Klimaatverandering is een duidelijk agendapunt. Veel institutionele beleggers en vermogensbeheerders hebben zich gecommitteerd aan Parijs en willen de uitstoot van CO2 in 2030 hebben gehalveerd. Dat vraagt om overtuiging.
Een recent artikel van het Thinking Ahead Institute -Investment beliefs to change the climate trajectory-, kijkt verder dan de reikwijdte en het tempo waarin deze veranderingen zich moeten voltrekken. Zo zijn er maatschappelijke effecten, juridische uitdagingen, en ethische vraagstukken die we op onze weg tegenkomen. Om die uitdagingen gelijktijdig het hoofd te bieden, en ons te helpen bij de onvermijdelijke dilemma’s, zijn sterk verankerde overtuigingen onontbeerlijk.
Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat klimaatverandering door menselijk handelen wordt veroorzaakt, reëel is en acuut om actie vraagt. Tegelijkertijd merk ik dat het best ingewikkeld is om je leven daarop aan te passen. Hoeveel dragen mijn gezin en ik bij aan de opwarming van de aarde, wat kunnen we zelf doen en in hoeverre zijn we bereid om ons leven en gedrag daarop aan te passen? Makkelijker gezegd dan gedaan.
Verantwoordelijkheid Institutionele beleggers
Ook institutionele beleggers moeten daarom bij zichzelf te rade gaan. Hoe kijkt de beleggingsorganisatie tegen klimaatverandering aan? Als een belangrijk en urgent probleem dat wordt veroorzaakt door menselijk handelen of door een oorzaak die buiten ons ligt? En welke maatschappelijke rol dicht de beleggingsorganisatie zichzelf toe als het de overtuiging heeft aan de klimaattransitie te kunnen bijdragen?
Je kunt beleggen in isolatie beschouwen en risico en rendement optimaliseren, of als verweven met de samenleving en daarin ook de impact van je keuzes meenemen. Als er de basisovertuiging is dat de belegger met zijn portefeuille een rol speelt bij de noodzakelijke veranderingen, dan is een vervolgvraag hoe hieraan invulling wordt gegeven. Wordt er gestuurd op het reduceren van de CO2-voetafdruk in de portefeuille of reikt de ambitie verder naar de impact daarvan in de reële economie?
Als we dat laatste niet doen, dan blijft er een blootstelling aan het systeemrisico van klimaatverandering. Maatschappelijk verantwoord beleggen betekent daarom bewust omgaan met de allocatie van kapitaal en ons vervolgens als actief aandeelhouder opstellen. Maar zoals vaker bij maatschappelijke vraagstukken, dienen dilemma’s zich aan.
Met de mond belijden is gemakkelijk
Klimaatverandering is niet alleen een technisch vraagstuk maar raakt onze maatschappij en manier van leven in meerdere opzichten. De Sustainable Developement Goals van de VN zijn een uitstekend uitgangspunt. Maar hoe maken we keuzes tussen verduurzaming en armoedebestrijding als het dilemma zich aandient?
En laten we met onze aandacht voor klimaat nog wel voldoende ruimte voor andere doelstellingen als ongelijkheid en biodiversiteit? Een argument dat vaker wordt gehoord is dat politiek maatschappelijke vraagstukken niet tot de fiduciaire taak van de institutionele belegger horen.
De algemene opvatting hierover is aan het verschuiven, maar verschillen in opvatting over de fiduciaire rol kunnen blijven bestaan. De maatschappij lijkt voorlopig progressiever in de interpretatie van de fiduciaire verantwoordelijkheid dan de financiële sector.
Met de mond belijden is gemakkelijk. De beleggingsorganisatie en haar beleid daarop aanpassen vraagt als gezegd om diepere overtuiging en ook moed. Als we als institutionele beleggers constructief willen bijdragen aan klimaatverandering, dan moeten we van een aantal zaken zijn doordrongen. Het Thinking Ahead Institute identificeert ten minste zes overtuigingen.
Bereidheid tot actie is een must
Het start met de overtuiging dat klimaatverandering een acuut en belangrijk probleem is en dat er voldoende wetenschappelijk bewijs is om tot actie over te gaan. Vervolgens moet je onderkennen een onderdeel van een economisch systeem te zijn dat hierin een verantwoordelijkheid heeft. Daarbij lever je een actieve bijdrage aan een collectieve aanpak van de klimaatverandering en ben je bereid om nieuwe beleggingsconventies te omarmen en daarmee het beleggen in een duurzame toekomst mogelijk te maken.
In die bereidheid tot actie is er de overtuiging dat een ambitieuze aanpak op korte termijn weliswaar tot hogere kosten leidt, maar nog hogere kosten en lagere rendementen op de langere termijn voorkomt. De enige manier om vervolgens echt invulling te geven aan klimaatbeleid is door te stoppen met activiteiten die CO2 uitstoten en deze te vervangen door andere. En door te investeren in technologie die eventuele uitstoot op een goede manier kan opvangen en opslaan. Hebben we die overtuigingen niet, dan schieten we al snel tekort.
In een eerdere column heb ik bepleit dat niet de techniek van het beleggen, maar de cultuur van een beleggingsorganisatie ten grondslag ligt aan het beleggingsbeleid. Normen, waarden en overtuigingen vormen de basis van deze cultuur. Het is daarom van groot belang om het gesprek over klimaatverandering sterk op de inhoud te voeren. De verkenning van beschikbare feiten, het ontdekken van onze waarden en de daaruit volgende veronderstellingen en gevolgtrekkingen, vormen de vruchtbare voedingsbodem voor ons handelen. Klimaattransitie vraagt om overtuiging.
Jacco Heemskerk is hoofd investments bij Willis Towers Watson, dat één van de kennispartners van Investment Officer is.