Duurzaam beleggen is naast passief beleggen dé belangrijkste ontwikkeling in de asset management industrie van de laatste tien jaar. Partijen vullen hun duurzaamheidsambities echter heel verschillend in. Dit moet in vergelijkingen beter naar voren komen, betoogt FN Kennisexpert Jasper Haak.
‘In de jaren negentig was duurzaam beleggen het werk van enkele pioniers. Sommige asset managers begonnen een apart duurzaam beleggingsfonds naast hun ‘normale’ beleggingsfondsen. De eerste specialistische duurzame managers werden ook vorige eeuw opgezet.
De weerstand van een deel van de sector was jarenlang groot. Met name het management van Amerikaanse asset managers had, en in een aantal gevallen heeft, moeite met duurzaam beleggen. Toch is bijna de gehele sector overstag gegaan en momenteel houdt het overgrote deel van de beleggingsfondsen rekening met duurzaamheidscriteria in het beleggingsbeleid.
Dit is zeker ook de verdienste van Nederlandse pensioenfondsen en banken. Deze hebben eerder dan hun Europese evenknieën duurzaam beleggen omarmd. En ze hebben druk uitgevoerd op hun asset management-leveranciers waardoor ook bij het management van asset managers de noodzaak van duurzaam beleggen duidelijk is geworden. Hierin schuilt ook een gevaar.
Elke grote Nederlandse en bijna alle grote Europese asset managers hebben duurzaam beleggen een kernonderdeel van hun strategie gemaakt. De vraag is of dit vanuit overtuiging van de toegevoegde waarde van duurzaam beleggen is of vanuit de commerciële mogelijkheden die duurzaam beleggen biedt.
Een deel van de asset managers lijkt duurzaam beleggen vooral vanwege de tweede reden te praktiseren. Er is in de praktijk ook regelmatig een verschil tussen de overtuiging van enerzijds het management en de duurzaam beleggen specialisten en anderzijds de rest van de organisatie.
In de praktijk is dit verschil in overtuiging van duurzaam beleggen ook goed terug te vinden. Op papier heeft elke asset manager een mooi duurzaamheidsbeleid. Er wordt geschermd met betrokkenheid bij een variatie aan initiatieven, comités, werkgroepen en denktanks.
Daarnaast worden de United Nations Principles for Sustainable Investing en de United Nations Global Compact Principles door bijna alle asset managers onderschreven. Er wordt uitgebreid verteld over uitsluitingscriteria, SRI integratie in de selectie van beleggingen en de engagement met bedrijven waarin wordt belegd. Zonder uitzondering zijn dit indrukwekkende stukken in inhoud en omvang.
Toch laat de praktische invulling van dit duurzaamheidsbeleid een ander verhaal zien. Asset managers die dezelfde uitsluitingscriteria onderschrijven vullen dit in de praktijk verschillend in. Op basis van dezelfde United Nations Global Compact Principals sluit de ene asset manager 0,17 procent van het universum (MSCI World) uit terwijl de andere asset meer dan 10 procent uitsluit.
Van asset managers die een miniem deel van het universum uitsluiten valt te zeggen dat ze duurzaam beleggen niet serieus nemen. Het tegenargument is vaak dat uitsluiten niet effectief is en dat de dialoog aangaan (engagement) een grotere bijdrage levert.
Dit argument wordt bijzonder vaak gebezigd door grotere internationale asset managers die wereldwijd hun beleggingsexpertise distribueren. Deze asset managers hebben het probleem dat het uitsluiten van een bedrijf ook commerciële consequenties kan hebben.
Als je tegen Boeing zegt dat je niet in hun aandelen wil beleggen, dan is het moeilijk om geld te beheren voor het pensioenfonds van Boeing. Hiermee is overigens niet gezegd dat uitsluiten van niet-duurzame bedrijven de enige manier van duurzaam beleggen is. Een goed duurzaamheidsbeleid combineert uitsluitingen, SRI-criteria bij de selectie en engagement.
De praktische invulling van het duurzaamheidsbeleid kan het kaf van het koren scheiden. Een grotere uitdaging is het vergelijkbaar maken van het duurzaam karakter van verschillende beleggingsfondsen.
Sustainalytics en Morningstar hebben hier een belangrijke bijdrage aan geleverd door een duurzaamheidsscore te berekenen voor bedrijven en beleggingsfondsen. Toch zal de vergelijkbaarheid verbeterd moeten worden om inzicht te krijgen in de daadwerkelijke invulling van de duurzaamheidsambities.
Het blijft nog moeilijk om op basis van deze scores beleggingsfondsen te vergelijken. De waarde van duurzaam beleggen blijft bepaald worden door de ‘eye of the beholder’. Zo maakte CalPERS, het pensioenfonds voor ambtenaren in California, vorige week bekend niet te willen beleggen in bouwbedrijven die een bijdrage leveren aan de beoogde muur tussen de Verenigde Staten en Mexico.
Dit standpunt zal in republikeinse staten op weerstand mogen rekenen. Hiermee wordt duurzaam beleggen mogelijkerwijs ook een middel om een eigen politieke agenda te verwezenlijken en niet per se om een bijdrage te leveren aan een meer duurzame wereld.’
Jasper Haak is mede-oprichter van AF Advisors, een in Rotterdam gevestigde consultant in beleggingsoplossingen en research ten behoeve van asset managers en andere financiële instellingen.
Haak deelt op structurele basis met Fondsnieuws-lezers zijn kennis op het gebied van markt- en productontwikkeling. Wilt u meer bijdragen van onze FN Kennisexperts lezen, klik dan hier.