaar.
Gelet op de zware weging van obligaties in deze portefeuille in combinatie met de huidige, zeer lage yields is dat volgens Ongering reëel. ‘Sinds begin 2000 is de rente op tienjarige Nederlandse staatsobligaties gedaald van 5,5 procent naar circa 0,6 procent. Daarom zijn verwachte rendementen omlaag bijgesteld.’
Waken voor onherstelbare schade
Door de conservatieve koers die Laaken vaart waarbij het onder andere waakt voor ‘onherstelbare schade in de beleggingsportefeuilles’, zijn de mogelijkheden om binnen het obligatiegedeelte extra rendement te behalen bovendien beperkt.
In het beleggingsbeleid is namelijk vastgelegd dat een defensieve portefeuille voor ten minste 40 procent belegd moet zijn in liquiditeiten en obligaties van de hoogste kwaliteit (obligaties met een AAA- of AA- rating). Dat laat weinig ruimte over voor beleggingen in obligaties met een hogere rente, te meer obligaties in de beleggingsmix ook nog eens flink worden onderwogen. Wel kan worden besloten valutarisico op te nemen binnen obligaties.
Obligaties met een hogere rente vindt het beleggingsteam vooral in de creditmarkt, al hebben ze vaak nog steeds een ‘investment grade’ rating. Naar high yields hebben de klanten van de vermogensbeheerder slechts beperkte blootstelling. ‘Voor individuele portefeuilles kan het een uitdaging zijn passende credits en high yield obligaties te vinden. Dit komt mede door de grote coupures waarin bedrijven al sinds enkele jaren hun schuldpapier uitgegeven’, zegt Ongering. ‘In Europa is de minimale grote vaak minstens 100.000 euro. Zeker in de wat kleinere portefeuilles krijg je daardoor een erg hoge risicoconcentratie. Dat proberen we te vermijden.’
Het beleid om voor defensieve klanten ten minste 40 procent in veilig geachte assets te beleggen (25 procent voor de neutrale portefeuille), maakt het de afgelopen paar jaar lastig om de benchmark bij te houden, erkent de beleggingsspecialist.
‘Door de verdere daling van de rente hebben obligaties een zeer goed historisch rendement. Onze risico-rendementafweging van AAA- en AA-obligaties versus rente op cash bij Nederlandse depotbanken heeft er echter voor gezorgd dat de portefeuilles al drie jaar relatief veel in cash belegd zijn. De selectie van individuele aandelen binnen het risicodragende deel van de portefeuille heeft gelukkig sterk positieve bijgedragen aan de outperformance.’
Focus op liquiditeit
De conservatieve koers van de ‘middelgrote’ vermogensbeheerder uit Amsterdam vertaalt zich ook in een sterke focus op de dagelijkse verhandelbaarheid van de effecten in portefeuille. Dit is geen sinecure gelet op de afgenomen liquiditeit in met name de creditmarkt. Maar het was aanvankelijk ingegeven door het principe niet in beleggingen te willen zitten waar de klant mogelijk niet elk gewenst moment uit kan.
De financiële crisis maakte het belang van liquide beleggingen wat dat betreft nog een duidelijk, vertelt Ongering. Destijds hadden de modelportefeuilles van Laaken nog een kleine exposure naar hedgefondsen. ‘Door de slechte verhandelbaarheid van de onderliggende beleggingen, in combinatie met de slechte performance, werden sommige fondsen genoodzaakt hun deuren te sluiten waardoor beleggers tijdelijk niet bij een deel van hun geld konden.’
Sindsdien belegt de vermogensbeheerder niet meer in hedgefondsen. Ongering is zich ervan bewust dat fondsen met deze strategieën in de toenemende aandacht van beleggers staan nu zowel aandelen als obligaties aan de prijzige kant zijn, maar is van mening dat de markt juist steeds aantrekkelijker wordt voor actief beleggen op basis van onderzoek naar individuele ondernemingen. Daarom blijft de beheerder bij het huidige beleggingsbeleid.
Geen stapeling van kosten
Beleggen in fondsen doen ze bij Laaken überhaupt zo min mogelijk om een stapeling van kosten te voorkomen. ‘Ja, we nemen wel eens een ETF die ons toegang tot een regio of sector verschaft waar we zelf niet direct of lastig kunnen beleggen, maar anders eigenlijk niet.’
Wel worden ETFs gebruikt voor de exposure naar grondstoffen. Op dit moment is dat een paar procent naar goud en palladium.
Laaken hanteert een minimum belegd vermogen van één miljoen euro voor individuele mandaten en heeft op basis van de twee modelportefeuilles ook eigen beleggingsfondsen voor gemene rekening waarin participatie vanaf 250.000 euro mogelijk is.