Vincent Van Dessel, de nieuwe voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB), maakt brandhout van de meerwaardebelasting die de regering-De Wever I wil invoeren. ‘De gevolgen van deze anti-economische maatregel zijn niet te overzien’, zegt de voormalige ceo van de beurs van Brussel.
Van Dessel (66) is officieel met pensioen, maar stilzitten doet hij allerminst. Sinds enkele weken is de ex-topman van Euronext Brussel, die zijn volledige professionele carrière in de nationale beurswereld vertoefde, aan een nieuw hoofdstuk toe: het voorzitterschap bij de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB).
Hij wordt meteen geconfronteerd met een ingrijpende maatregel die de nieuwe coalitie in haar regeerakkoord gezet heeft: een meerwaardebelasting op aandelen - officieel heet het ‘solidariteitsbijdrage’ - van 10 procent, weliswaar met verzachtende clausules voor kleine beleggers en ondernemers.
Van Dessel schuwt de grote woorden niet in zijn reactie: ‘Een catastrofe, een drama voor de Belgische economie en hoogverraad van onze politici. Bovendien is de nieuwe belasting ongelooflijk ingewikkeld.’
Wat maakt u zo boos?
Van Dessel: ‘Blijkbaar hebben Bart De Wever (N-VA) en Georges-Louis Bouchez (MR) geen lessen geleerd uit de mislukking van de speculatietaks negen jaar geleden. Die leidde tot een ineenstorting van de verhandelbaarheid van kleine aandelen en sindsdien zijn er weinig of geen beursintroducties meer in België. Het vertrouwen is weg. Belgische bedrijven worden zo vogeltjes voor de buitenlandse kat. De inkomsten uit de beurstaks zijn toen ook meer gedaald dan wat die zogenaamde speculatietaks ooit opgebracht heeft.’
‘Met een meerwaardetaks op aandelen blokkeer je als overheid je eigen economie. De politiek heeft blijkbaar geen oog meer voor beleggers en bedrijven, kortom, zij die de economische groei creëren. Omdat ze gewoon zelf te veel verkwisten zonder hiervoor gestraft te worden.’
‘De economische gevolgen van een meerwaardebelasting zijn echt niet te overzien. De Franse vermogenden zullen bijvoorbeeld snel andere oorden opzoeken en uit België wegtrekken. En dan spreken we van mensen die veel geld hebben, veel roerende voorheffing betalen en veel uitgeven, inclusief als mecenassen van culturele en andere maatschappelijke initiatieven, waaronder geneeskundig onderzoek.’
Waarom noemt u de taks ‘ongelooflijk ingewikkeld’?
‘Elke belegger zal een aangifte moeten doen. Er rijzen tal van vragen. Hij kan meerdere rekeningen hebben. Wat indien je vandaag minwaarden hebt en later verkoopt aan je historische aankoopprijs? Taxeren van nul meerwaarde? Wat zal de rol van banken zijn? Wat met een rekening in het buitenland? Wat in geval van successie of gift? Wat in geval van gemeenschappelijke rekeningen en beleggingsclubs?’
‘Het werkt toch in andere landen?’, kan de nieuwe regering als tegenargument geven.
‘Jazeker, maar in landen waar de belasting anders is. Een klein land als het onze moet bepaalde niches hebben. En vooral: de Belg is supergevoelig voor fiscaliteit en nog meer voor belastingaangiftes.’
Wordt de particuliere belegger in België dan echt zo slecht behandeld?
‘Het imago van de particuliere belegger bij onwetenden is die van de speculant die enkel oog heeft voor korte termijnwinsten. Dat beeld is totaal verkeerd en moet absoluut opgesmukt worden. Maatschappelijk is de particuliere belegger enorm belangrijk. Als hij belegt, dan gaat het over investeren, dan gaat het over de creatie van jobs, dan gaat het over de ondersteuning van onderzoek en ontwikkeling. Zonder de particuliere belegger was de evolutie in de geneeskunde, en zeker in de Belgische biotech, nooit zo indrukwekkend geweest.’
‘Toen ik ongeveer veertig jaar geleden begon met werken, kwam men na enkele maanden met een crisisbijdrage, een aanvullende belasting van 3 procent op de inkomens. Die taks was zogezegd ‘tijdelijk’, maar is er nog altijd.’ (lacht) ‘Alles wat uit de zakken van de belegger wordt genomen, gaat niet naar de economie. Dat gaat naar het vullen van putten die nooit gevuld zúllen worden.’
‘Dus laat de particuliere belegger met rust. Hij betaalt al veel belastingen. Bovendien belegt hij met geld dat reeds getaxeerd is. Elke belasting werkt ontmoedigend en heeft onmiddellijk negatieve gevolgen. Het is heel duidelijk dat er in ons land geen enkele politicus op de beurs zit. Waarom? Omdat die zijn inkomen en pensioen van de staat krijgt en dat dus niet nodig heeft.’
Politici en de beurs
Dankzij uw jarenlange ervaring kent u veel politici. Waarom kan u dan niet tot hen doordringen?
‘Het is mijn ervaring dat een politicus vooral aan zichzelf denkt. Mijn eerste vraag aan een nieuwe minister van Financiën is altijd: ‘Heb je aandelen?’ Is het antwoord ‘neen’, dan weet ik meteen hoever we staan. Zo simpel is het. De laatste politicus die enorm veel gedaan heeft voor de beurs en voor het land, was Etienne Cooreman (van de wet Cooreman-De Clercq uit 1982, die Belgische aandelen bij de brede Belgische bevolking moest promoten, red.). En waarom was dat zo? Hij bezat al aandelen toen hij amper zes was. Ik heb ook aandelen gegeven aan mijn kinderen toen ze die leeftijd hadden.’
Stel dat u mee aan de tafel van de regeringsonderhandelingen had gezeten: wat zou u concreet voorstellen?
‘Ik zou beginnen met wat Nederland in 2008 heeft gedaan: één voor één alle posten en uitgaven van de staat bekijken. Alles wat onnodig was, heeft men er toen geschrapt. Er moet bespaard worden, zwaar bespaard. De jobs die daarbij verloren gaan, moet je dan elders inzetten. Die mensen in privébedrijven inschakelen zou gemakkelijker kunnen verlopen als de Belgische spaarder zou klaarstaan om die bedrijven daarvoor te financieren, door er dus in te beleggen.’
‘Fiscaalvriendelijke maatregelen hebben effect en moeten gericht zijn op win-win. Laat de kleine belegger zich concentreren op die kleine bedrijven. Zo wordt de lokale economie gesteund door de lokale investeerder, die er ook voeling mee heeft. Geen enkele Belgische belegger wil een klein bedrijf in Portugal kopen, toch? En ook analisten zullen volgen, wat nog meer beleggers aantrekt. Een ander belangrijk element is de promotie van aandeelhouderschap onder werknemers, zoals veel jonge techbedrijven dat doen. Qua motivatie en waardecreatie werkt dat duidelijk in het voordeel van de maatschappij. Meer aandeelhouders betekent meer welvaart voor meer mensen.’
‘We horen bij de landen waar de staat het meeste uitgeeft in de wereld. Dit kan uiteraard zo niet verder. We moeten volgens mij snel evolueren naar systemen zoals in Nederland en Noorwegen, waar enorme pensioenfondsen bestaan. Kijk eens hoe die landen er veel gemakkelijker uit komen dan wij. Wij hebben geen spaarpotten. Laat de mensen individueel of via hun werkgever sparen voor later.’
Ziet u als ex-ceo van Euronext de beperkte interesse in nieuwe beursintroducties in Brussel met lede ogen aan?
‘Iets met lede ogen aanzien, helpt niet. Het enige wat telt is: wat kun je eraan doen? Met azijn ga je geen vliegen vangen. Vandaag zitten we met een politiek stelsel dat zich volledig geïsoleerd heeft van de bevolking. We zitten niet in een democratie maar in een versplinterde particratie. Geen enkele politicus verdient minder wanneer de staat verlies maakt. Partijen worden zelfs gefinancierd door de staat en hoeven aan niemand verantwoording af te leggen. Het systeem is ontspoord en vastgeroest. Het is gewoon wachten op een aantal echte staatsmannen of -vrouwen die de zaken gaan veranderen. En die bestaan hoor, maar ze worden niet gehoord.’
Puur vanuit het belang van de private belegger: wil die niet wat meer rendement halen met beleggingen in pakweg de VS?
‘Je rendement hangt uiteindelijk af van de prestaties van de bedrijven waarin je belegt, en dus van de evolutie van de economie, zelfs wereldwijd. Met aandelen van AB InBev beleg je niet in een Belgisch maar in een wereldbedrijf. Kleine bedrijven vinden vandaag minder gemakkelijk financiering dan de grote, zeker op de beurs. Vandaag geldt op de beurs de leuze ‘big is beautiful’ en dat is niet normaal. De rendabiliteit van kleine bedrijven is historisch gezien altijd hoger geweest en dat zal zo blijven op lange termijn. Maar om de kampioenen van morgen te hebben, moet je wel investeerders hebben die erin beleggen. En de belegger kiest uiteraard gemakkelijk voor bedrijven in landen waar de ondernemer aangespoord en gerespecteerd wordt.’
ETF’s
Hoe kijkt u naar de stijgende populariteit van ETF’s ten opzichte van individuele aandelen?
‘Passief beleggen is goed voor de hangmatbelegger zelf, want het is gediversifieerd en goedkoop. Het probleem daarvan is dat deze investeerders geen oog meer hebben voor de bedrijven zelf waarin ze onrechtstreeks in beleggen. De grote aandelen, die automatisch in alle indexen zitten, worden fundamenteel overgewaardeerd door de ‘schuld’ van de ETF’s.’
‘Zo ervaren kleine bedrijven nog veel meer last om nog investeerders te vinden. De enige die die put kunnen vullen zijn de particuliere beleggers. Dankzij hen kunnen die bedrijven toch geld ophalen en een zekere liquiditeit creëren.’
‘Als er een crisis is, dan gaan de grote aandelen die massaal in fondsen zitten ook veel sneller naar beneden. De kleinere bedrijven blijven in zo’n crisis veel stabieler. Volgens mij moet je dus de twee hebben. ETF’s zijn interessant als gediversifieerde belegging, maar het is ook belangrijk om nog altijd in individuele aandelen te beleggen die mensen zelf kiezen omdat ze de bedrijven kennen.’
VFB
Hoe komt de ex-baas van Euronext Brussel eigenlijk terecht bij de VFB?
‘Mijn fijne relatie met de VFB dateert al uit mijn vorig leven. Ik heb de particuliere belegger steeds ontzettend belangrijk gevonden. Toen mijn voorganger Eric Bosman me polste naar mijn interesse om mee de zichtbaarheid van de VFB te verhogen en mee aan de evolutie ervan te bouwen, wou ik daar vol voor gaan.’
Waar staat de VFB vandaag?
‘Voor een vzw met redelijk beperkte middelen is alles hier zeer professioneel georganiseerd. De VFB blinkt uit in vormingen, lessen en conferenties. Als vzw zijn we de enige die de belegger onafhankelijk en neutraal kan informeren. In ruim veertig jaar tijd groeide de VFB uit tot een organisatie met zo’n 5.050 individuele leden, 1.200 beleggingsclubs en 35 zakelijke partners. De basis is dus bijzonder goed en daar kun je verder op bouwen.’
Wat zijn de volgende stenen in het VFB-bouwwerk?
‘Ten eerste willen we politiek meer aanwezig zijn en de stem van de kleine belegger laten horen. De particuliere belegger wordt in ons land door zowel de bedrijven als de politiek zeer sterk onderschat. Er zijn landen waar particuliere beleggers wél een enorme rol spelen, zoals de VS. De valorisatie van hetzelfde type aandelen is er dan ook veel hoger dan in Europa.’
‘Een tweede bouwsteen is de Franstalige kant van het land, waar geen tegenhanger voor onze vereniging bestaat. De VFB is Vlaams maar moet eigenlijk de particuliere belegger voor het hele land vertegenwoordigen. Een waardige Franstalige kant zou het toelaten om ook écht nationaal of federaal te werken. De vraag hoe we daar een rol in kunnen spelen, ligt op tafel.’
‘Ten derde moeten we ons buigen over de mogelijke rol van de VFB bij sommige bedrijven die de belangen van de minderheidsaandeelhouders niet respecteren. Dat zou dan bijvoorbeeld kunnen gebeuren als verzamelaar van belanghebbenden en zeker met behulp en onder leiderschap van gespecialiseerde juristen. Maar daar zijn we vandaag nog niet voor georganiseerd. Misschien kan dat in de toekomst wel gebeuren.’