Geopolitieke risico’s en populisme zijn terug op het wereldtoneel. Pensioenbelegger APG heeft een aparte afdeling die nadenkt over hoe deze risico’s kunnen worden meegenomen in de assetallocatie.
Na de val van de Berlijnse Muur in 1989, zouden we terecht komen in de wereld van Francis Fukuyama’s Het einde van de geschiedenis: het liberalisme had gezegevierd en zou nooit meer serieus worden uitgedaagd.
Mooi wel. Brexit, Trump, en misschien komt dit jaar zelfs wel de finale overwinning van het rechtse populisme in Europa met de knieval van het midden en de val van Angela ‘Wir schaffen das’ Merkel.
Intellectuele uitdaging
Voor professionele beleggers is de terugkeer van geopolitieke spanningen en het populisme een grote intellectuele uitdaging. Men weet dat het er is, maar hoe geef je het een plaats in je analyse en je assetallocatie?
Menno Middeldorp en Pim Lausberg zijn degenen die er bij APG Asset Management dagelijks over nadenken. Vooral over de verkiezing van de Amerikaanse president Donald Trump heeft het tweetal zich het hoofd gebroken.
‘In de maanden na zijn zege op 8 november leek het erop dat aandelenmarkten zich niets aantrokken van de risico’s van protectionisme, die hij luid en duidelijk heeft aangekondigd. Kapitaalstromen gingen van links naar rechts. Dat was moeilijk te duiden. De dollar nam in kracht toe, opkomende markten met dollarverplichtingen werden geraakt’, aldus Middeldorp.
Valutarisico hedgen
Geopolitiek heeft invloed op activaprijzen, maar wat zijn de concrete gevolgen daarvan? Lausberg zegt dat een manier om ernaar te handelen het landenrisico is. ‘Als er bijvoorbeeld sprake is van kapitaalrestricties, dan is dat een geopolitieke factor.’
In dat geval kan je volgens het tweetal valutarisico’s hedgen of bepaalde valuta onderwegen in de portefeuille. Ook kun je ervoor kiezen, voegt Middeldorp eraan toe, om uit te wijken naar regio’s of assetclasses die minder gevoelig zijn.
Lausberg wijst erop dat bij de aanpak van geopolitieke uitdagingen wel een onderscheid gemaakt moet worden tussen tactische en strategische assetallocatie. ‘Tactisch kan je profiteren van geopolitieke onzekerheid, zoals de reactie van de markt na de zege van Trump laat zien. Dan worden tactische bets gedaan, waarmee waarde kan worden toegevoegd’, zegt hij.
Lagere correlatie
Maar ieder nadeel heeft zijn voordeel: als de trend van protectionisme en deglobalisering inderdaad doorzet, dan neemt de correlatie af. Hierdoor is meer kans om waarde toe te voegen door middel van een landen- en valutabeleid en kunnen risico’s beter gespreid worden, vindt het tweetal.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de rente. Nu zijn er de renteblokken VS, eurozone, Japan en Groot-Brittannië, die zorgen voor stabiliteit. Maar als de eurozone uit elkaar valt, dan zullen financiële markten van landen uiteen gaan lopen en kan je tactisch gezien waarde toevoegen.
Maar daar staat tegenover dat deglobalisering en fragmentatie wel gepaard kunnen gaan met systeemrisico’s en zeer ernstige economische en marktschokken.
Pensioenfondsen en hun beleggers vinden dat dan ook niet prettig. Zij focussen op strategische assetallocatie, waar alles draait om langjarige verplichtingen. In dat verband werken ze bij APG het liefst met scenario’s. Ze weten niet wat de toekomst zal brengen.
Diversificatie
‘Het klinkt dan ook ouderwets, maar diversificatie is in de praktijk het meest praktische antwoord op geopolitieke onzekerheid. Je moet namelijk steeds een afweging maken tussen risico en rendement. Je kunt niet uitstappen. Wij hebben dan ook mondiale portefeuilles en dat biedt betere bescherming’, vindt Middeldorp.
Zijn collega Lausberg voegt eraan toe dat beleggen op dit moment uitdagend is, omdat het macro-economisch goed gaat, zowel in de VS en Europa als Azië. Vanuit een macro-economisch perspectief zijn de voortekenen goed, al wordt de koers-winstverhouding voor Amerikaanse aandelen wel wat hoog gevonden.
Maar daar staat de geopolitieke onzekerheid van parlements- en presidentsverkiezingen in Europa tegenover. Scenario’s maken is daarop het enige antwoord, zodat je in ieder geval voorbereid bent, stelt Middeldorp.
De beleggingskeuzes moeten vervolgens op het niveau van portfoliomanagers worden gemaakt. Zij moeten de landenrisico’s beoordelen en de vinger aan de pols houden. Turkije laat zien hoe snel het kan gaan.
Deglobalisering
De APG-strategen denken dat deglobalisering vanuit welvaartsperspectief niet goed is. ‘De welvaart gaat er wereldwijd door omlaag. Een consument betaalt uiteindelijk meer voor zijn auto. Globalisering is dan ook niet het probleem, want dat zorgt juist voor meer efficiency, lagere productiekosten, meer winst en welvaart’, zegt Lausberg.
‘Het huidige probleem is vooral een verdelingsvraagstuk, maar het is de vraag of Trump c.s. dat zal aanspreken, voegt Middeldorp eraan toe.
‘Vroeger had je vooral een economisch vraagstuk, nu is het een politiek vraagstuk. Dat heeft gevolgen voor je klantadvies. Een stijgende rente moet je nu anders inschatten. Wat ligt eraan ten grondslag: sterke economische cijfers of een Trump-effect?’