ESG is complex. De oorlog in Oekraïne werd door beleggers binnen mum van tijd beantwoord met een eenzijdige afkeer tegen blootstelling aan Rusland. Maar, waren deze keuzes het direct resultaat van bestaand ESG-beleid? De Russische invasie laat zien dat het tijd is voor een nieuw evenwicht in ESG-beleid.
Zelfs beleggers die in het verleden ESG-beleid nog niet omarmden hebben door de maatschappelijke verontwaardiging en de politieke besluiten ten aanzien van Rusland, hun vermogensbeheerders opgedragen alle Russische en Wit-Russische beleggingen te verkopen. Daarnaast hebben velen besloten om in de nabije toekomst geen beleggingen op die markten meer te kopen.
Waren deze keuzes het direct resultaat van bestaand ESG-beleid of van een nieuwe positionering? Hier spelen tijd en plaats zeker een rol. Denk aan de wens om onze olie nu te betrekken van Saudi-Arabië, terwijl wij na de moord op de journalist Khashoggi de beursgang van Saudi-Aramco juist om die reden wilden vermijden.
Dat maakt ESG boeiend. Het uitwerken van ESG-beleid gaat vrijwel altijd gepaard met het maken van complexe keuzes; al zijn deze keer beleggers behoorlijk eensgezind.
ESG-beleid opnieuw tegen het licht
Een gebeurtenis als de invasie in Oekraïne doordringt beleggers ervan dat fundamentele keuzes ten aanzien van hun ESG-beleid noodzakelijk zijn. Dit zal ertoe leiden dat veel partijen hun ESG-beleidslijnen opnieuw tegen het licht houden.
Recent hadden de zorgen omtrent klimaatverandering en de coronacrisis al voor een vergroting van het bewustzijn gezorgd. Nu komt daar de Oekraïnecrisis bij. Een derde crisis in korte tijd en zeker niet de laatste. Voor al deze crises geldt dat inzichtelijk wordt dat verbetering van het ESG-beleid van beleggers nodig is en voortdurend moet worden doorontwikkeld, om de zich steeds sneller opeenvolgende ESG risico’s te beheersen.
Iedere crisis legt weer andere risico’s bloot. Tijdens de coronacrisis kwamen het belang van een goede gezondheid en welzijn en het verminderen van sociale ongelijkheid prominent aan de oppervlakte. De klimaatverandering maakte ons het belang van hoe we omgaan met de natuur, en een transitie naar duurzame energiebronnen en biodiversiteit duidelijk. De invasie in Oekraïne heeft vervolgens het belang van stewardship, de bescherming van mensenrechten en het gevaar van de financiering van autoritaire regimes naar voren gebracht.
Evenwicht tussen de E, de S en de G
Het is duidelijk dat voor een succesvol ESG-beleid het evenwicht moet worden gezocht tussen de E, de S en de G. Governance staat al langer op de radar van beleggers, zelfs bij degenen die nog niet alle drie de elementen volledig hadden omarmd. Goed bestuur is dan ook het fundament waarop solide E- en S-integratie is gestoeld.
Dat klimaatverandering recent bovenaan de agenda stond, betekent niet dat E uitsluitend op het klimaat gericht zou moeten zijn of dat het belangrijker gevonden zou moeten worden dan S en G.
De uitdaging voor beleggers is om een evenwichtig ESG-beleid te integreren binnen de doelstellingen ten aanzien van het maximaliseren van het rendement bij een passend risicobudget. Recente gebeurtenissen hebben de noodzaak daarvan laten zien. Russische beleggingen zijn afgeschreven en index providers hebben Rusland na de invoering van sancties uit hun indices verwijderd.
Een effectief beleid ten aanzien van S en G had verliezen kunnen voorkomen. Uitsluitingen voorafgaand aan de invasie hadden kunnen worden gerealiseerd of op zijn minst had de belegger zich terughoudend opgesteld ten aanzien van allocatie naar Rusland.
De rol van geopolitiek en China
Het is echter te gemakkelijk om te stellen dat een gedegen ESG beleid de financiële gevolgen van de invasie in Oekraïne had kunnen voorkomen en andere potentiële ESG risico’s kan uitsluiten. Een eenvoudig ESG-beleid bestaat niet, zeker niet in deze geglobaliseerde wereld met een sterke onderlinge verwevenheid tussen landen met afhankelijkheden van autoritaire regimes.
Met dit gegeven is het des te belangrijker om ESG risico’s inzichtelijk te maken en mee te nemen in de waardering van specifieke beleggingen. Op deze manier wordt het bewustzijn vergroot en kan een betere afweging gemaakt worden bij het mitigeren of juist accepteren van ESG risico’s.
In dit kader is het interessant om een vergelijking te maken tussen de invasie in Oekraïne en andere geopolitieke risico’s. China is een in het oog springend voorbeeld. De afgelopen decennia heeft China zich ontwikkeld tot economische grootmacht en heeft de Chinese markt zich meer opengesteld voor buitenlandse beleggers. Tegelijkertijd hebben veel beleggers hun allocatie naar China verhoogd.
Als gevolg hiervan verschilt China vanuit een beleggingsperspectief ook meteen in grote mate van Rusland. Doordat China een veel groter deel van de standaard aandelen en obligaties indices vertegenwoordigd is het beleidsmatig een veel grotere beleggingsbeslissing om niet te alloceren naar China.
Wat nog belangrijker is, is dat Chinese bedrijven volledig en veel meer dan Russische bedrijven zijn ingebed in de wereldwijde toeleveringsketens. China wordt niet voor niets ‘de fabriek van de wereld’ genoemd. China is té belangrijk op het wereldtoneel en het zou dan ook onmogelijk zijn om in dezelfde mate sancties tegen China in te voeren. Het vormgeven van ESG beleid is aldus complex en kent ook beperkingen. Inzicht in risico’s heeft hier een sleutelrol.
Er is geen goed of fout
Toch blijft het zo dat niet alle ESG risico’s kunnen worden uitgebannen. Beleggers en belanghebbenden hebben verschillende opvattingen en deze opvattingen zijn zoals al eerder gezegd afhankelijk van tijd en plaats.
De verschillende opvattingen over de afhankelijkheid van olieproducerende landen als Saudi-Arabië en beleggen in China en andere markten zullen nog wel een tijdje blijven. Er is geen goed of fout antwoord en daarom zullen beleggers verschillende benaderingen hanteren. De sleutel blijft weloverwogenheid bij de benadering van de E-, S- en G-risico’s in plaats van nattevingerwerk.
Sander Gerritsen is strategisch beleggingsadviseur bij Willis Towers Watson (WTW), dat één van de vier kennispartners is van Investment Officer en maandelijks bij toerbeurt een bijdrage schrijft.