Hoewel pensioenfondsen al veel beter rapporteren over de beleggingskosten in hun jaarverslagen, bieden ze nog steeds te weinig inzicht in hoe de kosten tot stand zijn gekomen.
Dat concludeert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in een onderzoek dat vrijdag is gepubliceerd.
Uit de 52 onderzochte jaarverslagen over 2012 blijkt dat pensioenfondsen inmiddels vrijwel altijd de kosten van vermogensbeheer vermelden in hun jaarverslagen. Dat is een verbetering ten opzichte van het alarmerende AFM-rapport uit 2011, waaruit bleek dat met name kleine en middelgrote pensioenfondsen onvoldoende inzicht hadden in de kosten.
Volgens de AFM zijn de aanbevelingen van destijds dan ook deels opgevolgd. Toch is de toezichthouder nog niet tevreden.
Rendement en risico
Pensioenfondsen leggen volgens de toezichthouder namelijk nog nauwelijks uit wat de vermogenskosten veroorzaakt. Terwijl het volgens de AFM essentieel is om de kosten niet op zichzelf te bezien, maar in de context van rendement en risico. Hogere kosten hoeven immers niet te betekenen dat verkeerd wordt gehandeld.
De duurdere belegging levert misschien ook een hoger rendement op. ‘Het is essentieel voor het vertrouwen in onze pensioenen, dat pensioenfondsen aan hun publiek uitleggen waarom hun kostenniveau is zoals het is’, aldus de AFM in het rapport.
Zo heeft de samenstelling van de beleggingsmix grote invloed op de kosten, beleggingen in private equity brengen bijvoorbeeld relatief hoge kosten met zich mee.
‘Maar in de jaarverslagen wordt niet verklaard op welke wijze de beleggingsmix de kosten concreet bepaalt’, aldus de AFM in een verklaring bij het onderzoek. ‘Lezers van de jaarverslagen kunnen zich daardoor geen beeld vormen van de verhoudingen tussen de kosten, het rendement en het risico’, aldus de toezichthouder.
Bruto- en nettorendement
De AFM wil dat pensioenfondsen in de toekomst de kosten beter gaan verklaren in de jaarverslagen, bijvoorbeeld door de kosten per beleggingscategorie te geven. Tevens wil de toezichthouder dat de fondsen zowel het bruto- als het nettorendement gaan rapporteren, zodat lezers van jaarverslagen weten wat het rendement voor en na kosten is.
Ook moeten pensioenfondsen de transactiekosten beter gaan vermelden, vindt de AFM. Vooral kleine en middelgrote fondsen zouden dit nog onvoldoende doen.
Sinds het begin van de crisis en de tekorten waarmee de pensioenfondsen sindsdien kampen, is de belangstelling voor de beheerskosten fors toegenomen. Critici vragen zich af of er niet te veel pensioengeld in de zakken van de vermogensbeheerders terechtkomt. Na het kritische AFM-rapport ‘Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht’ uit 2011, is de druk op pensioenfondsen om de kosten inzichtelijker te maken toegenomen.
De pensioensector nam het heft in eigen hand en stelde een richtlijn op.
Boetes
Mede door deze richtlijn en strengere eisen van de Nederlandsche Bank (DNB) op het gebied van rapportage, is de transparantie de afgelopen jaren met sprongen vooruitgegaan. Toch was DNB afgelopen winter nog kritisch.
Ruim een kwart van de pensioenfondsen kon op dat moment namelijk nog niet precies uitleggen wat het beleggen van hun pensioenvermogen in 2012 had gekost. DNB dreigde zelfs boetes uit te delen als de fondsen in hun herraportage nog steeds tekort zouden schieten. Dit bleek echter niet nodig, de fondsen gaven alsnog voldoende informatie.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 21 juli 2014