Klimaatverandering brengt ook voor institutionele beleggers urgente risico’s met zich mee, en de aanpak daarvan kan niet uitgesteld worden. Het tegengaan van klimaatverandering is op wereldwijde schaal een enorme uitdaging.
Er zal met man en macht aan moeten worden gewerkt om de opwarming van de aarde terug te dringen en de gevolgen ervan het hoofd te bieden. Het lijdt geen twijfel dat de uitwerking van de doelstellingen vanuit het Parijsakkoord absoluut noodzakelijk zijn. De economie en de financiële markten zullen hier niet aan ontkomen: noch aan de maatregelen, noch aan de gevolgen.
Een passieve houding is geen optie. Het leidt niet alleen tot onvoldoende beheersing van risico’s voor de belegger zelf. Het impliceert ook dat de belegger een kans mist om zijn bijdrage te leveren aan een beter klimaat. Het is voor institutionele beleggers namelijk niet langer te verdedigen om beleggingen in de portefeuille te hebben die excessief bijdragen aan de klimaatproblematiek.
De risico’s van klimaatverandering voor de beleggingsportefeuille kunnen fors zijn, en zijn op hoofdniveau tweeledig. We onderscheiden transitierisico’s en fysieke risico’s.
Bedrijven die veel broeikasgassen uitstoten zullen op zoek moeten naar een ander, duurzamer bedrijfsmodel. Hoe snel en efficiënt bedrijven zich aanpassen, zal bepalend zijn voor hun toekomstige winstgevendheid. Daarmee zal het onderwerp uiteindelijk ook van invloed zijn op de waardering van beleggingen. Hoe sneller de aanpassingen moeten gebeuren, des te groter het transitierisico.
Dat we klimaatverandering niet meer volledig zullen kunnen tegengaan is eveneens duidelijk. De gevolgen hiervan zullen we terugzien in bijvoorbeeld overstromingen, droogtes en stormen. Onze infrastructuur zal kwetsbaarder blijken voor deze gevolgen, en zullen daarop moeten worden aangepast. Hoe trager de aanpassingen om klimaatverandering tegen te gaan, des te groter de fysieke risico’s.
Institutionele beleggers hebben hun handen vol aan het ontwikkelen van een verantwoord en duurzaam beleggingsbeleid, en vaak blijkt vertaling naar concrete acties uitdagend. Klimaatverandering is door haar urgentie het beste startpunt. Het is bovendien relatief goed inzichtelijk te maken. We schetsen een stappenplan.
Stap 1: Hoe sta ik ervoor?
Een goede eerste stap voor institutionele beleggers is beginnen met creëren van inzicht in de blootstelling naar klimaatrisico’s in de bestaande portefeuille, zowel voor de beschreven transitie- als fysieke risico’s. Wat is bijvoorbeeld de huidige CO2 uitstoot van de beleggingsportefeuille (transitierisico)? Hoe verhoudt zich dat tot collega-beleggers? En hoe past dit bij internationale afspraken om de gevolgen van klimaatverandering te beteugelen? In hoeverre zijn de beleggingen gevoelig voor bijvoorbeeld overstromingen (fysieke risico’s)?
Stap 2: Hoe groot zijn mijn risico’s?
Klimaatscenario’s: Er zijn veel onzekerheden bij het inschatten van de gevolgen van klimaatverandering. Een zorgvuldige beschouwing van de verschillende scenario’s waarop klimaatverandering zich zou kunnen ontwikkelen, helpt om inzicht te krijgen in omvang en waarschijnlijkheden van de mogelijke risico’s.
Deze ‘top down’ inzichten kunnen goed vertaald worden naar de verschillende regio’s en beleggingscategorieën, en kunnen ook worden toegepast op de verplichtingen van pensioenfondsen.
Een andere, meer ‘bottom up’ methodiek voor het in kaart brengen van klimaatgerelateerde risico’s is het uitvoeren van een zogeheten ESG Due Diligence. Gebaseerd op het concept van de OESO, en in lijn met onder meer SFDR en het IMVB-convenant, worden hierbij per sector, of zelfs per bedrijf, relevante duurzaamheidsrisico’s in kaart gebracht en beoordeeld op materialiteit en relevantie. Dit leidt weer tot keuzes voor de toe te passen beheersmaatregelen, zoals bijvoorbeeld het uitsluiten van bepaalde bedrijven/sectoren.
Stap 3: Wat kan ik doen?
Het CO2-reductieplan: Een manier om heel snel veel resultaat te realiseren is het opstellen van een CO2-reductieplan voor de eigen portefeuille. Als de hele wereld zich beweegt richting een lagere uitstoot van broeikasgassen, dan zou lijdzaam afwachten van de gevolgen daarvan op de eigen portefeuille niet getuigen van goed huisvaderschap.
Er zijn belangrijke keuzes te maken bij het opstellen van zo’n CO2-reductieplan. Omwille van de grote impact van zo’n plan, is het belangrijk die keuzes expliciet te maken, en zo een gedragen beleid te creëren.
Het plan begint met het formuleren van een duidelijke ambitie. Veel beleggers kiezen ervoor om deze doelstelling aan te laten sluiten bij het Parijsakkoord. Het helpt om, naast de doelstellingen voor de lange termijn, ook duidelijke doelstellingen te formuleren voor tussenliggende perioden. We zien dat kortetermijndoelstellingen vaak zorgen voor een grotere betrokkenheid bij institutionele beleggers.
Naast het formuleren van de doelstelling is het belangrijk om maatstaven voor het beoordelen van de CO2 -uitstoot vast te stellen, die de werkelijkheid op de beste manier reflecteren.
Daarnaast gaat het CO2-reductieplan o.a. in op de middelen die worden ingezet om de ambitie te realiseren. Welke keuzes hier gemaakt worden, hangt nauw samen met de ambitie. Een haalbaarheidsanalyse van de verschillende bijdragen werkt hierbij verhelderend.
Wat niet vergeten moet worden is dat er door klimaatverandering ook kansen voor beleggers ontstaan. Deze kansen ontstaan liggen bijvoorbeeld in de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten en markten. Daarnaast zullen we gaan zien dat bepaalde sectoren die efficiënter omgaan met hulpbronnen en energiebronnen daar de vruchten van plukken. Beleggers kunnen profiteren van deze kansen door hier in de beleggingsportefeuille actief op in te spelen.
Begin gewoon!
Het is risicovol om te wachten totdat er een perfect klimaatbeleid is uitgewerkt. Het is aan te raden om ‘gewoon’ met het onderwerp aan de slag te gaan, en daarmee de komende jaren toe te werken naar een klimaatbestending beleggingsbeleid. Veel kleine stappen maken uiteindelijk een grote, waarmee we in de goede richting komen.
Kurt Driessen is director bij Willis Towers Watson en verantwoordelijk voor duurzaam beleggen in de Benelux. Titus Witteveen is senior associate, en specialist in duurzaam beleggen. WTW is één van de kennispartners van Fondsnieuws en schrijft maandelijks een bijdrage over uiteenlopende thema’s.