Er dreigt een wereldwijde oorlog om kapitaal. Die waarschuwing poneerde kort voor het weekend de Zwitserse bank UBS. De winnaars zullen de landen zijn die sterk binnenlands gefinancierd zijn, terwijl de verliezers de landen zijn die het vooral van buitenlandse investeringen moeten hebben.
Paul Donovan, de hoofdeconoom van UBS, legde donderdag zijn visie in een notitie nader uit.
De mondialisering van kapitaalstromen volgde op de periode die na 1995 werd ingezet met een mondialisering van handelsstromen. Maar deze onstuimige groei liep na de kredietcrisis van 2008 sterk terug: de kapitaalstromen zijn sterk afgenomen en hebben zich ook niet hersteld overeenkomstig het herstel (volume) van de wereldhandel.
De oorzaak is volgens UBS dat toezichthouders de nadruk leggen op het beheer van kapitaal binnen nationale grenzen, omdat beleggers en banken veel geld verloren hebben door de crisis van 2008 en de internationale verwevenheid van de financiële sector en markten.
Ook speelt volgens UBS mee dat het toegenomen (geo)politieke risico nu zwaarder weegt en ook meer tijd vergt om te analyseren.
Lees: The continued collapse of globalisation
Eigen kapitaal
Deze ontwikkelingen houden in dat landen die rijk zijn en veel eigen kapitaal hebben, hun economische expansie beter kunnen financieren dan landen voor wie dat niet geldt. Dit betekent dat het moeilijker zal worden aan internationaal kapitaal te komen, wat met name gevolgen heeft voor landen met een tekort op de lopende rekening.
Een tekort op de lopende rekening hebben veelal opkomende landen, terwijl sterk exporterende landen zoals Duitsland en Nederland dankzij hun handelsbalans vooral ook een overschot op de lopende rekening hebben.
Het Centraal Planbureau schrijft in zijn Wereldhandelsmonitor dat 2015 het slechtste jaar voor de wereldhandel was sinds 2009. Dat komt door een afnemende vraag in opkomende landen. De waarde van goederen dat internationaal verhandeld wordt, daalde vorig jaar met 13,8 procent in dollartermen. De cijfers kwamen op een moment dat de G-20 in China bijeenkwam, maar dit weekend wel verdere samenwerking en afstemming overeenkwam maar geen expliciet gezamenlijk beleid.
Lees ook de uitgebreide analyse op FT Alphaville
Baltic Dry Index
Vorige week werd bekend dat de wereldhandel er sinds 2008 niet meer zo slecht voor gestaan heeft. De Baltic Dry Index, die de kosten van het transport van grondstoffen in beeld brengt, daalde in november voor het eerst onder de 500 punten. In augustus was dat nog 1222 punten en eind 2013 stond deze nog op 2330 punten.
Het onderzoeksteam van Paul Donovan was één van de eersten die het proces van deglobalisering aan de orde stelde.
Meer achtergronden op Fondsnieuws: