Inlevingsvermogen is voor een pensioenfondsbestuurder minstens zo belangrijk als beleggingskennis, vindt Shantinella Mariano (33), lid van de beleggingsadviescommissie van twee pensioenfondsen.
Luchtig doen over social media, meer scepsis met betrekking tot de ontwikkelingen rond kunstmatige intelligentie. Het zijn twee voorbeelden van verschillen tussen ouderen en jongeren die Mariano desgevraagd geeft. Voorbeelden die, vertaald naar het besturen van een pensioenfonds, reële gevolgen kunnen hebben voor het beleid. ‘Een negatieve Google-review is in veel gevallen schadelijker dan een via een formulier ingediende klacht’, zegt Mariano. ‘Dan kun je wel zeggen: we behandelen alleen formele klachten, maar dan negeer je dus de schade die online aan jouw naam en imago wordt toegebracht. De rest van de wereld doet dat echter niet.’
Wegkijken bij de ontwikkelingen rond AI is een ander voorbeeld. ‘Of je daar nu enthousiast over bent of niet, het is er. Dus moet je als pensioenfonds op z’n minst daarover in gesprek gaan, met elkaar, maar bijvoorbeeld ook met je fiduciair: wat kan AI betekenen voor onze backoffice, of voor het beheer van onze LDI-portefeuille? Meerdere pensioenfondsen doen dat al en terecht: deze trends onderzoeken zijn ze toch verplicht aan hun deelnemers, vind ik.’
Mariano (foto hiernaast, door PMA) is lid van de beleggingsadviescommissie (BAC) van twee pensioenfondsen, het bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart en VLEP, het bedrijfstakpensioenfonds voor Vlees, Vleeswaren, Gemaksvoeding en Pluimveevlees. Ze werkte eerder bij Cardano (in de backoffice) en bij de Gemeente Rotterdam en volgde daarna de opleiding Certified Pensioenexecutive Vermogensbeheer aan de Erasmus Universiteit. Via de contacten die ze daar legde, kwam ze bij de FNV terecht als pensioenfondsbestuurder.
De kunst van het overzicht
‘Ik vond het nodig én leuk om in het beleggen en het vermogensbeheer te duiken, en ik zal mij er ook in blijven bekwamen, maar het is het mij ook duidelijk dat je er met die kennis alleen niet komt als pensioenfondsbestuurder. Regelgeving, actuariële kwesties, communicatie… En bovenal moet je je kunnen inleven in de wereld van de deelnemer. Pensioenfondsen hebben veel uitdagingen en voor bestuurders is het de kunst daarover het overzicht te hebben. Je hebt een helikopterview nodig om op al die verschillende issues de goede afwegingen te kunnen maken, en dus de goede beslissingen.’
Het is Mariano’s stellige overtuiging dat die beslissingen beter worden als een bestuur divers is samengesteld. ‘Jongeren stellen andere vragen, ze nemen andere initiatieven. En vaak nemen ze ook eerder initiatief. We zien nu bijvoorbeeld veel discussie over al dan niet beleggen in defensie, en ook over beleggen in bosbouw. Ik zie dan om me heen dat het ook bij de fiduciair, of bij andere consultants, vaak de jongeren zijn die het voortouw nemen om die discussie te voeren.’
Investeren ‘in vrede’
Mariano doet dat zelf ook bij de pensioenfondsen waarbij ze betrokken is. ‘Daar is het mij toch om te doen. Ik ben bevlogen om te werken aan de vraag hoe we verantwoord kunnen beleggen en zo een goed rendement kunnen halen en tegelijkertijd de wereld kunnen verduurzamen. In de BAC werken we daar heel concreet aan, dat geeft mij gewoon energie.’ Ze geeft het voorbeeld van een deelnemersonderzoek, waarin onder meer de open vraag werd gesteld waarin het pensioenfonds meer zou moeten investeren. ‘Een van de antwoorden die werd gegeven, was: in vrede. Tja, wat doe je met zo’n antwoord? Negeer je dat meteen, of ga je daar toch eens met elkaar over in gesprek: wat betekent zo’n antwoord? Hoe zouden we dat kunnen interpreteren en eventueel operationaliseren? Ik vind het mooi om zo’n gesprek te kunnen bevorderen.’
Is ze dan op een missie? ‘Nee, dat is echt te veel gezegd. Ik zit hier voor de deelnemers. Voor alle deelnemers dus. Ook niet alleen voor de jongeren natuurlijk.’
Dat de pensioensector intussen niet veel vorderingen boekt in het aanstellen van jonge pensioenfondsbestuurders is Mariano bekend, maar ze maakt zich er geen zorgen over. ‘Het gaat langzaam, maar gestaag. Het kan ook niet altijd, hè? Maar de verandering vindt gewoon plaats en die is ook niet meer tegen te houden, ook bij de adviseurs zie ik nu steeds meer jongeren aan tafel komen. Je moet ook de ervaring en de kennis niet zomaar laten vertrekken, vind ik.’
Ze ziet wel dat jongeren vaak eerder de kans krijgen bij pensioenfondsen die ruim beschikken over professionele en specifieke kennis van bijvoorbeeld beleggen. ‘Dan kan zo’n bestuur het zich makkelijker veroorloven iemand aan te nemen die niet meteen op dat hoge kennisniveau zit.’
In september en oktober publiceert Investment Officer een serie interviews met jonge pensioenfondsbestuurders. Dit is het derde deel.