De grootste pensioenbelegger van Nederland, APG, maakt een draai in zijn jarenlange beleid om alle beleggingen zelf zorgvuldig uit te zoeken. De pensioenreus, die ruim 600 miljard euro beheert, gaat voor het eerst bij het beleggen van een klein deel van het vermogen simpelweg indices volgen.
De stap van APG is een nieuw signaal dat passief beleggen, ook wel indexbeleggen genoemd, de opmars voortzet. Jarenlang probeerden vermogensbeheerders betere rendementen te boeken dan het marktgemiddelde door na langdurig onderzoek precies de juiste aandelen eruit te pikken. Maar de kosten van die vorm van beleggen, ook wel actief beleggen genoemd, zijn hoger dan blind beleggen in alle aandelen van een beursindex, zoals de AEX of de S&P 500. In Nederland geldt het vanuit ambtenarenpensioenfonds ABP voortgekomen APG als grootste promotor van het actief beleggen.
Onder druk van klanten, waaronder het Pensioenfonds Bouw, verlegt de pensioenbelegger nu zijn koers. ‘Dit is voor ons best een stap’, zegt Ronald Wuijster, verantwoordelijk voor het vermogensbeheer bij APG over de start met indexbeleggen. ‘Onze klanten vragen om een indexoplossing. Ik wil niet onder stoelen of banken steken dat de kosten daarbij een rol spelen.’
Ook zijn er volgens Wuijster pensioenfondsklanten die minder sterk geloven in het voordeel van actief beleggen en het maken van eigen investeringsanalyses. ‘Dat vind ik jammer, ik denk dat wij langjarig onze toegevoegde waarde hebben aangetoond, maar ik wil niet slimmer zijn dan de klant. Als die daarom vraagt, moet je dat bieden.’
Een miljard
Pensioenfonds Bouw bevestigt dat het als een van de eerste ‘een significante bedrag’, bijna 1 miljard euro, in de nieuwe producten van APG steekt. Hoe groot indexbeleggen uiteindelijk gaat worden binnen APG durft Wuijster niet te zeggen. ‘Ik denk wel dat het zal groeien, maar altijd naast onze actieve beleggingsstrategie.’ Hij verwacht met ruim een miljard van start te gaan.
APG heeft altijd gekozen om actief te beleggen, zelf de aandelen of obligaties te kiezen, om ‘écht werk te maken van duurzaam beleggen’. En natuurlijk met de ambitie om meer rendement te behalen dan de markt. Dat doet het voor pensioenfondsen en werkgevers, zoals Nederlands grootste fonds ABP, het fonds voor de bouw en die voor de schoonmaak.
De stap van APG komt op het moment dat pensioendeelnemers juist veel druk op pensioenfondsen uitoefenen om meer betrokken, oftewel actieve, aandeelhouders te worden. Om bedrijven te dwingen minder CO₂ uit te stoten, of arbeidsomstandigheden te verbeteren. Dat zogeheten ‘engagement’ is iets waar de belegger juist altijd trots op was.
‘Slaafse’ indexen
‘We zijn niet van ons geloof gevallen’, verzekert APG-topman Wuijster. De indexproducten die APG gaat aanbieden zijn volgens hem niet zomaar passieve, ‘slaafse’ indexen. ‘We hebben de duurzaamheidscomponent erin verwerkt, dat bestond nog niet in de mate waarin wij dat nu gaan doen.’
Bij de samenstelling van de vijf nieuwe indices kijkt APG naar duurzaamheidscriteria, zoals CO₂- uitstoot en arbeidsomstandigheden. En in tegenstelling tot veel andere indexproducten, zal APG zelf stemmen op de aandeelhoudersvergaderingen van de bedrijven die in de index zitten.
Maar, erkent Wuijster, een klant die kiest voor indexbeleggen doet niet het maximale. ‘Actieve beleggers dragen het meeste bij aan de klimaattransitie’, zegt hij. ‘Het is niet aan mij wat de klant moet vinden, persoonlijk zou ik kiezen voor de meest actieve benadering als het gaat om duurzaamheid.’
Welke klanten om indexbeleggen hebben gevraagd, wil APG niet zeggen. Wel dat het er op dit moment twee zijn. In de markt zong de naam van pensioenfonds Bouw al even rond. Het bestuur van Bouw bevestigt aan het FD dat de nieuwe APG-producten mede op hun verzoek zijn ontwikkeld. Het fonds wil een deel van de portefeuille met aandelen uit ontwikkelde economieën, met name Noord-Amerika en Europa, ‘passief gaan invullen’ en daarbij spelen kosten, duurzaamheid en verhandelbaarheid een rol.
Goedkoper
Hoewel APG veruit de grootste belegger van Nederland is en ook internationaal meetelt, vindt het zichzelf te klein voor de markt van indexbeleggen. Daarom werkt het samen met indexbouwer Qontigo en het Amerikaanse BlackRock, dat 9000 miljard euro beheert. In de wereld van vermogensbeheer is de prijsdruk hoog. Daarom zoeken bedrijven schaalgrootte om de kosten te drukken.
Hoeveel goedkoper de indexbeleggingen van APG zijn vergeleken met de actieve beleggingsvorm, maakt de pensioenuitvoerder niet bekend. In de markt varieert de prijs van enkele basispunten voor grote zeer liquide volgers van de S&P500 tot enkele tientallen basispunten voor complexere producten.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 8 september 2021.