Passieve fondsen die het rendement van een specifieke index zo goed mogelijk proberen te repliceren krijgen steeds meer voet aan de grond in Europa. Teleurstellende prestaties van actieve managers, lage kosten en transparantie zijn een aantal factoren die deze transformatie in gang hebben gezet.
De mogelijkheden die beleggers vandaag de dag hebben om in plaats van een actief beheerd aandelen- of obligatiefonds te kiezen voor een passief alternatief in de vorm van een indexfonds of ETF zijn legio, aldus Jeffrey Schumacher van Morningstar in deze bijdrage voor Fondsnieuws.
Hoewel met een marktaandeel van 21 procent passief in Europa nog steeds onder doet voor actief, zagen passieve fondsen steeds nadrukkelijker aan de stoelpoten van actieve fondsen. Het lopende jaar is actieve fondsen in Europa qua instroom echter nog gunstig gezind: er werd door beleggers voor 48 miljard euro aan nieuw geld in actieve aandelen- en obligatiefondsen geïnvesteerd, het dubbele van de totale instroom voor passieve fondsen.
Onderspit
Daar waar actief in Europa nog duidelijk dominant is, heeft zich in Amerika een ander beeld afgetekend. De bakermat van passief beleggen is nog steeds de prominente koploper als het gaat om het omarmen van passieve fondsen door beleggers. Het marktaandeel van passieve producten onder Amerikaanse aandelen- en obligatiebeleggers heeft inmiddels de mijlpaal van 40 procent overschreden, waar dit vijf jaar geleden nog lag op 27 procent.
Dat is vooral te danken aan de sterke instroom van nieuw geld in passieve oplossingen. In de vijf jaar sinds augustus 2013 stroomde er 2.367 miljard dollar naar indexvolgende producten, terwijl actieve managers per saldo 243 miljard dollar aan uitstroom zagen. Ook over de eerste zeven maanden van 2018 moet actief het onderspit delven. Weliswaar is er sprake van een netto instroom van 10 miljard dollar, maar dat steekt schril af bij de 252 miljard dollar voor passieve aandelen- en obligatiefondsen.
Smart beta
De opmars van passief is naast de hiervoor genoemde oorzaken ook het resultaat van een andere ontwikkeling, namelijk de opkomst van factorbeleggen en zogenaamde smart beta, of liever strategic beta strategieën. Deze fondsen volgen niet een standaard marktkapitalisatiegewogen index, maar wegen de indexnamen op basis van factoren als size, momentum, value, volatility en quality.
De fondsen worden vaak beschouwd als passieve fondsen, maar kunnen beter getypeerd worden als indexfondsen die niet passief zijn. Strategic beta fondsen volgen weliswaar een index (en zijn daarmee indexfondsen), maar het toegepaste wegingsmechanisme wijkt af van het uitgangspunt, namelijk de marktgewogen index. Dat laatste maakt het dus een hybride vorm van actief en passief. Deze fondsen zijn in de afgelopen jaren steeds meer in de mode gekomen, en hebben momenteel wereldwijd een marktaandeel van 14 procent onder passieve aandelenstrategieën.
Wereldwijde ontwikkeling
Wanneer er wereldwijd gekeken wordt naar de ontwikkeling van het beheerde vermogen in indexfondsen en ETF’s voor aandelen- en obligatiestrategieën, dan zien we een gestage groei. Hoewel het wereldwijde beheerde vermogen in indexfondsen en ETFs voor fixed income met 1.637 miljard dollar relatief laag is, bedraagt het marktaandeel toch al 21 procent. Voor aandelenfondsen komt het totale beheerde vermogen voor passief uit op 7.475 miljard dollar, resulterend in een marktaandeel van ongeveer 40 procent.
In de afgelopen vijf jaar stroomde er wereldwijd 2.254 miljard dollar naar passieve aandelenfondsen, terwijl actieve aandelenmanagers in totaal 257 miljard zagen uitstromen. Voor fixed income zijn de cijfers gunstiger voor actief, namelijk een netto instroom van 1.049 miljard dollar, tegenover een netto instroom van 887 miljard dollar voor passieve concurrenten.
De top 5 is gebaseerd op de categorieën waar passief (indexfondsen en ETFs) het grootste marktaandeel heeft per 31 juli 2018, voor zowel aandelen als obligatiefondsen.
