De Wet toekomst pensioenen (Wtp) markeert ook de komst van defined contribution beleggen. Dit noodzaakt een ander proces, maar ook veel zaken blijven ongewijzigd. Onder de solidaire premieregeling, waar de meeste fondsen voor kiezen, blijft veelal de traditionele opsplitsing tussen een beschermingsportefeuille en een rendementsportefeuille bestaan.
De renteafdekking blijft een belangrijk fundament en kan – aan de hand van één en dezelfde matching portefeuille – in de solidaire premieovereenkomst gedifferentieerd worden naar leeftijd. De rendementsportefeuille blijft collectief belegd en is qua samenstelling voor iedere leeftijd hetzelfde.
De overgang naar Wtp is het moment om de risicoprofielen van beide portefeuilleonderdelen en de invullingen daarvan opnieuw te bepalen. Hierbij spelen investment beliefs en portfolioconstructie principes een belangrijke rol. Hoeveel risico je wil nemen is niet langer een keuze van het bestuur. Een vraagstuk dat wel op de bestuurstafel ligt is hoeveel diversificatie je kan en wil toepassen. Het principe van mapping speelt hierbij een belangrijke rol, mede ook om aansluiting te borgen bij de gekozen risicohouding.
In de beschermingsportefeuille zien we verschillende oplossingen, variërend van een kleine omvang en een core matching invulling tot een grotere omvang, die ruimte geeft voor een breed gespreide invulling middels Nederlands hypotheken en investment grade credits. Bij die bredere invulling merken we dat het opnemen van bedrijfsobligaties en hypotheken het risico in de matchingportefeuille verhoogt. Daardoor kan het gebeuren dat de wettelijke leenrestrictie vervalt, terwijl dat niet de bedoeling is. Dit komt door de mapping methodiek waarop vastrentende waarden worden vertaald naar zakelijke waarden, die we nog kennen vanuit het FTK.
We merken dat, door de enorme hoeveelheid verantwoording en afstemming met daaraan gerelateerde werkzaamheden, de invulling van de rendementsportefeuille vaak in eerste instantie klakkeloos wordt overgenomen. De verdere invulling wordt dan uitgesteld tot na het invaarmoment. In de praktijk zien we dat pensioenfondsen hiermee worstelen, maar ook dat analyses hiervan leiden tot zeer verschillende uitkomsten.
Bij WTW geloven we in een gefaseerde aanpak waarbij met behulp van de alom bekende ALM studie op basis van een referentieportefeuille een lifecycle ontwikkeld wordt die aansluit bij de risicohouding op hoofdlijnen. Hieruit volgt een strategisch risicobudget, dat vervolgens wordt ingevuld op basis van de investment beliefs en portefeuille principes.
Juist in dit risicoprofiel zien we grote verschillen. Er zijn fondsen die binnen de mogelijkheden op zoek gaan naar een zo hoog mogelijk pensioenresultaat en die van opvatting zijn dat met alle spreidingsmogelijkheden en reservevangnetten het beleggingsrisico flink kan worden opgevoerd. Dit zie je dan niet alleen terug in de omvang van de rendementsportefeuille, waarbij de beschermingsportefeuille zo klein mogelijk wordt gehouden, maar ook in de samenstelling van de rendementsportefeuille waarin alleen plaats is voor de assets met de hoogste risicopremies.
Aan de andere kant zie je fondsen die in de rendementsportefeuille risico’s zoveel mogelijk willen spreiden tussen asset categorieën en de free lunch van diversificatie tot de heilige graal hebben verheven om zo tot de hoogste sharpe-ratio te komen. Binnen WTW ondersteunen we deze manier van denken. In ons ALM-proces onderzoeken we beide denkrichtingen om fondsen bewust te maken waar men op uit moet komen om aan te sluiten bij de risicohouding en waar men naartoe zou kunnen opschuiven qua risicoprofiel. Het besef dringt steeds meer door dat de overgang van FTK naar Wtp tot nieuwe inzichten en andere portefeuille samenstellingen kan leiden.
Nu de verhuizing naar Wtp voor veel pensioenfondsen naderbij komt, is het juiste moment gekomen om te kijken welke onderdelen van het beleggingsmeubilair kunnen worden meeverhuisd, wat er nieuw aangeschaft moet worden en wat een opknapbeurt kan gebruiken. Hierbij kan je altijd nog de vraag stellen of je dat bankstel voor of na de verhuizing vervangt.
Sandor Steverink, CFA, is senior investment consultant van Willis Towers Watson (WTW), lid van het Expertpanel van Investment Officer.