De kwaliteit en kwantiteit van het onderzoek naar Nederlandse beursfondsen dreigt verder achteruit te gaan. Dat is de vrees die Nederlandse brokers en beleggers hebben rond de invoering van nieuwe Europese regels, onderdeel van Mifid II.
Hiermee worden de commissies voor aandelenonderzoek en voor het uitvoeren van effectentransacties ontvlochten. De Europese Commissie komt naar verwachting nog deze maand met een nadere uitwerking van wat in de markt bekendstaat als ‘unbundling’.
Nu nog hebben professionele beleggers doorgaans toegang tot ‘gratis’ analistenonderzoek, omdat effectenmakelaars de kosten daarvan subsidiëren met de commissie die ze ontvangen voor het uitvoeren van transacties. Maar met de invoering van Mifid II per 2017 is het de bedoeling dat de eindklanten van beleggingsfondsen aparte rekeningen krijgen voor de kosten voor onderzoek en voor transacties.
Inzicht
De nieuwe regels dienen enerzijds om een einde te maken aan de grote hoeveelheid onderzoek van matige kwaliteit, het zogenoemde onderhoudsonderzoek. Op een aandeel als ASML zitten liefst 40 analisten, van wie bovendien bijna niemand (namelijk slechts 5) een verkoopadvies hanteert. Het idee is dat niet alle 40 analisten waarde toevoegen en dat fondsbeheerders alleen nog zouden moeten betalen voor het onderzoek van die analisten die dat wel doen. Anderzijds heeft de klant beter inzicht in de kosten van onderzoek wanneer het apart wordt gerapporteerd dan wanneer het via commissies aan het fondsvermogen wordt onttrokken.
Veel details over de nieuwe regels zijn nog onduidelijk en de meningen over de plannen lopen uiteen, maar Nederlandse brokers en beleggers vrezen wel dat de kwaliteit van de analyse van vooral de mid- en smallcapfondsen er niet op vooruit zal gaan. Veel beleggers zullen immers alleen nog bereid zijn te betalen voor beursfondsen waar veel vraag naar is.
Verschraling
‘Klanten zeggen ons dat de researchlijsten kleiner worden gemaakt’, zegt directeur Anko Gerlofs van Kempen Securities. ‘Er komt een consolidatie van de brokers en misschien wel verdere verschraling. In heel Europa zijn de afgelopen jaren steeds al mensen weggehaald. Bij veel brokers is de druk op de kosten groot, waardoor ze jongere analisten inhuren ten koste van de kwaliteit en de klanten weglopen.’
Smallcapbelegger Willem Burgers van het Add Value fund deelt die vrees. ‘Wij doen veel onderzoek zelf, dus voor ons is dit een mooie kans. Maar voor de markt is het niet goed als er er minder naar de kleine fondsen wordt gekeken. Dan krijg je mispricing. Ik heb eerlijk gezegd nooit hinder van het oude model ondervonden.’
Positief
Robeco daarentegen is positief over de plannen en ziet in de verschraling een kans voor specialistische analisten. Ook Gerlofs van Kempen is optimistischer. ‘Er zijn veel zwakke rapporten, daarvoor wordt straks niet meer betaald. Ook zijn we als sector bezig de kosten voor de eindklant helder te krijgen. Die transparantie is goed.’ De Kempen-directeur voorziet wel dat sommige brokers het lastig krijgen. ‘De totale pot voor research zal kleiner worden. Er is straks alleen ruimte voor de allergrootsten die onderzoek over de volle breedte aanbieden, en voor gespecialiseerde partijen zoals wij. Alles in het midden wordt er uitgesneden.’
Alle Nederlandse brokers gelden inmiddels dan ook al dan niet noodgedwongen als specialisten, bijvoorbeeld in Benelux-aandelen. Een broker, die anoniem wil blijven, twijfelt of dat genoeg zal zijn. ‘De vraag naar onze kennis is er wel, maar de manier om ervoor betaald te krijgen wordt ons afgenomen. Straks moet dat uit de managementfee van 2 procent. Dat lukt een fondsaanbieder niet zonder zijn marge te raken en daar gaat hij niet aan beginnen.’
Copyright: Het Financieele Dagblad, 22 september 2015.