Toen Donald Trump de verkiezingen in 2016 won, was dat een verrassing, inclusief voor hemzelf. Hij was daardoor slecht, of beter gezegd, totaal niet voorbereid. Aanvankelijk was zijn presidentschap dan ook een totale chaos. Dat zal dit keer anders zijn. Ga er maar vanuit dat Trump II een vliegende start zal maken. We kunnen onze borst nat maken.
In praatprogramma’s op televisie wordt voluit gejammerd, gehuild en geklaagd. Economen hebben op de euro nauwkeurig uitgerekend wat Trump II ons per jaar per persoon gaat kosten. Volgens mij kunnen we onze aandacht beter besteden aan de vraag, wat wij zouden moeten doen. Je hebt altijd een keuze.
Wat Trump gaat doen
Ik heb geleerd dat Amerikaanse presidenten, overigens in tegenstelling tot veel Nederlandse politici, hun verkiezingsbeloften graag nauwgezet nakomen. Het beleid zal dus redelijk voorspelbaar zijn, zeker nu de Republikeinen niet alleen het Witte Huis hebben, maar ook de meerderheid in beide huizen van het Congres.
Importtarieven, vereenvoudiging van het overheidsapparaat, ruim baan voor de markteconomie, belastingverlagingen en beleid gericht op goedkopere energie, dat wil zeggen ook ruim baan voor fossiel. Ik denk dat een groot deel van het electoraat zich de laatste jaren bovendien groen en geel heeft geërgerd aan de tirannie van het wokisme. Daar zal Trump ook korte metten mee willen maken.
Als ik de commentatoren hoor, bestaat er vooral vrees voor die importtarieven. Volgens mij is dat echter nog onze minste zorg. Europa zou te maken krijgen met tarieven van 10-20 procent. Aangezien wij niet een weerloos kleine economie zijn, valt daarover te onderhandelen. Vergeet trouwens niet dat wij zelf ook importtarieven heffen op allerlei goederen uit de VS. En vergeet evenmin dat wisselkoersen soms ook enorm kunnen schommelen. Een tarief van 10-20 procent is bepaald niet fijn, maar evenmin het einde van de wereld.
Het omgekeerde van Trump
Een veel grotere uitdaging is de rest van het economische beleid van Trump. Niet omdat dat op zichzelf problematisch is, maar omdat wij min of meer bezig zijn met het omgekeerde. Trump zet in op economische groei. Wij vinden dat verdacht en willen eigenlijk alleen maar groene groei, hoewel niet duidelijk is wat dat precies is en wat de potentie daarvan is. Trump gaat de belastingen verlagen. Wij willen vooral de belastingen op winst en vermogen juist verhogen. Trump zet in op goedkope fossiele energie. Wij willen fossiele energie juist duurder maken om het verbruik te verminderen. Trump zet in op de markteconomie. Bij ons is er wantrouwen tegen de markteconomie. Trump wil met Elon Musk het overheidsapparaat efficiënter maken. Wij vinden Musk maar verdacht, verlenen regelmatig lippendienst aan de wenselijkheid van een vermindering van de regeldruk en de bureaucratie, maar daar komt niets van terecht. Er komen alleen maar meer regels. Trump ziet wel dat de grote Amerikaanse technologiebedrijven te veel macht hebben, maar hij realiseert zich ook dat de VS die bedrijven nodig heeft in de strijd met China om de mondiale hegemonie. Wij denken dat we op technologisch gebied onafhankelijk kunnen worden door meer sturing uit Brussel en de EUR 800 mrd per jaar van Draghi. Trump zal het ESG-beleid, dat in de VS toch al over het hoogtepunt is, verder inperken. Maar wij blijven er vrolijk mee doorgaan.
Mijn conclusie is dat we voor een belangrijke keus staan. Gaan we de concurrentie met de VS aan of niet? Trump streeft naar een verhoging van de levensstandaard van de Amerikanen, als het moet ten koste van andere landen. Dat doet China ook. Wij hoeven niet zo nodig en hebben meer belangstelling voor het ‘degrowth’ gedachtengoed.
Gebrek aan groei en een stagnerende levensstandaard doet de onvrede nu al toenemen. Sociale en politieke spanningen zullen toenemen en uiteindelijk volgt maatschappelijke ontwrichting. Eigenlijk is wat momenteel in Duitsland gebeurt een voorbode van wat de rest van Europa te wachten staat. Misschien is de verkiezing van Trump wel het beste wat ons kon overkomen omdat het ons dwingt tot belangrijke keuzes.
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Investment Officer over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.