Belgische particulieren hebben in het eerste kwartaal van dit jaar hun portefeuille van beursgenoteerde aandelen met 200 miljoen euro afgebouwd. Tegelijk groeiden de deposito’s met ruim 5 miljard euro aan.
Dat blijkt uit cijfers die de Nationale Bank recent bekendmaakte. Deze ontwikkeling is opmerkelijk, want de regering doet haar best om particulieren aan te moedigen spaargeld te verhuizen van het spaarboekje naar een aandelenportefeuille.
Daartoe is in het zomerakkoord van vorig jaar de eerste schijf van 627 euro aan dividendinkomsten vrijgesteld van belasting. Tegelijkertijd is de hoeveelheid vrijgestelde spaarrente gehalveerd.
De beleidsaanpassingen hebben tot dusver nog weinig effect, maar dat komt ook omdat 2018 een volatiel aandelenjaar is en particulieren voorzichtig zijn. Een spaarboekje doet het op dit moment dan ook beter dan aandelenbeleggen op de beurs. De spaarrente is slechts 0,11 procent, maar daar staat een verlies voor de Bel20 tegenover van meer dan 2,5 procent dit jaar.
Zowel onder particulieren, als onder ondernemers, is er sprake van behoedzaamheid en lichte onzekerheid over het verloop van de economische en politieke ontwikkelingen, zo blijkt uit onderzoek van de Nationale Bank. Daar draagt ondermeer de scherpe retoriek van de Amerikaanse president Trump over handel en samenwerking aan bij.
Voor de regering is dat een tegenvaller waar vorig jaar bij het zomerakkoord geen rekening mee is gehouden. Zij had erop gerekend dat de activering van spaargeld extra inkomsten zou opleveren. De Nationale Bank rekende op basis van haar simulaties op een budgettaire impact van 190 miljoen euro.
Maar minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) dacht dat de kostprijs beperkt kon worden tot 61 miljoen, als 5 procent van het spaargeld – een bedrag van 12 miljard – in aandelen zou worden geïnvesteerd. De netto kostprijs na terugverdieneffecten komt daarmee op minder dan een derde van de bruto impact, aldus De Standaard.
Hoe minder spaargeld er geactiveerd wordt, hoe hoger de factuur oploopt. Zo werd aanvankelijk ervan uitgegaan dat de effectentaks ongeveer 250 miljoen euro zou opleveren, maar daaraan wordt in het parlement nu getwijfeld - nu Belgische particulieren vasthouden aan hun spaarboekje.