Het is vaak alles of niets met Russische aandelen. Regelmatig bewegen ze tegen het geldende marktsentiment in. Beleggers dienen zich daarom schrap te zetten alvorens hier te gaan beleggen. Geopolitieke spanningen, de ontwikkeling van olie- en gasprijzen en de stijlvoorkeur van beleggers zijn de belangrijkste factoren die hen meestal op een onrustig ritje trakteren.
De afgelopen twaalf maanden kunnen exemplarisch worden genoemd voor het stormachtige karakter van beleggen in Russische aandelen, schrijft Ronald Van Genderenvan Morningstar in zijn bijdrage voor deze week. ‘Beleggers die hier willen beleggen, moeten zich namelijk stevig insnoeren’, aldus de senior-analist. Rendementen kunnen behoorlijk schommelen, zowel in absolute als in relatieve zin, en niet zelden dienen beleggers ook nog eens tegen de stroom in te roeien.
Zo waren 2016 en 2019 absolute topjaren waarin positieve uitschieters werden genoteerd met rendementen voor de MSCI Russia index van meer dan 50 procent, wat een bijzonder forse outperformance betekende ten opzichte van de MSCI World en MSCI Emerging Markets indices. De andere kant van de medaille was te zien in bijvoorbeeld 2014 en 2020, toen Russische aandelen tientallen procenten in de min doken, terwijl beursindices wereldwijd een fikse plus noteerden.
Er is een aantal rode draden te ontwaren die door deze druistige marktomstandigheden lopen. Een prominente is de geopolitieke situatie. Zo was de annexatie van de Krim door Rusland en de daarop volgende economische sancties die het Westen instelde, een belangrijke aanleiding voor de Russische financiële crisis die aanving in de tweede helft van 2014.
Olie en gas
Een andere belangrijke factor die van invloed is op de Russische aandelenmarkt, is de ontwikkeling van de olie- en gasprijzen. De energiesector is bijzonder dominant aanwezig binnen de de MSCI Russia index. Over de afgelopen tien jaar schommelde de weging tussen de 40 procent en 60 procent, waarbij indexzwaargewichten Gazprom en Lukoil ongeveer de helft daarvan uitmaakten. Het was daarom niet verrassend dat toen de olieprijs begin 2020 naar het laagste punt in meer dan tien jaar duikelde, de aandelenkoersen van energiebedrijven volgden met negatieve rendementen voor dat jaar die varieerden van -20 procent tot bijna -50 procent.
Een derde relevante drijfveer is de voorkeur van beleggers voor de waarde- of groei-stijl. Als circa de helft van de index bestaat uit energiebedrijven en de overige bedrijven vooral actief zijn in de eveneens cyclische grondstoffensector en financiële industrie, dan behoeft het bijna geen uitleg dat de Russische aandelenmarkt van nature een waarde-karakter kent. Met een koers/winst-verhouding van 6,22 heeft Rusland per eind januari 2022 de op één na laagste waardering ter wereld. Alleen Brazilië is momenteel nog lager gewaardeerd. Wanneer waarde-aandelen in de belangstelling van beleggers staan, dan profiteren Russische aandelen hier over het algemeen van, zo was duidelijk in bijvoorbeeld 2016.
Tot slot is er net als in veel andere opkomende markten altijd het wisselkoersrisico. Afgezien van de periode 2014 tot en met 2016, toen de economie van Rusland in een financiële crisis verkeerde, lijkt de Russische roebel echter minder volatiel dan menig andere munteenheid van opkomende landen. De stabiliteit van de roebel lijkt daarmee met name ingegeven door de geopolitieke situatie indien daar economische consequenties uit voortvloeien.
Prestaties in 2021
Over het afgelopen jaar kwamen alle drie de eerstgenoemde factoren wederom bij elkaar. Het jaar 2021 begon goed met gedurende het jaar oplopende olie- en gasprijzen en met name in opkomende landen een outperformance van waarde-aandelen ten opzichte van de bredere markt. Het gevolg was dat Rusland tot de best presterende aandelenmarkten behoorde tot en met oktober met een rendement van meer dan 44 procent.
Maar in de drie maanden die daarop volgden, sloeg het marktsentiment voor Russische aandelen volledig om. Oplopende geopolitieke spanningen die volgden op de troepenopbouw van Rusland rondom Oekraïne zorgden er voor dat beleggers afscheid namen van hun Russische beleggingen. Het resulteerde in een min van bijna 18 procent in drie maanden tijd en Russische aandelen vormden daarmee de slechtst presterende markt.
De top-5 van deze week geeft een overzicht van de vijf best presterende fondsen (waarvan een distributievergoedingvrije aandelenklasse beschikbaar is in Nederland) in de Morningstar categorie Aandelen Rusland op basis van hun prestaties over de afgelopen twaalf maanden tot en met januari 2022.
iShares op 1
De iShares MSCI Russia ADR/GDR ETF voert de lijst aan en laat de overige fondsen op ruime afstand achter zich met een rendement van 28,72 procent, volgens Van Genderen. ‘Daarmee werd ook de MSCI Russia index verslagen, hetgeen te verklaren is door de index die wordt gevolgd door de tracker. Dit is de MSCI Russia ADR/GDR 20/35 index. Deze index bestaat uit Russische bedrijven waarvan de aandelen op de beurzen van Londen en New York worden verhandeld via zogenaamde ADR’s en/of GDR’s en daardoor zes aandelen minder telt dan de 25 aandelen in de MSCI Russia index. Over de afgelopen 12 maanden presteerden deze aandelen, waarvan internetbedrijf Yandex de meest prominente is, over het algemeen minder goed dan de bredere markt.’
Op gepaste afstand volgt East Capital Russia. Dit is een fonds uit de stal van een fondshuis dat is gespecialiseerd in beleggingen in opkomende landen en dan met name in Oost-Europa. Van Genderen: ‘Hoofdbeheerder van het fonds is Peter Elam Hakansson, die al sinds 2007 de scepter zwaait en tevens de CIO van het fondshuis is. De benadering van het fonds is puur bottom-up, terwijl de portefeuille zo goed als mogelijk wordt gespreid over diverse sectoren. Hoewel dit nog altijd leidt tot een fikse allocatie naar de energiesector, is deze met iets meer dan 30 procent toch aanzienlijk minder dan de circa 50 procent voor de MSCI Russia index. Dit vormt direct de belangrijkste reden achter underperformance van het fonds ten opzichte van de index, aangezien energieaandelen een zeer sterke performance kenden. Desondanks werden er ook enkele goede aandelenkeuzes gemaakt binnen de portefeuille. Zo behaalden de overwogen positie in United Company RUSAL International en de off-benchmark positie in National Atomic Co Kazatomprom beide een rendement van meer dan 100 procent.’
