De animo van jonge professionals voor het pensioenfondsbestuur neemt toe. De PensioenLab Academie ontving in 2021 nog 41 aanmeldingen, in 2022 was dat aantal gestegen naar 112. Gesprek met twee jonge pensioenprofessionals die de opleiding inmiddels hebben afgerond: Funda van Riel-Bor en Joris Schut. ‘De pensioenwereld waait niet met alle winden mee. Dat bevalt me.’
De ervaring van Funda van Riel-Bor:
‘Sector laat zien dat het anders kan’
‘Ik werd me er gaandeweg van bewust dat ik als IT-consultant voornamelijk aan de achterkant van het pensioengebeuren zat. Maar ik zie mezelf echter als een “driver of change”. Dus als ik het verschil wil maken, dan moet ik aan de voorkant zitten. Toen ik van een collega hoorde dat zij het pensioenprogramma heeft gedaan, dacht ik aanvankelijk: dat is iets onbereikbaars. Daar heb je ervaring voor nodig en moet je op leeftijd zijn. Maar toen stelde ik mezelf de vraag: waarom zou ik dat niet kunnen ? En besloot ik me er voor aan te melden.’
Funda van Riel-Bor (foto) deed in 2021 de opleiding voor pensioenfondsbestuurder bij SPO/Nyenrode. Zij deed dat in combinatie met haar werk bij het vermogensbeheer van PGGM. Op de vraag hoe zij de opleiding ervaren heeft, zegt ze dat ze het heel ‘fijn vond om theorie en praktijk op hetzelfde moment te ervaren’. Als onderdeel van de opleiding volgde van Riel-Bor een stage, waarin zij mocht meelopen met het bestuur van het Pensioenfonds Horeca & Catering. ‘Daar kwamen veel complexe onderwerpen aan de orde. Het bestuur was daarbij heel gewillig om je verder te helpen. “Als je het niet begrijpt, vraagt het dan”, hielden de bestuurders me voor.’
Van Riel-Bor (31) is één van de 450 jongeren die sinds de start van het Pensioenlab in 2012 aan de slag zijn gegaan met pensioenvraagstukken. De leergang kan de laatste tijd op meer interesse rekenen van jongeren, mede vanwege de toenemende zorgen over de klimaatcrisis en de rol die pensioenfondsen daarin als beleggers spelen. Dat geldt ook voor van Riel, al voegt zij eraan toe dat zij bij de bestuursvergaderingen van het pensioenfonds vooral ook de belangenafweging interessant vind.
‘Zo maken ze voortdurend de balans op: de maatschappij enerzijds, de deelnemers anderzijds. Dan gaat het bij voorbeeld om maatschappelijk verantwoord beleggen, waarbij sommige deelnemers pleiten voor goedkoop maar het fonds zelf een verantwoordelijkheid heeft mbt tot verantwoord zijn. Het bestuur moet daarin een balans vinden.’
Hoewel jongere deelnemers wel degelijk bij de belangenafweging van pensioenfondsbestuurders aan de orde komen, zijn pensioenfondsen voor jongeren toch doorgaans “een ver mijn bed show”. ‘Ja, zeggen ze dan, ik zit liever zelf aan het roer door middel van eigen investeringen en beleggingen. Dan heb ik zelf de controle. Of bestaat het idee dat er geen geld meer in de pot zit als ze zelf met pensioen gaan. Gelukkig biedt het Pensioenlab jongeren de kans om mee te praten aan de bestuurstafel.’
Van Riel-Bor vervolgt: ‘Het beeld is toch dat de wereld van pensioenfondsbestuurders een stoffige wereld is, van oudere blanke mannen. Maar toenemend doet men zijn best om te laten zien dat het ook anders kan. Men werkt aan diversiteit en aan de samenstelling van verschillende generaties. Ik hoop dat wij een voorbeeld kunnen zijn voor anderen en dat het hen motiveert om niet af te wachten en mee te doen met het Pensioenlab. Ik heb wel de indruk dat de interesse groeit, al zal het velen nog afschrikken, vrees ik.’
De ervaring van Joris Schut:
‘Ze mogen wat innovatiever zijn’
Joris Schut is een bezige bij. Hij heeft tijdens zijn studie een dozijn nevenfuncties gedaan en houdt van besturen. ‘Ja, ik ben maatschappelijk geëngageerd. Zo ben ik ondermeer al meer dan 10 jaar actief als scouting lid en ben ik gaandeweg actief geworden als bestuurslid van Scouting Nederland. Het PensioenLab ken ik al van 2012, toen ik bij CNV Jongeren actief was. Ik had met pensioen niet zoveel, maar het is complex, het is langere termijn en het heeft een maatschappelijke functie. Dat maakte het interessant. Reden om in 2021 de opleiding voor pensioenfondsbestuurder bij SPO te doen.’
‘Vooral de stage bij de raad van toezicht van het bedrijfstakpensioenfonds Bouwnijverheid was boeiend. Maar ik moest er wel aan wennen dat een raad van toezicht veel minder op de inhoud en meer op het proces is gericht. Ik heb hiervan geleerd dat mijn voorkeur voor nu naar de inhoud, en dus het besturen, uitgaat.’
Schut (foto), die senior consultant is bij het management- en technologie adviesbureau BearingPoint, onderschrijft dat communicatie echt een uitdaging is in het nieuwe pensioenstelsel, vooral naar de jongere cohorten toe. ‘Zo sprak ik onlangs iemand van een jaar of veertig, die me zei dat hij de brieven van het pensioenfonds altijd ongelezen weggooit. Dat hij het allemaal wel geloofde. Als het met een 40-jarige al moeilijk is, hoe moeilijk is het dan wel niet met jongeren die er ook geen enkele interesse voor hebben? Daar zul je in aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel echt over na moeten denken. Hoe doe je dat? Via welke kanalen communiceer je en hoe personaliseer je dat en maak je het voor jongeren interessant? Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter.
Dat de pensioenwereld een ‘erg conservatieve sector’ is vindt Schut (33) geen probleem. ‘Het waait niet met alle winden mee. Dat bevalt me. Maar ze mogen best wel wat innovatiever zijn. Daar draag ik graag aan bij. Een oudere bestuurder weet misschien niet hoe hij dat moet doen. Maar als hij openstaat voor experimenten en innovatie dan kunnen jongeren dat oppakken. Want willen pensioenfondsen relevant blijven, dan moeten ze wel. Hoe je het doet is niet zo belangrijk. Belangrijk is dat je het doet.’
Schut kijkt met tevredenheid op het traject terug. ‘Het is echt de moeite waard als je geïnteresseerd bent in het besturen van complexe organisaties. De opleiding is een mooie start. Maar uiteindelijk moet de sector voor jongeren ook wel echt openstaan. Het wordt jongeren na de opleidingen niet gemakkelijk gemaakt in de doorstroming. Het vraagt ook wel wat van de bestuurders. Zij bepalen immers de selectiecriteria.’
‘Wij hebben bij Scouting Nederland hard ingezet dat het bestuur een afspiegeling is van de vereniging van ruim 110.000 leden, zodat nu de meerderheid van de landelijk bestuursleden onder de 40 jaar is. De pensioenwereld is helaas nog niet zo ver. Zo hadden we onlangs een masterclass bij het PensioenLab, waar een bestuurder zei: “Het fonds waar ik bestuurder ben is zo complex dat jullie voor een plek in het bestuur voorlopig helemaal niet in aanmerking komen. Tja, als je zo communiceert naar geïnteresseerde en geëngageerde jongeren dan sla je de plank compleet mis.”’
De volgende editie van de PensioenLab Academie start in september 2023. De inschrijfperiode is vorige week van start gegaan. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden tot en met 23 april 2023. Meer informatie over de aanmeldprocedure via deze link