De overheid moet serieus overwegen om de nettowaarde die huiseigenaren in het eigen huis hebben op een vergelijkbare wijze te belasten als andere vermogensbestanddelen. Dat zou betekenen dat het eigen huis niet langer net zoals het inkomen wordt belast in box 1 van het belastingformulier, maar precies zoals het spaargeld, het aandelen- en obligatiebezit in box 3 wordt aangeslagen.
Dat zegt het Centraal Planbureau maandag in een notitie die is gevoegd bij de laatste verwachtingen voor de Nederlandse economie.
Voor huiseigenaren met een relatief lage hypotheek en veel eigen vermogen in het huis, zou een dergelijke wijziging een flinke verhoging van de belastingen inhouden, omdat vermogen in een huis in box 1 momenteel onbelast blijft. Het CPB stelt dat de opbrengst van een dergelijke verschuiving van de fiscale behandeling van het eigen huis kan worden benut voor een ‘algehele belastingverlaging’.
Nivellering
Sinds de invoering van het huidige belastingstelsel, in het begin van deze eeuw, is er voortdurend discussie geweest over de fiscale behandeling van het in een eigen huis opgebouwde eigen vermogen. Het CPB schrijft over dit voorstel dat het nivellerend uitpakt, dus de inkomensverschillen in Nederland kan verkleinen. Het Haagse instituut suggereert deze zaak al op te pakken bij het schrijven van een nieuw regeerakkoord.
Het CPB komt met deze suggestie als onderdeel van een pakket van mogelijke maatregelen om jongere werknemers financieel te ontlasten. Deze groep werknemers zit op relatief hoge lasten door pensioenpremies en hypothecaire lasten. Hierdoor worden de mogelijkheden te consumeren sterk beperkt. Vooral voor de hogere inkomensgroepen is dat het geval. Zo heeft een 35-jarige die in de groep van de 10 procent met de hoogste inkomens zit een ‘gecorrigeerd bruto levensinkomen’ van ongeveer 45.000 euro. Voor een 55-jarige in die meest verdienende groep is dat het dubbele.
Keuzevrijheid pensioen
Het CPB stelt vast dat deze onevenwichtigheid voor een belangrijk deel te verklaren is uit de gevolgen van het overheidsbeleid, en dan met name door de fiscale behandeling van de eigen woning en de pensioenregels. Het komt met nog drie andere suggesties om de inkomenspositie van jonge werkenden te verbeteren.
Zo zou er een grotere keuzevrijheid kunnen komen bij de opbouw van pensioenen. ‘Het paternalistische element wordt dan teruggeschroefd’, schrijft het CPB. Concreet wordt voorgesteld om de omvang van de doorgaans verplichte tweede pijler van het pensioen te verkleinen ten faveure van de vrijwillige derde pijler.
Beperking verplichte aflossing
Enige ruimte om meer consumptieve bestedingen te doen zou ook kunnen ontstaan door de verplichte aflossing van een hypotheek te beperken tot 50 procent. Bij de huidige regelgeving moet er in dertig jaar volledig worden afgelost. Een variant hierop zou kunnen zijn om jongere huiseigenaren enige jaren een beperkte aflossing toe te staan.
Als laatste mogelijkheid oppert het CPB om in het kader van meer maatwerk pensioen en eigen woning te ‘verknopen’. Een vermindering van de pensioenopbouw zou mogelijk moeten zijn als iemand flink aflost op de hypotheek.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 8 maart 2016.