De PVV heeft NSC en BBB als bondgenoten bij een exit uit de stikstof-onzin, maar zal compromissen moeten sluiten over het CO2-beleid, en hoe dat eruit gaat zien is onduidelijk.
Zodra het stikstofbeleid is opgeheven kunnen pensioenfondsen investeren in woningbouw. Dat is sociaal nuttig en bij alle politieke onzekerheid nu prudenter dan positie kiezen in controverses over de toekomst van de energiesector en de industrie.
PVV-voorman Wilders weigert om in te stemmen met nog meer offers voor het CO2-beleid, en tegelijkertijd keert hij zich voluit tegen de nieuwe pensioenwet. Die twee gegevens maken dat Nederlandse pensioenfondsbeleggers die dan toch nadrukkelijk kiezen voor groene beleggingen, en zelfs accepteren dat die misschien minder renderen, rekening moeten houden met kritiek. Nervositeit over de nieuwe wet is al hoog en er komt steeds meer aandacht voor wat de fondsen beloven en hoe geloofwaardig die beloftes zijn. Een voorzichtige, niet opvallende strategie voor 2024 lijkt aangewezen.
Wordt groen beleggen daarmee ook in Nederland minder populair? Zoals bekend is er in de VS een duidelijke tegenbeweging, en niet alleen uit typisch Amerikaanse juridische voorzichtigheid, maar ook om drie economische en financiële redenen. De rendementen vallen de laatste jaren tegen, er is afkeer van de consultants die boven de beleggers cirkelen, en – voor mij het belangrijkst – is het niet beter om onbevangen rond te zien naar bedrijven die nieuwe technologie ontwikkelen en daarbij niet bestaande ondernemingen in de energiesector bij voorbaat uit te sluiten?
In een twee-partijen systeem zou Wilders “tegen het dure klimaatbeleid” kunnen kiezen, maar in ons stelsel heeft hij voor een meerderheid coalitiepartners nodig en die willen wél klimaatbeleid. Een compromis zou kunnen zijn een rem te zetten op de stikstofplannen, met het goed te verkopen argument dat geen enkel ander land in Europa daar grote bedragen aan besteedt.
De jurist Quinten Pluymaekers heeft laten zien dat Nederland geen toestemming behoeft van Europa om snel met de stikstof-restricties te stoppen, zodra een nieuw regeerakkoord daartoe oproept. Zie ook de motie van het lid Holman c.s. De eerste stappen zijn dus al gezet en een versnelling lijkt waarschijnlijk. Wat betreft de CO2, neem aan dat er in elke coalitie met de PVV een rem komt op nog meer windmolens in de Noordzee, want die zijn slecht voor het milieu, en extra belastend voor het elektriciteitsnet, maar voor het overige is het toekomstige CO2-beleid van een regering met de PVV nu nog onvoorspelbaar.
Prudente pensioenbeleggers kunnen daarom op zoek gaan naar binnenlandse investeringen in woningen, want de woningnood is enorm en zij kunnen daarmee appelleren aan het sentiment dat pensioenfondsen met hun beleggingen ook sociale doelen mogen nastreven. Dat wordt nog eenvoudiger wanneer het regeerakkoord ook afziet van scherpe eisen voor wat betreft de energievoorziening van zulke nieuwe woningen. Een krachtige inzet op woningbouw maakt het dan makkelijker om prudent en terughoudend te zijn met nog verdere vergroening van de beleggingen in de industrie.
Eduard Bomhoff is voormalig hoogleraar monetaire economie en was in het verleden bestuurder bij twee grote pensioenfondsen.