Als centrale banken de grootste spelers in de markt zijn, met steunpakketten en opkoopprogramma’s van duizenden miljarden dollars, euro’s en yens, wat moet je dan als belegger doen? Wel, exposure nemen naar dát wat de centrale banken als “lenders of last resort” (in)direct kopen. Een voorbeeld.
In enkele weken tijd braken vrijwel overal in de wereld tegelijkertijd overeenkomstige brandhaarden uit: een besmettelijk en voor risicogroepen dodelijk virus, financiële markten die met in paniek geraakte beleggers en liquiditeitsproblemen werden geconfronteerd en een “spill-over” naar de (wereld)economie ten gevolge van een lockdown die inmiddels tweederde van de wereld zou hebben gegijzeld.
De Amerikaanse overheid en de Federal Reserve kondigden in reactie op deze “perfect storm” ongekende (vervolg)maatregelen aan: meer dan 2.000 miljard dollar aan steun om de economie te behoeden voor een scenario waarin deze kan terugvallen tot een staat van Depressie.
Zo kan de Fed voor 850 miljard dollar aan bedrijfsleningen opkopen, waaronder ook een specifieke categorie junk-bonds. Daarnaast is 600 miljard dollar beschikbaar voor leningen aan kleine- en middelgrote bedrijven in de VS en kan voor 500 miljard dollar aan leningen worden verstrekt aan (deel)staten en gemeenten.
Eerder werd al besloten tot een verlaging van de rente tot nul procent en tot noodhulp aan Amerikaanse burgers die hun werk verliezen ten gevolge van de virusuitbraak en de lockdown. Dat laatste is geen overbodige luxe: zo hebben sinds de uitbraak van het coronavirus 17 miljoen Amerikanen een werkloosheidsuitkering aangevraagd. In de markt wordt gefluisterd dat komende weken ook nog een steunplan wordt gepresenteerd voor grotere (beursgenoteerde) ondernemingen in de Verenigde Staten.
Junk bonds beleven koersrally
Afgelopen week werd duidelijk wat het betekent dat de Federal Reserve nu de Rubicon is overgestoken en de meest speculatieve bedrijfsobligaties in de Verenigde Staten opkoopt: junk bonds, die als gevolg daarvan de grootste koersrally sinds 1998 kennen.
Door dit opkoopbeleid, waarmee het Congres eerder deze maand heeft ingestemd, nam de yield tussen de junk bonds en de tienjarige Amerikaanse staatsobligaties af met 86 basispunten tot 785 punten, zo blijkt uit de Bloomberg Barclays US Corporate High Yield index.
De Federal Reserve heeft aangekondigd dat zij een beperkte hoeveelheid afgewaardeerde junk bonds zal kopen. Dit zorgde voor een afname van de spanning in dit segment van de markt, die het gevolg was van de pandemie en de lockdown die er in grote delen van de Verenigde Staten op volgde. De gemiddelde yield op bedrijfsschulden daalde hierdoor met een procentpunt tot 8,48 procent. Op 23 maart, toen de Amerikaanse aandelenmarkten een tussentijds dieptepunt bereikten, was de spread nog opgelopen tot 1100 basispunten.
Om te zorgen dat de markt intact blijft, heeft de Fed aangekondigd dat zij haar opkoopprogramma uitbreidt tot schuldtitels die op 22 maart nog investment-grade waren, maar daarna werden afgewaardeerd tot BB-status. In totaal ging dat om 150 miljard dollar aan IG-papier. Een bedrijf voor wie dat gold was het autoconcern Ford - een ‘fallen angel’ wiens schuldpapier rechtstreeks door de Fed kan worden opgekocht.
Voor dit steunprogramma is in totaal 850 miljard dollar beschikbaar. Er wordt overwegend opgekocht via ETF’s. De Fed wordt bij dat opkoopbeleid geadviseerd door BlackRock, de grootste asset manager ter wereld, waartoe onder meer ETF-aanbieder iShares behoort.
Zonder risico’s is dit beleid niet. Fed-president Jerome Powell (foto) wordt door zijn critici de nieuwe ‘junk bond king’ genoemd, terwijl de Fed voorgeworpen krijgt dat zij ‘een marktvirus is dat alles infecteert’ en niet langer alleen maar de ‘lender of last resort’ is, maar de ‘lender of all resorts’ is geworden.
Dit kan het langere termijn vertrouwen in de Fed (en haar bij wet vastgelegde onafhankelijkheid) ondermijnen. Vooral discutabel zijn het opkopen van junk bonds, omdat private equity huizen in dit segment zeer actief zijn en waarvan de top exorbitante jaarsalarissen verdient, maar dat geldt ook voor het feit dat zij kredieten kan geven aan deelstaten en gemeenten - en dat nota bene in een verkiezingsjaar.
Bovendien wordt erop gewezen dat de Federal Reserve met haar liquiditeitsinjecties de balans van de bank tot ongekende proporties opblaast. Deze bedraagt na de jongste ingrepen meer dan 6.000 miljard dollar - een stijging van 30 procent, in amper drie weken tijd.
Wereldwijde schuldenberg
Om deze ontwikkelingen in perspectief te zetten, publiceerde het Institute of International Finance (IIF) afgelopen week de Global Debt Monitor. De wereldwijde schuld is in 2019 met 10.000 miljard gestegen tot 255.000 miljard dollar, wat maar liefst 322 procent is van het wereldwijde bbp - dat is een stijging van 40 procent ten opzichte van 2008.
Deze astronomische schuld komt vooral voor rekening van overheden. Zij waren in 2007 nog goed voor een opgebouwde schuld van 35.000 miljard dollar. Vorig jaar was dat opgelopen tot 70.000 miljard. IIF verwacht dat als gevolg van de corona-uitbraak en het fiscale antwoord dat overheden hebben geformuleerd, de wereldwijde schuldquote dramatisch zal stijgen in 2020: zo werd alleen in maart al 2100 miljard dollar aan schuldpapier door overheden uitgegeven.
IIF denkt dat overheden dit jaar het dubbele zullen lenen van wat men in 2019 deed. Als tegelijkertijd de wereldeconomie ten gevolge van de pandemie met 3 procent krimpt, dan zal de schuldenberg dit jaar stijgen van 322 in 2019 nu naar 342 procent van het wereldwijde bbp.
Tussen economen woedt inmiddels een stevig debat over de gevolgen van de accumulatie van staatsschulden. Een deel van hen vreest dat het monetaire beleid van Fed en ECB grote schadelijke gevolgen heeft, namelijk een asset bubbel enerzijds als gevolg van dalende rente en anderzijds spaarders en pensioenfondsen die in acture nood komen. Zij houden, zoals oud-centrale bankier Lex Hoogduin, rekening met een zeer grote crisis, waarin overheden op enig moment overgaan tot een default op hun rente- en schuldverplichtingen.
Anderen vinden daarentegen dat het probleem vooral een te lage groei is en dat regeringen in Europa nalaten de economie te stimuleren. Volgens hen wordt er veel te veel gespaard en onvoldoende geïnvesteerd en geconsumeerd. Zij zien in de huidige crisis vooral ook een aansporing aan regeringen om de criteria van het Europese stabiliteitspact los te laten (maximaal 3 procent begrotingstekort) en massaal te investeren in - bij voorbeeld - de verduurzaming van economie en samenleving.
Dat laat onverlet, dat de centrale banken met hun beleid vooralsnog voor relatieve rust hebben gezorgd op de financiële markten, maar dat de twee andere crises van nu geenszins zijn opgelost: de pandemie en de “spill-over” naar de reële economie.
Tegen die achtergrond is het de vraag of het gerechtvaardigd is dat de markten in hun enthousiasme om de Fed-maatregelen de S&P ruim 20 procent hoger hebben gezet, sinds de tussentijds bereikte bodem van 23 maart.
Lees ook: