Zelfs toen de handel op de beurs van Moskou donderdag werd hervat, bleven de vooruitzichten troebel voor fondsen in opkomende markten die blootgesteld zijn aan Rusland. Nog steeds was het bijna onmogelijk om de precieze waarde van de activa te bepalen. Fondsbeheerders wachten nu op advies van de financiële toezichthouders voordat zij verdere stappen ondernemen met betrekking tot de opgeschorte fondsen.
Uit een analyse door Investment Officer Luxemburg blijkt dat 145 in het Groothertogdom geregistreerde Ucits-fondsen begin dit jaar gezamenlijk meer dan 9 miljard euro aan Russische activa aanhielden en nu direct worden getroffen door de onrust op de Russische markten en de sancties die volgden op de Russische invasie in Oekraïne.
Ook Robeco en NN IP op lijst
Uit een nadere analyse van Morningstar-gegevens over 855 wereldwijde beleggingsfondsen met een blootstelling van 5 procent of meer aan Rusland blijkt dat Luxemburg het grootste aantal aan Rusland blootgestelde fondsen herbergt, gevolgd door Spanje, met 103 fondsen; de Verenigde Staten, met 100 fondsen; en Zuid-Korea, met 97 fondsen. De volledige lijst omvat zowel fondsen voor opkomende markten met enkele participaties in Rusland als fondsen die zich volledig op Rusland richten.
De 145 in Luxemburg gevestigde fondsen die in de Morningstar-gegevens zijn opgenomen, hadden aan het begin van dit jaar gezamenlijk voor zeker 9 miljard euro aan Russische activa. Op de lijst van de Luxemburgse fondsen met de hoogste blootstelling in termen van activa-waarden staan onder meer Pictet, Schroders, BlackRock, JP Morgan, Fidelity, East Capital, BNP Paribas, Robeco, Vontobel, Abrdn, Franklin Templeton en Amundi. Van de in Nederland geregistreerde fondsen, hadden één of meerdere fondsen van Indelta (merknaam van Fundshare), NN Investment Partners en Robeco eind december een allocatie van minimaal 5 procent naar Rusland.
Uit navraag blijkt dat de fondsbeheerders hun exposure naar Rusland in aanloop naar de crisis al aanzienlijk hadden teruggebracht. De handel in sommige van deze fondsen werd eind februari opgeschort, aldus woordvoerders van enkele van de fondshuizen.
Nul, of bijna nul
Pictet’s op Rusland gerichte aandelenfonds is opgeschort sinds 24 februari - de dag van de invasie - en had op dat moment een waarde van 560 miljoen euro, net iets meer dan de helft van zijn waarde aan het einde van 2021. Russische activa in andere fondsen van Pictet voor opkomende markten zijn afgeschreven tot ‘nul, of bijna nul’, zei een persoon die bekend is met de fondsen van Pictet.
Woordvoerders van verschillende andere beleggingsfirma’s, waaronder BlackRock, Abrdn en Fidelity, zeiden ook dat de waarde van hun Russische activa in fondsen voor opkomende markten op nul is gezet. ‘Het is het risico dat je hebt genomen’, zei een ingewijde.
Deze waarderingsbeslissing wordt complexer wanneer een fonds een aanzienlijke blootstelling heeft aan Russische activa. De Luxemburgse toezichthouder CSSF heeft 61 fondsen geïdentificeerd waarvan de Russische activa 10 procent of meer bedragen. Twee derde van deze fondsen zijn aandelenfondsen. De handel in deze fondsen blijft opgeschort totdat de toezichthouders duidelijkheid verschaffen over mogelijke volgende stappen.
Scheidingstechnieken
Deskundigen uit de sector verwachten dat financiële autoriteiten zoals de CSSF en Esma in de komende weken specifieke richtsnoeren zullen geven over nieuwe liquiditeitsinstrumenten zoals “side pockets” of andere scheidingstechnieken, zodat Ucits-fondsen van opkomende markten met een aanzienlijke positie in Russische activa de handel weer kunnen hervatten.
‘Het zou de beleggers in het huidige geval beschermen, omdat het een probleem zou isoleren’, zei bestuursvoorzitter Corinne Lamesch van de Luxemburgse branchevereniging Alfi in gesprek met Investment Officer.
Lamesch, verwijzend naar het mogelijke gebruik van “side pockets”: ‘De rest van het fonds zou normaalgesproken dan moeten kunnen voortbestaan. Het is dus een heel goed instrument, dat we misschien hebben onderschat.’
De handel in in Rusland gespecialiseerde fondsen zal naar verwachting niettemin opgeschort blijven zolang het onzeker blijft hoe de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland zich verder zullen ontwikkelen.
Het concept van “side-pockets”, welbekend door de behandeling van niet-liquide activa in hedgefondsen, zal waarschijnlijk worden toegepast op Luxemburgse Ucits-fondsen, hoewel sommige deskundigen uit de sector menen dat het “opsplitsing” of “segregatie” zou kunnen worden genoemd. Zelfs dan zou het mogelijk zijn Russische activa onder te brengen in een specifieke subsectie van het fonds voor opkomende markten.
Met data-rapportage door Mike Gordon op InvestmentOfficer.lu en verslaggeving door Lenneke Arts op InvestmentOfficer.nl