Het klinkt bijna als een oproep om alles in veiligheid te brengen. Doe uw risicovolle activa van de hand, ga defensief, en bespeel volatiliteit als een activaklasse. Verkoop Europese aandelen en koop Zwitserse activa.
Nu de oorlog tussen Rusland en Oekraïne volop woedt, vreest Christophe Donay, hoofdstrateeg bij het Zwitserse Pictet Wealth Management, dat de buitensporige wereldwijde schuldenlast de wereldeconomie kwetsbaar heeft gemaakt voor een nieuwe systeemcrisis.
‘De risico’s van een systeemcrisis zijn nog steeds groot’, zei Donay in een interview aan Investment Officer Luxemburg. Pictet, met een Luxemburgs kantoor naast het Europees parlement op het Kirchberg-plateau, is een toonaangevende internationale beleggingsonderneming met bijna 700 miljard euro onder beheer.
Donay’s opmerkingen over het systeemcrisisrisico vonden vorige week voor het eerst weerklank op de wereldwijde financiële markten nadat hij op Bloomberg televisie verscheen met zijn waarschuwing. Een week later, toen hij zijn perspectief verder toelichtte, zei hij dat zijn opvattingen niet zijn veranderd. Zijn analyse, zo zei hij, is verankerd in de recordhoge schuldratio’s, in Europa, de VS en in China.
Internationale debatten over schulden ten opzichte van het bbp richten zich meestal specifiek op overheidsschulden, en negeren doorgaans de invloed van bedrijfsschulden en schulden van huishoudens, waaronder hypotheken. Voor Donay en het Pictet-team gaat het om de totale schuld in verhouding tot de omvang van de economie, gemeten aan de hand van het bbp.
Wanneer men kijkt naar de totale schuld ten opzichte van het bbp, waarbij de totale schuld van de overheid, het bedrijfsleven en de huishoudens wordt vergeleken met de economie, dan is deze schuld nu ruim boven de 300 procent van het bbp op recordhoogte, aldus Donay. Dat is meer dan het dubbele van de ongeveer 140 procent die Europa in het begin van de jaren tachtig kende.
‘Het is een wereldwijd fenomeen,’ zei Donay. ‘Als we kijken naar de VS, naar Europa, naar China, de verhouding is hetzelfde. Zeer vergelijkbaar.’
Hoewel de samenstelling van de totale schuld in verschillende delen van de wereld kan verschillen, is het resultaat hetzelfde, zei hij. Een te hoge schuld maakt de wereldeconomie kwetsbaar. Dat geldt met name voor China, dat zijn totale schuldquote zag oplopen van ongeveer 120 procent net na de subprime-crisis van 2008 tot ruim boven de 300 procent, terwijl het de VS en Europa bijna 40 jaar kostte om dergelijke schuldniveaus te bereiken.
Schuld
‘Het tempo is anders, maar het resultaat is precies hetzelfde’, aldus Donay. ‘De overmatige schuldenlast is er.’
De hoofdstrateeg van Pictet vestigde de aandacht op eerdere crises, zoals de ineenstorting van de internetzeepbel in 2001 en de Grote Financiële Crisis van 2007-8. Elk van deze crises, zei hij, had een domino-effect op de wereldeconomie als gevolg van een opeenhoping van buitensporige schulden. Elke crisis had zijn eigen beperkingen - bedrijfsschulden, schulden van landen zoals Griekenland, of schulden van huishoudens - maar ze leidden allemaal tot een systeemcrisis.
‘En als je dan een dergelijke oorlogssituatie hebt, en een potentiële verstoring van de levering van grondstoffen of basisproducten, dan kan dat op een gegeven moment een trigger zijn voor een systeemcrisis,’ zei Donay.
Niets anders
‘De crisis die we nu meemaken is het zoveelste voorbeeld van een crisis zoals we die in het verleden hebben gehad. Geen reden om deze aanpak te veranderen,’ zei hij.
Gevraagd naar zijn advies aan beleggers, zei hij dat Pictet-teams klanten hebben geadviseerd om risicovolle activa te verkopen en op zoek te gaan naar kwaliteit. ‘We hebben bijvoorbeeld besloten om euro-aandelen af te bouwen ten gunste van Zwitserse aandelen, omdat we de voorkeur geven aan aandelen van hoge kwaliteit of aandelen met een solideomzet en een veerkrachtige winst- en winstgroei. We hebben ook besloten om onze blootstelling aan risicovolle activa te verlagen door bijvoorbeeld de euro high yield in onze asset class stance naar beneden bij te stellen.’
Donay zei dat Pictet nu de voorkeur geeft aan defensieve groeithema’s, op zoek naar bedrijven en sectoren met stabiele winsten. Een bekend voorbeeld van defensieve aandelen zijn voedingsbedrijven, die aantrekkelijk worden geacht omdat consumenten altijd te eten zullen hebben, zelfs in tijden van oorlog.
Volatiliteitshandel
Bovendien adviseerde hij klanten om winst te nemen en volatiliteitshandel te overwegen, zoals bijvoorbeeld de VIX-index, een real-time index die wordt verhandeld op de CBOE-markt en die rekening houdt met de marktverwachtingen voor de komende 30 dagen. De VIX-index werd dinsdag boven de 30 verhandeld, een niveau - boven de 25 - dat aangeeft dat er een risico op een systeemcrisis bestaat. In 2008 piekte hij net onder de 80, terwijl hij in maart 2020 de 66 bereikte.
‘Voorlopig zien we geen paniek. Onze klanten zijn natuurlijk voorzichtig en wij adviseren hen om enerzijds voorzichtig te zijn en hun allocatie aan risicovolle activa te verminderen, maar anderzijds zien wij geen paniek. Niet alleen bij onze klanten, maar ook niet bij internationale beleggers in het algemeen.’
Op de vraag wat hij ziet als een potentieel positief signaal dat de dreiging van een systeemcrisis zou kunnen wegnemen, zei Donay dat dit een capitulatie van de Oekraïense regering of een akkoord in de vredesgesprekken met Rusland zou kunnen zijn.