‘Laten we de slapende rekeningen activeren en meer niet-commerciële spelers naar de impactfondsen loodsen.’ Volgens Pierre Harkay, de CEO van Impact Finance Belgium, zijn er tal van onbenutte mogelijkheden om de financiering van op maatschappelijke verbetering gerichte fondsen te diversifiëren.
Of het nu om een duurzame landbouwtechniek gaat of sociale woningbouw, bij impactbeleggen draait het om investeringen in nieuwe projecten die een oplossing willen bieden voor een concreet maatschappelijk of ecologisch probleem, waarbij de resultaten meetbaar moeten zijn.
Omdat aan zulke projecten soms grote financiële onzekerheden verbonden zijn, is het zaak om de investeringen van institutionele beleggers te de-risken via de instap van andere types kapitaal, zo legt Pierre Harkay uit. De economist leidt sinds eind vorig jaar de vereniging Impact Finance Belgium (IFB), die ruim vijftig leden telt, waaronder private fondsen, banken, stichtingen, verzekeraars en publieke investeerders.
Die de-risking kan via blended finance, waarbij uiteenlopende partijen - zoals stichtingen, overheidinstellingen, family offices en institutionele beleggers - samen investeren en zo een deel van het risico op zich nemen. Het gezamenlijke objectief is dan om, naast het financiële rendement, ook maatschappelijk “rendement” te realiseren.
Nieuwe geldbronnen
Van loterijgeld over vakbondskassen tot sovereign funds, in theorie bestaat er een waaier aan opties voor bijkomende financiering van impactfondsen. Harkay: ‘We proberen als sectorplatform meer financiële innovatie te krijgen op de Belgische markt. Onze buurlanden staan veel verder op dat vlak.’
De IFB-baas verwijst naar de Stichting Doen in Nederland, die elk jaar gemiddeld 250 groene, sociale of creatieve projecten en ruim 700 bewonersinitiatieven financiert. De Stichting krijgt jaarlijks 30 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij (23 miljoen euro) en de Vriendenloterij (7 miljoen euro). De steun aan de honderden projecten loopt via twee kanalen: rechtstreekse subsidies en leningen dankzij het loterijgeld, en investeringen of converteerbare leningen afkomstig van het durfkapitaalfonds Doen Participaties. Dat is een revolverend fonds: alle inkomsten uit rente, dividend en exits worden steeds opnieuw geïnvesteerd in duurzame en sociale start-ups.
Nog een internationaal voorbeeld is het SDG Loan Fund, een fonds van ruim 1 miljard dollar dat opkomende landen via leningen helpt om hun doelen op het vlak van duurzame ontwikkeling te bereiken. Het geld komt van institutionele beleggers, waaronder Allianz Global Investors, de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO, de Zweedse financiële groep Skandia en de MacArthur Foundation. FMO neemt de eerste verliezen op zich en MacArthur geeft een deels ongedekte waarborg.
‘Het beeld dat beleggen in opkomende markten een verhoogd risico met zich meebrengt – wat vaak niet overeenkomt met het werkelijke risiconiveau – kan voor institutionele beleggers ontmoedigend zijn. Voor ons is blended finance een innovatief financieel instrument om de toewijzing van middelen aan deze gebieden op grotere schaal te versnellen’, zei Allianz bij de lancering in 2023.
Slapende rekeningen
Impact Finance Belgium pleit er ook al enige tijd voor om de ruim 700 miljoen euro op slapende rekeningen in België - geld dat bij de overheid geparkeerd staat omdat de eigenaar zich al jaren niet gemeld heeft - in te zetten voor impactinvesteringen. Dat hoeft niet rechtstreeks: de slapende activa kunnen ook als waarborg gebruikt worden.
Het Verenigd Koninkrijk toont de weg. De grote impactinvesteerder Better Society Capital (BSC) kreeg er sinds zijn oprichting in 2011 zowat 425 miljoen pond afkomstig van slapende bankrekeningen, aangevuld met 200 miljoen pond van vier banken, waaronder Barclays en HSBC.
De Britse regering besliste in juni om nog eens 440 miljoen pond van slapende rekeningen te activeren via de Dormant Assets Scheme Strategy. Het geld gaat naar buurtprojecten voor jongeren, lokale liefdadigheid en noodkredieten voor armlastige gezinnen in Engeland. De toewijzing van de dotaties gebeurt onder meer via lokale community wealth funds. Grote financiële namen als JP Morgan, Schroders en Aberdeen werken mee aan het project.
Pensioensparen met impact
In Frankrijk is er sinds de wet-Fabius uit 2001 een uitgebreid wettelijk kader voor zogeheten 90/10-fondsen voor de opbouw van aanvullende pensioenen, waarbij tot 10 procent van zulke fondsen naar impactbeleggingen gaat. De Fransen noemen het la finance solidaire. Werkgevers worden verplicht om een 90/10-fonds als optie voor het bedrijfspensioen aan te bieden aan hun werknemers.
Harkay: ‘Dat Franse voorbeeld kan ons inspireren om iets gelijkaardigs te doen in België, zonder dat we verzekeraars of pensioenfondsen hoeven te verplichten via een wet. Het punt is dat er veel mogelijkheden zijn om nieuwe hefbomen voor impactbeleggen te creëren. Onze buurlanden bewijzen dat.’
De ambitie van IFB blijft om het aandeel van impactfinanciering in België, vandaag enkele procenten, te verhogen naar 10 procent van de Belgische activa onder beheer tegen 2030.
Nog een werf bij de organisatie is om impactbeleggingen en duurzame beleggingen meer samen te bekijken, omdat er in de praktijk veel overlappingen zijn. ‘Windmolenparken werden vroeger als impactbelegging beschouwd en nu als duurzame belegging’, merkt Harkay op.
‘IFB erkent de even belangrijke rol van duurzaam investeren, als complementaire strategie aan impactbeleggen. Beide benaderingen zijn essentieel om te kunnen inspelen op de financieringsbehoeften van de sociale en ecologische transitie, maar ook om geopolitieke onafhankelijkheid en de veerkracht van onze economie - erg actuele thema’s - te versterken.’