Sinds de Kredietcrisis zijn de rol en verantwoordelijkheid van de financiële sector onder vuur komen te liggen. We zoeken sindsdien naar een nieuw sociaal contract, waarmee de sector haar ‘license to operate’ kan terugverdienen. Wat betekent dat voor beleggers?
Mijn geboortejaar 1970 werd gemarkeerd door een stelling van de Amerikaanse econoom Milton Friedman. Bedrijven werden afgerekend op winst en dienden zich niet al te zeer bezig te houden met maatschappelijke vraagstukken. Dat konden de aandeelhouders van de bedrijven zelf wel. En dus was de aandacht beperkt tot het belang van aandeelhouders uitgedrukt in rendement.
In de politiek zagen we eenzelfde beweging. Nederland werd een BV. De winst per aandeel en de groei van het bruto binnenlands product werden ons kompas. Dat ging lange tijd goed, totdat een aantal crises aan het begin van deze eeuw dit wereldbeeld aan het wankelen bracht.
Toegevoegde waarde
Kort gezegd komt het er op neer dat we moeten kijken naar de toegevoegde waarde van beleggingsportefeuilles op de lange termijn. Naast de belangen van aandeelhouders, verdienen ook die van werknemers, klanten, de samenleving en de planeet waarop we wonen allemaal een plek. Dat zijn meerdere doelstellingen die tegen elkaar afgewogen moeten worden.
Dat moeten we ook nog eens doen in een tijdsbestek waarin het tempo van verandering rap toeneemt. Het klimaat staat onder druk, ongelijkheid, populisme en geopolitieke conflicten nemen toe. Megatrends drukken de komende decennia een stempel op de wereld. En tegelijkertijd openbaren zich vaker extreme risico’s. Zo heeft de coronacrisis de wereld op dit moment nog in haar greep. Dat alles maakt beleggen interessant, maar zeker niet gemakkelijk.
Willen we slagen in het uitbalanceren van alle belangen met inachtneming van de externe krachten, dan lukt dat niet met onze bestaande eenzijdig financieel economische bril op. De wereld is daarvoor veel te complex en onzeker. Het verslaan van een benchmark als eendimensionale doelstelling, helpt ons niet de verschillende belangen met elkaar in evenwicht te brengen. We zullen zelf moeten nadenken over onze maatschappelijke rol, de impact van de allocatie van kapitaal door onze sector op de wereld, onze propositie voor klanten, onze werknemers en aandeelhouders.
“Total Portfolio Approach”
Alleen door met meerdere brillen naar de wereld te kijken, maken we betere keuzes. Maar hoe doe je dat als belegger? Gelukkig zijn er wereldwijd goede voorbeelden te vinden van beleggers die gedeeltelijke antwoorden op deze vragen bieden. Recent onderzoek van het Thinking Ahead Institute laat zien dat een aantal grote institutionele beleggers al aan het opschuiven is naar een meer holistische benadering. We noemen die manier van beleggen “Total Portfolio Approach”.
Maar veranderingen in deze sector gaan traag. Er zijn immers met elke koerswijziging grote bedragen gemoeid. Toepassingen uit andere vakgebieden worden mede daardoor niet gemakkelijk overgenomen. Zo blijft de toepassing van moderne technologie achter in deze sectors. Kijk naar de agenda van een gemiddelde conferentie of sla een vakblad open. Beleggers hebben het vooral graag over beleggen.
Toegegeven, beleggen is een uitdagend vak en ik bevind me daarin onder veel gepassioneerde vakgenoten. Maar de context waarbinnen we opereren, is veel belangrijker voor het resultaat dan we denken. Ruimte voor verbetering is niet in de eerste plaats binnen de techniek van beleggen. Die verbetering zit dieper. Door na te denken over onze rol in de wereld, over waarden die we belangrijk vinden en door het voeden van een cultuur die daar invulling aan geeft. Pas dan kunnen we invulling geven aan de manier waarop we onze dienstverlening inrichten, onze medewerkers betrekken bij wat we doen en daarin motiveren, en ons beleggingsmodel vormgeven. Dan kunnen we beter inspelen op veranderingen. Waarom? Omdat onze doelstellingen en niet de benchmarks dan leidend zijn en daarmee laten we beleggingscategorieën dynamisch concurreren.
Holistische benadering
De Total Portfolio Approach is een holistische benadering met veel verschillende aandachtsgebieden. In de komende artikelen van mij en collega’s bij Willis Towers Watson zullen we steeds één van deze onderwerpen toelichten.
Zo zullen we ingaan op het belang van een goed begrip van de rol van de belegger en zijn toegevoegde waarde voor onze maatschappij. Als je dat goed voor de bril hebt, dan kun je kijken naar de manier waarop het bouwen en onderhouden van een gezonde bedrijfscultuur kan bijdragen aan het behalen van de doelstellingen. Minstens even interessant zijn de “best practices” bij de inrichting van de beleggingsorganisatie, waarmee een snellere besluitvorming mogelijk is met beter resultaat. En wellicht tot nu toe het meest kritisch ontvangen in de Nederlandse markt is de noodzaak om de statische strategische asset allocaties te vervangen door meer dynamisch vormgegeven portefeuilles.
We weten dat beleggers competitief zijn. Resultaat telt maar er leeft bij velen de wil om het nog beter te doen. Die mogelijkheid biedt de Total Portfolio Approach. Zoveel beter, dan ons bestaansrecht als sector, onze ‘license to operate’ niet langer ter discussie zou hoeven staan. We zijn er nog lang niet, maar een betere manier van beleggen staat inmiddels in de steigers.