Dat de rente op Europese obligaties binnen afzienbare tijd gaat stijgen, waardoor de koersen gaan dalen, staat volgens Hendrik Tuch van Aegon vast. Hij raadt pensioenfondsen aan zich hierop voor te bereiden door meer in illiquide assets te beleggen.
De Europese Centrale Bank koopt inmiddels nog voor 60 miljard euro per maand obligaties op, vorig jaar was dat 80 miljard per maand.
‘Het belangrijkste onderwerp voor Europese obligatiebeleggers de komende kwartalen is ongetwijfeld het feit dat ook de Europese Centrale Bank zich langzaamaan naar het einde van haar opkoopbeleid zal gaan bewegen’, aldus hoofd rente en geldmarkten Hendrik Tuch van Aegon Asset Management.
‘De vraag is dus of obligatiemarkten hier al op voorbereid zijn en wat eventuele oplossingen zijn,’ hield hij een zaal vol pensioenbestuurders voor tijdens het jaarcongres van PensioenPro donderdag in Amsterdam.
Uit het grote aandeel Europese staatsobligaties met een negatieve rente blijkt volgens hem dat de obligatiemarkten nog niet hebben voorgesorteerd op een stijgende rente. Van alle Duitse obligaties heeft bijna 80 procent een negatieve rente en zelfs in landen in de periferie van de eurozone zoals Spanje, Portugal en Italië zijn deze geen uitzondering.
Dit betekent dat veel pensioenfondsen obligaties met negatieve rentes in hun portefeuille hebben, concludeert Tuch. Stijgt de rente naar nul dan wordt het al heel moeilijk nog een positief rendement te behalen, aldus Tuch. Laat staan als de rente stijgt naar een ‘normaler niveau’.
Als gevolg van de lage rentes hebben veel overheden steeds langer lopende obligaties uitgegeven. Sommige landen hebben zelfs obligaties uitgegeven met een looptijd van 100 jaar. Obligaties met een langere looptijd zijn gevoeliger voor rentestijgingen dan obligaties met een korte duratie.
Ook van bedrijfsobligaties zijn de rentes flink gedaald. ‘Investment grade bedrijfsobligaties hebben nog maar een gemiddelde rente van 80 basispunten. Dat is het laagste wat ik ooit gezien heb’, zegt Tuch. ‘En ook hier zijn de duraties langer geworden. High yield-obligaties brengen nog wel iets meer op, maar daar loop je ook weer het risico dat er eentje default.’
De lagere rentes en langere looptijden van Europese obligaties zijn het gevolg van de balansexplosie van de ECB, wijst Tuch. In 1999 besloeg de balans van de ECB 600 miljard, eind van het jaar zal dit 5.000 miljard zijn.
Assetprijsinflatie
Het doel van het scheppen van geld is de inflatie aanwakkeren. ‘Daarbij wordt steeds gekeken naar de prijzen van consumentengoederen. Assetprijsinflatie is er echter wel degelijk. Het opkoopbeleid heeft geleid tot enorme koersstijgingen. Als gevolg daarvan zitten we nu met overgewaardeerde markten’, zegt Tuch.
‘De ECB is met haar opkoopacties weliswaar op weg naar de uitgang, maar dit gaat heel langzaam. Ook als de ECB stopt met het kopen, dan zal ze wel door blijven gaan met het herbeleggen van aflossingen.’
Hoeveel de rente als gevolg van de aanstaande normalisering van het ECB-beleid precies zal gaan stijgen en hoe snel dit zal gaan, is moeilijk te voorspellen, toch is het volgens Tuch verstandig te kijken waar de kwetsbaarheden in de eigen portefeuille zitten als dit gebeurt.
Wie kan en wil zou volgens hem kunnen overwegen een deel van de obligatieportefeuille in illiquide vastrentende waarden te beleggen, zoals alternatieve staatsleningen, asset backed securities of hypotheken. Een voordeel hiervan is dat deze nog steeds rendement opleveren en niet worden opgekocht door de ECB, waardoor zij minder tekenen van bubbelvorming vertonen.
Een andere tip die hij pensioenfondsen gaf was eens goed te kijken of de aanwezige rentehedges nog wel passen bij de huidige risicoverwachtingen.