De Amerikaanse Senaat deed twee jaar onderzoek naar de rol van Wall Street in de wereld van grondstoffen en de conclusies zijn niet mals.
Maar de betrokken banken ontkennen zich schuldig te maken aan prijsmanipulatie.
Goldman Sachs
In hoorzittingen kwamen bankiers van Goldman Sachs donderdag in aanvaring met de senatoren Carl Levin en John McCain. Goldman Sachs, J.P. Morgan en Morgan Stanley wordt verweten dat ze zich onnodig blootgesteld hebben aan grote financiële risico’s, milieurampen en marktmanipulatie.
Hun investeringen in brandstoffen, fysieke metalen en opslagruimtes liepen soms via Nederland.
De banken zijn volgens de Senaatscommissie, maar ook volgens de Federal Reserve (Fed), afgedreven van hun oorspronkelijke rol. Het feit dat Wall Street zich indirect weet verzekerd van noodsteun van de overheid, oftewel belastingbetalers, wekt extra wrevel.
Het rapport levert ook forse kritiek op de Fed omdat de toezichthouder onvoldoende zicht gehad zou hebben op de opgestapelde risico’s.
Prijsmanipulatie
De wereld van grondstoffen staat bekend als erg gesloten. Volgens het onderzoek zijn banken zo machtig dat ze prijzen kunnen beïnvloeden. Banken financieren beleggers die fysieke voorraden aanhouden en verhandelen. Bovendien speculeren banken ook voor eigen rekening.
Amerikaanse zakenbanken hebben zich bovendien een aantal jaar geleden gestort op de aankoop van opslaghuizen. Goldman Sachs is in Detroit actief en J.P. Morgan had via dochter Henry Bath een rol in Rotterdam. Met hun kennis over de inkoop, opslag en verkoop van grondstoffen zouden ze voordeel hebben bij financieringen en de handel.
Vorige zomer is de aluminiummarkt opgeschrikt met onderzoeken naar prijsopdrijving na klachten van afnemers zoals Coca-Cola en bierbrouwer MillerCoors. Goldman Sachs wordt verweten de prijs van aluminium gemanipuleerd te hebben door het ophopen van grote voorraden en op en neer rijden van loods naar loods om aan regels te voldoen. De bank ontkent dat stellig en de gehoorde bankiers deden dat donderdag ook.
In het Nederlandse Vlissingen was ook sprake van marktverstoring. Hier liet Pacorini Metals, een dochter van handelsfirma Glencore, ook grote voorraden aluminium ophopen. In het 400 pagina’s tellende rapport wordt dit zijdelings genoemd.
Verarmd uranium
De Senaat stortte zich verder op de handel in verarmd uranium door Goldman. De bank liet uranium opslaan bij onder meer het Nederlandse Urenco, aldus het rapport.
Ook Rotterdam komt indirect aan bod. Uit het rapport blijkt dat J.P. Morgan gedwongen is tot de verkoop van dochterbedrijf Henry Bath, actief met opslagloodsen in Rotterdam, op last van de Federal Reserve. De grondstoffen die de zakenbank wereldwijd had opgeslagen waren volgens het rapport voor driekwart van de bank zelf of van goede klanten.
Nederland wordt ook samen met Morgan Stanley genoemd. De Wall Street-bank had haar activiteiten verrijkt met de opslag van kerosine voor vliegtuigen. Dat deed het onder meer in Nederland bij het Nederlandse bedrijf Aircraft Fuel Supply (AFS) waarin de bank volgens het rapport bovendien minderheidsaandeelhouder was. Via dit bedrijf worden alle vliegtuigen op Schiphol van brandstof voorzien.
Onder druk van toezichthouders hebben de banken na een paar zeer winstgevende jaren hun grondstoffentak in de verkoop.
Senator Levin is berucht vanwege zijn diepgaande onderzoeken naar de financiële wereld. De hoorzittingen gaan vrijdag door. Levin gaat hierna met pensioen.