Het is vaak alles of niets met Russische aandelen. Regelmatig bewegen ze tegen het geldende marktsentiment in. Beleggers dienen zich daarom schrap te zetten alvorens hier te gaan beleggen. Geopolitieke spanningen, de ontwikkeling van olie- en gasprijzen en de stijlvoorkeur van beleggers zijn de belangrijkste factoren die hen meestal op een onrustig ritje trakteren.
De afgelopen twaalf maanden kunnen exemplarisch worden genoemd voor het stormachtige karakter van beleggen in Russische aandelen, schrijft Ronald Van Genderen van Morningstar in zijn bijdrage voor deze week. ‘Beleggers die hier willen beleggen, moeten zich namelijk stevig insnoeren’, aldus de senior-analist. Rendementen kunnen behoorlijk schommelen, zowel in absolute als in relatieve zin, en niet zelden dienen beleggers ook nog eens tegen de stroom in te roeien.
Zo waren 2016 en 2019 absolute topjaren waarin positieve uitschieters werden genoteerd met rendementen voor de MSCI Russia index van meer dan 50 procent, wat een bijzonder forse outperformance betekende ten opzichte van de MSCI World en MSCI Emerging Markets indices. De andere kant van de medaille was te zien in bijvoorbeeld 2014 en 2020, toen Russische aandelen tientallen procenten in de min doken, terwijl beursindices wereldwijd een fikse plus noteerden.
Er zijn een aantal rode draden te ontwaren die door deze druistige marktomstandigheden loopt. Een prominente is de geopolitieke situatie. Zo was de annexatie van de Krim door Rusland en de daarop volgende economische sancties die het Westen instelde, een belangrijke aanleiding voor de Russische financiële crisis die aanving in de tweede helft van 2014.
Olie en gas
Een andere belangrijke factor die van invloed is op de Russische aandelenmarkt, is de ontwikkeling van de olie- en gasprijzen. De energiesector is bijzonder dominant aanwezig binnen de de MSCI Russia index. Over de afgelopen tien jaar schommelde de weging tussen de 40 procent en 60 procent, waarbij indexzwaargewichten Gazprom en Lukoil ongeveer de helft daarvan uitmaakten. Het was daarom niet verrassend dat toen de olieprijs begin 2020 naar het laagste punt in meer dan tien jaar duikelde, de aandelenkoersen van energiebedrijven volgden met negatieve rendementen voor dat jaar die varieerden van -20 procent tot bijna -50 procent.
Een derde relevante drijfveer is de voorkeur van beleggers voor de waarde- of groei-stijl. Als circa de helft van de index bestaat uit energiebedrijven en de overige bedrijven vooral actief zijn in de eveneens cyclische grondstoffensector en financiële industrie, dan behoeft het bijna geen uitleg dat de Russische aandelenmarkt van nature een waarde-karakter kent. Met een koers-winstverhouding van 6,22 heeft Rusland per eind januari 2022 de op één na laagste waardering ter wereld. Alleen Brazilië is momenteel nog lager gewaardeerd. Wanneer waarde-aandelen in de belangstelling van beleggers staan, dan profiteren Russische aandelen hier over het algemeen van, zo was duidelijk in bijvoorbeeld 2016.
Tot slot is er net als in veel andere opkomende markten altijd het wisselkoersrisico. Afgezien van de periode 2014 tot en met 2016, toen de economie van Rusland in een financiële crisis verkeerde, lijkt de Russische roebel echter minder volatiel dan menig andere munteenheid van opkomende landen. De stabiliteit van de roebel lijkt daarmee met name ingegeven door de geopolitieke situatie indien daar economische consequenties uit voortvloeien.
Prestaties in 2021
Over het afgelopen jaar kwamen alle drie de eerstgenoemde factoren wederom bij elkaar. Het jaar 2021 begon goed met gedurende het jaar oplopende olie- en gasprijzen en met name in opkomende landen een outperformance van waarde-aandelen ten opzichte van de bredere markt. Het gevolg was dat Rusland tot de best presterende aandelenmarkten behoorde tot en met oktober met een rendement van meer dan 44 procent.
Maar in de drie maanden die daarop volgden, sloeg het marktsentiment voor Russische aandelen volledig om. Oplopende geopolitieke spanningen die volgden op de troepenopbouw van Rusland rondom Oekraïne zorgden er voor dat beleggers afscheid namen van hun Russische beleggingen. Het resulteerde in een min van bijna 18 procent in drie maanden tijd en Russische aandelen vormden daarmee de slechtst presterende markt.
De top-5 van deze week geeft een overzicht van de vijf best presterende fondsen in de Morningstar categorie Aandelen Rusland op basis van hun prestaties over de afgelopen twaalf maanden tot en met januari 2022.
HSBC op 1
Het fonds van HSBC voert de lijst aan. Het compartiment streeft naar een totaal rendement op lange termijn door te beleggen in een geconcentreerde portefeuille van Russische aandelen. Het compartiment belegt in normale marktomstandigheden ten minste 90% van zijn nettoactiva in aandelen en met aandelen gelijk te stellen waarden van ondernemingen die in Rusland gevestigd zijn, er hun zetel hebben, er het grootste deel van hun bedrijfsactiviteiten uitvoeren of er op een gereglementeerde markt genoteerd zijn. Het compartiment belegt normaliter in een waaier van marktkapitalisaties zonder enige kapitalisatiebeperking. Top 3 posities zijn Gazprom, Lukoil en Sberbank.
Op de tweede plek staat UBS. Dit actief beheerde fonds heeft als top 3 posities Rosneft, TCS Group en Yandex. Dit is een actief beheerde aandelenportefeuille. Het fonds is gespreid over verschillende sectoren. De beleggingsbeslissingen zijn gebaseerd op een gedisciplineerde beleggingsfilosofie en fundamenteel onderzoek.
BE
